ÖZETToprak Mühendisliği yönünden, agregatlarda plastikliğe sebep olanince malzemenin bağ.ıl değerini süratli bir şekilde tayin etmek için kumeşdeğeri en uygun deney metodudur.Kum eşdeğeri ile malzemenin plastisite indeksi arasında ters yönlüeğrisel bir ilişki vardır. bu ilişki, ,örneğin, önceden agregat ocağı içinbir grafikle tesbit edildiğinde, artık kontrol için alınan her örneğin plastisiteindeksinin tesbitine gerek kalmadan sadece kısa bir zamanda kumeşdeğerini bulmakla o malzemenin şartnameye uygun olup olmadığı hakkındahemen karar verilebilir.Malzemenin Atterberg limitlerinin tayini ve dolayısiyle plastisiteindeksinin tesbiti en az 24 saatlık bir zamanı gerektirdiği halde, kumeşdeğeri motudu ile bu zaman kaybıyarım saata düşürülmektedir. Ayrıcabu yeni metot sayesinde malzemenin dah.a sık kontrololanağı kazanılmışolur.Bu araştırma, Erzurum Cİvarı doğal agregat ocaklarında kum eşdeKeriile plastisite indeksi arasındaki ilginin tesbiti amacıyla yapılmıştır.Otuz örnek üzerinde üç tekerrürlü olarak yapılan tecrübeler sonucımdabu ocaklara ait malzemelerin plastiklik özelliği göstermediği .saptanmıştır.Fakat, 0,074 mm. den geçen ince malzeme (silt- kil) miktarlanile bunların değişimine bağlı olarak h.er örnek için tesbit edilen kum eşdeğeriarasında y,; 1 seviyede onemli negat~r(r= - 0,82) bir korelasyonnunbulunduğu görülmüştür. bu ilişkiye ait eğrinin regresyon denklemi de verilmiştir.ARESEARCH ON THE DETERMINATION OF FİNE AGREGATESIN THE NATURAL AGREGATES OBTAINED FROM THE SOURCESIN ERZURUM PROVINCE CAUSING TO PLASTICITY BY SANDEQUIVALENT TEST METHODAmount of the fine agregates affectingthe plasticity can be determinedmore quickly by the sand equivalenttest method than the other methods.There is a negative second-degreecurvilinear relationship between sandequivalent and plasticity index.If this relation previously deter"mined for an agregate source, couldbe found from a curve without determingthe Atterberg limits in half an hourby the appIication of this method.An experiment was carried out forthe demonstration of this method 30samples were obtained from some naturalaggr.egate sources in Erzurumprovine and the method was applied.1. The test showed that the materia.1 obtained from the sources wasnonplastic.2. Sand equivalents of the eachsamples for the different rates of finematerials (silt and day) under number200 sieve was determined.3. A negative correlation (r= -O;82) at i % level was found betweensand equivalent and fine material (siIt+cIay) causing plasticity.4. Theregression equation for thisrelationship is giyen.