TANZİMAT VE MEŞRUTİYET DÖNEMİ AYDINLARININ TÜRK DİLİNİN EĞİTİMİNE VE YAPISINA BAKIŞLARI

Öz Türk dilinin sadeleşmesi, kurallarının belirlenmesi ve bir gramerinin yazılması ile ilgili bilinçli girişimler Tanzimat’la başlar. Dönemin aydınları arasında başlayan tartışmalar Türkçe’nin Osmanlıcadan ayrı, kendi kuralları olan bir dil olarak ele alınmasını sağlar. Böylece Türkçe’nin kurallarını belirten gramer kitapları ve sözlükler hazırlama çabası hız kazanır. Dilde sadeleşme sonucunda Türkçe’nin öğretimi de yeni bir yaklaşımla ele alınır. Bu dönemde başlayan Arap alfabesinin ıslahı ya da değiştirilmesi yolundaki tartışmalar sonucunda Latin alfabesinin kullanımı da gündeme gelir. Bu çalışmada Türk diline ve edebiyatına katkı sağlamış olan aydınların dilimiz hakkındaki görüşlerine yer verilerek bu dönemdeki tartışmaların dilimize yaptığı katkılar tespit edilmek istenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Türk dili, Tanzimat, eğitim

PDF

___

Doğumunun 150.yılında Namık Kemal, Atatürk Kültür Merkezi Yayını Sayı: 67, Ankara, 1993.

KAPLAN, Mehmet ve diğerleri; Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi III, İÜEF Yayınları, İstanbul, 1979.

KARAHAN, Leyla; “Namık Kemal’in Türkçenin Sadeleşmesi Hakkındaki Düşünceleri” Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, C. 15, S. 1, s. 9.

LEVEND, Agah Sırrı; Şemseddin Sami, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1969.

LEVEND, Agah Sırrı; Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1960.

Namık Kemâl, Mukaddime-i Celâl, Kütüphane-i Ebul Ziya, İstanbul, 1309.

PARLATIR, İsmail; ÇETİN, Nurullah; Şinasî Bütün Eserleri, Ekin Kitabevi Yayınları, Ankara, 2005

SEÇMEN, Hüseyin; Şinasi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1972.

TARAKÇI, Celal; Muallim Nâci, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1994.

USTA, Halil İbrahim; ““Osmanlıcanın Islahı” Üzerine” Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Sayı: 51, Mayıs 1995, 630-631.

ÜLKEN, Hilmi Ziya; Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, Ülken Yayınları, İstanbul, 2001.

Yaşayan Türkçemiz 3, Tercüman Yayınları, İstanbul, 1981.

YETİŞ, Kazım; Namık Kemal’in Türk Dili ve Edebiyatı Üzerine Görüşleri ve Yazıları, Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, 1996.