ÖZETBu çalışmada Hasankale, Hınıs ve Rize bölgeleinden alınan(0-20 cm. derinlik) toprak örneklerine dört farklı si!viyede uygulananHPAN'in ,topraklarda, suya dayanıklı agregatların teşekkülüııeolan tesiri araştırılmıştır.Havada kuru toprak örnekleri 2mm.lik elekten geçirildiktensonra SO'şer gramlık porsiyonlar halinde petri kutularma konulmuşve toprakların kuru ağırlıklarma göre %0-%0,02-%0,1 ve %0,2olmak üzere dört seviyede, süspansiyon haline getirilmiş HPANilave edilmiştir. Laboratuvar şartları altında muhafaza edilen topraklar,iki ay müddetle ıslatma ve kurutmaya tabi tutulmuştur.Iki ay sonra, topraklar, 2mm, Imm ve 0.5 mm. çaplarındaki elekleriihtiva eden ıslak eleme aletiyle elenmi:; ve suya dayanıklı agregatmiktarları tesbit edilmiştir.Elde edilen sonuçlar :1- 2mm. den büyük suya dayanıklı agregat/arın teşekkületmediği görüldü,2- lmm~O,5mm çapları arasında suya dayanıkl~ agregat/arın,2mm-Imm çapları arasındaki suya dayanıklı agregatlardan dahafazla olduğu tesbit edildi,3- 2mm-Imm. çapları arasındaki suya dayanıklı agregatteşekkülü ile ilgili varyans analizinde topraklar ve HPAN'e aitkarelar ortalamaları sıra ile 23.95xX ve 19,22XX olarak bulundu,4- lmm-O,5mm. çapları arasındaki suya dayanıklı agregatlarınteşekkülü ile ilgili varyans analizinde topraklar ve HPAN'eait kareler ortalamaları sıra ile 94,86xx ve n,69xx olarak bulundu,5- HPAN ilavesinin, 0,5mm. den daha büyük suya dayanıkizagregat teşekkülüne farklı topraklarda değişik tesirlere sebep olduğuvaryans analizleriyle bulunmuş, ayrıca guruplar ortalamalarınınDuncan Testine (%5 seviyesinde) göre mukayese neticeleri aşağıda belirtilmiştir.Duncan testinden anlaşzlacağı gibi, Hasankale toprağınailave edielen HPAN arttıkça 0,5 min. den büyük suya dayanıklıagregat yüzdesinin arttığı, Rize toprağında tesirli olamadığı ve Hınıs toprağında ise ancak .10" dozun tesirli olduğU tesbit edilmiştir.SUMMARYEffects of HPAN on The Water Stable Aggregates of Hasankale, Hınıs and Rize Soils.The effects of HPAN (a hydrolizedpolyacrylonitrije) on the water-stableaggregates of Hasankale, Hınıs andRize soils were studied.The c1ay, silt and sand fractionsobtained by mechanical ana1ysis were22 %, 44 %and· 34 % for Hasankalesoil indicating loam; 24 %, 40 %and 36 % for Hınıs soil indicatingloam; 42 %, 28 %and 30 %for Rizesoil indicating c1ay-Ioam texture.As the lime contents of the soilsstudied, Hasankale loam contained13.24 % and Hrms loam 1.40 % butRize c1ay-loam has no lime.Hasankale loam and Hınıs loamwere slightly alkalin, and Rize c1ayloamwas very strangly acid in reaction.Lots of 50 gr. air-dry soil passedthrough 2-mm. sieve were weighedand pJaced in petry dishes. HPAN invarious amounts was dissolved in wa-108ter and sprayed on dry soils. Aftersoaking in water, the soils were mixedthorougWy witlı a spatula. The amountsof HPAN added were equal to 0,0.02,0.1 and 0.2 % of the weight of the soilsamples.Under laboratory conditions, thesoils were wetted and dried during twomounths. Then, the size-distributionof the water-stable aggregates weredetermined by a modified Yoder'smethod using 20 gr. samples and threesieves having openings of 2,1, and 0.5mm in diameter.it has been found that the soilshad not water-stable aggregates gereaterthan 2 mm in diameter. Statisticalanalyses showed than HPAN significant1yaffected the water-stab1e aggregatesbetween 2-1 mm and 1-0.5 mmin diameter in Hasankale loam, Hınısloam and Rize c1ay-Ioam.According to Duncan tests theresults are as follows:1) HPAN increased the waterstableaggregates greater than 0.5 mmin diameter in Hasankale loam, thiseffect being increased as the amountof HPAN increased.2) HPANincreased the water-stableaggregates greater than 0.5 mm İndiameter, only when the soil conditionerwas used at the rate of 0.2~percent.3) HPAN has no effect on theamounts of the water-stable aggregatesgreater than 0.5 mm in diameter inRize Cıay-loam which was very stronglyacid' in reactjon.