A.B.D.'nin KALiFORNiYA EYALETiNDE SULAMAYA YENİ AÇILMIŞ BİR BÖLGEDE DİNAMİK DOĞRUSAL PROGRAMLAMA UYGULAMASI İLE SULAMA PROJESİNİN MALİ FİZİBİLİTESİNİN SAPTANMASI

ÖZETKaıijorniya Eyaletinin hızla artan su ihtiyacının(Belediye sınırları içindeki su ihtiyacı ve tanmda kul·lanılan su ihtiyacı) karşılanması için çok büyük yatırımlarıgerektiren nehir vadisi değiştirme projelerine(river-basin transjers) sık sık rastlanmaktadır. Bunlardanen son ve en geniş ölçeklisi Federal HükumetleEyaletin birlikte jinanse ettikleri 400 milden uzun birk~nalla (Aquedact) suyu Kuzey Kalijomiya'dan GüneyKalijorniyaJya nakledecek ve depolayacak olan proj~dir.Çok yüksek yatırımı gerektiren bu proje He teminedilen su, Güney, Kalijorniyada belediye ve sanayi sutalebini karşılayacak, San Joaquin Vadisinde ise) söZ·konusu proje suyunun esas kullanım alanı tarımsal olacaktır.Batı San J oaquin Vadisinde 13 zondan (district)oluşan takriben 1.2 milyon acre tarım arazisi proje suyundanyararlanacaktır. Bu zonlardan bazıları, Söz konusuproje suyu He, sulama suyuna ilk deja olarak kavuşmuşolacak, diğer zonlarda ise proje suyu mevcutsu kaynaklarını takviye etmek ve/veya toprak altı suyunuikame için kullanılacaktır.tlk olarak 1968 de kullanılmaya başlanan proje suyunundağıtımı Batı San Joaquin Vadisinde intensijolarak kullanıldıkça bölge tarımının ürün paternindebüyük ölçüde değişiklik beklenmektedir. Beklenen değişklik, birim (acre-foot) sulama suyunun $9-$.46 gibiçok yüksek seviyelere .ulaştığı Batı San Joaquin Vadisinde(birçok bölgenin sulama suyu masrafından 1iUksek)bir bakıma şarttır.Dinamik doğrusal programlamanın sonsuz Dir pldntamahorizonuna uygulanması ile, bölgenin net sulanan·arazisindeki en hızlı artış 1970-1980 dönemindeki 10 yıliçinde bekıenmektedir. Kalkınmanın tamamlanacağıvarsayılan 1990 yılında (Full Development Year), 1970yılına göre ('modelin ilk zaman bloku), Batı San JoaquinVadisınde net sulanan arazinin 330 bin acre artarak1.194.000 acre'a yükseleceği beklenmektedir (% 31 artış).Proje suyunun sai11anmasından önceki yıllarda güveniHrve yeterli sulama suyunun olmaytşı nedeniyleihmal edilen bağ ve meyve ağaçları tesisi gibi uzun dö.nem kapital yatırımlarını gerektiren tesislerin bölgetarımında önem kazanacağı beklenmektedir. Tarlaürünleri ve birçok sebze çeşitleri için aynı arazidenyılda iki ürün alma (double-cropping) mümkün olacağındantoplam hasat edilen arazi artışının toplam sula·nan arazi artışından daha hızlı olacağı beklenmektedir.O halde, proje suyunun bölgenin kalkınmasına etkisi«yeni arazi» ve «intansite» olmak üzere iki yönden olacaktır.Toplam hasat edilen alan 1980-1990 dönemindeki10 yıl içinde maksimuma yükselecek, daha sonraki yıl.larda ise çift ürün alınması mümkün olan yıııık ürünleryerlerini bağ ve meyve ağaçları gibi çok yıllık üTÜnlerebırakacağından, sözkonusu alanda bir düşüş g·öriilebilecektir.Bölge tarımında beklenen en şiddetıi değişim, bağve meyvelik tesisi için tahsis edilen arazide 20-25 kat artış,sebze arazisinde de 3-5 kat artış beklenmesidir.Bağ, meyve ağaçları ,ve sebzelerden oluşan spesiyalürünler (speciality crops) projeden önceki dönemdebölgenin sulanan manının % 4'ünü kapsamakta iken,1990 da bu oranın % 26'ya yükseleceği beklenmektedir.Yer altı suyu kullanım oranı 1990 da bugünkü kul..lanım seviyesinden % 19 daha az olacaktır. Kalkınmanıntamamlanacağı yıl (1990) da proje suyunun sadece% l'i kullanılmadan kalacak, öte yandan yer altı su seviyesinibelirli bir kritik seviyenin altına düşürmedenher yıl kullanılabilen miktarın (safe yield) takriben% 20 si kullanılmadan kalacaktır.Bölgede sıılatıab~lir arazi olarak nitelenen toplamarazinin % 12 si 1990 yılı başında kalkınmamış olarakkalacaktır. Bu oranı teşkil eden arazinin hemen tama~mını, üretime sokulabilmesi aneak çok yoğun ıslah faaliyetlerinebağlı olan, marjinal arazi~ler teşkil ederler.Bölgede spesiyalite ürünlerin ekim alanlarının, ürünfiuatlarıni sabit seviyede muhafaza edeceği düzeydegerçekleşeceği varsayımı altında ve % 7 lik bir faiz(veya iskonto) oranının kullanılması halinde, projeninglobal ödeme kapasitesi ancak proje suyu masraflarınıtam olarak ödeyebilecek seviyede olacaktır. Faiz oranının% 5'e düşürülmesi halinde ise, global ödeme ka·pasitesi önemli bir artış gösterecektir. Öte yandan,bölgede spesiyalite ürünlere tahsis edilen eKim alanı,bu ürünlerin fiyatlarını son yıllar ortalamasının (19621968)% 5-10 altına düşürecek düzeye yükselirse, projeninglobal ödeme kapasitesi proje suyu masraflarınınancak % 68'ini karşılıyabilecek seviyeye düşecektir.Batı San Joaquin Vadisinin toplam spesiyalite ürünekim alanının, bölgeyioluşturan 13 zon arasında herzonun sahip olduğu iyi kaliteli toprak oranına göre yenidentahsisi, bölgenin global ödeme kapasitesi üzerindeçok az etki yaratacak, fakat zonların münferit olaraködeme kapasitelerini geniş ölçüde etkiliyecektir.Ülke çapında spesiyalite ürün yetiştirilen bölgelerinüreticileri, bu ürünlerin ekim alanlarını sabit fiyatvarsayımını gerçekleştirecek seviyede tutabilirse, pro·jenin global geri ödeme kapasitesinin tüm proje suyumasraflarının % 89'unu karşılayacak seviyeye yükseleceğibeklenmektedir. Bu oran, zonların niyet ettikleriplanlarını uygulayarak spesiyalite ürün fiyatlarınıdüşürücü etkide bulunmaları durumu için tahmin edilen% 68 lik orandan belirgin olarak yüksektir.SUMMARYESTiMATiON Of FiNANCiAl FE,ASiBiLiTY OF A NEW iRRiGATiON PROJECT iN THE STATE OF CALiFORNiA OF U.S.A.As irrigation districts in theSan Joaquin Valley westside areacomplete their distribution canalsand laterals. a rapid increaseinthe net irrigated acreage is expected.The most rapid increase willoccur in the decade 1970 - 1980.By 1990, net irrigated land in thewestside area is expected to in·crease by approximately 31 percentover the 1970 acreage. Dueto the large amount of double-cropping of field and vegetabl-e crops,totaI harvested acres iS expectedto increase more rapidly thanthe acreage ofinigated land. Thusthe total impact of the developmentreflects both the "new land"effect and the «intensificationıoeffect.Total harvested acreage wlllreach a peak in the decade 1980 .1990 and then decrease due to thereplacement of double - croppedannuaI crops with perennial cropssuch as trees and vines. The mostdramatic change in the area is anexpected 20 to 25-fold increase inthe acreage of trees and vines,while crops {trees. vines, and vegetables}covered only 4 percentof the irrigated land prior to thewater project, but are expected toincrease to about 26 percent by1990.At full development. ground waterpumping will have decHnedabout 19 percent from current levels.Only 1 percent of the projectwater supply will go unusedat full development whereas about2Q percent of the safe yield ofgrcound water bas-in will go unused.About 12 percent of the irrigableJand in the study area is projectedto be left undeveloped atcomplation of the project· Almostall of these .Iands will be' the marginalsoils which require extensivereclamation programs to bringthem into production.Assu!TI1ng that irrigation districtsimpılement tl:ıei:r planting intentionsand that speciality cropprices remain constant, the overallproject water repayment capacitywill just cover overall projectwater costs at an interest rateof 7 percent. lowering. the interestrate to 5 percent. sharply increasesthe ratio of payment capacityto water costs. Of implementationof district ,intended planscause speciality crop prices to bedepressed on the order of 5 to 10percent. overall project repaymentcapacity woul'd be reduced to ab~ut 68 percent of over-all ıProjectwater costs.Reallocation of the total westsidespeci1ality crop acreage to districtson the basis of their supplyof high-quality soils rather thanon their intended plans changesrepayment capacity very Iittle forwestside ·as a whole. However, itmarkedly alters the repayment ca·pacity-water cost ratio in indivi·dual distrlcts.If speciality cro,p producersthroughoııt the State would reducetheir acreage sufficiently tomaintain constant prices, the ove·ral! project water repayment capacityiS estimated to be 89 percentof overall project water costs.This is si'gnlficantly greater thanthe repayment capacity-water costratio of 68 if the districts carry outtheir 'intended plans and depressedspeciality crop prices result.
Anahtar Kelimeler:

-