SİVAS’TA GAYRİMÜSLİM OKULLAR HAKKINDA TUTULAN RAPOR (1914)

Öz Araştırmada, gayrimüslim okulların, Birinci Dünya Harbi’nin başlangıcına tesadüf eden dönemdeki Anadolu’daki durumu, Sivas Vilayeti örneğinde incelenmiştir. Bu inceleme, bakanlığın müfettişler vasıtasıyla düzenlemiş olduğu raporda yer almaktadır. Çalışmada, Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nden elde ettiğimiz bu rapordaki bilgilere yer verilmiştir. Aynı zamanda, Sivas merkezinden hareketle, Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde gayrimüslim okullar konusu, genel olarak değerlendirilmiştir. Raporda, Sivas ve bu merkeze bağlı sancak ve kazalardaki, azınlık ve yabancılara ait çeşitli seviyedeki eğitim kurumlarının sayısı, bu okullarda ne kadar sayıda kız ve erkek öğrencilerin eğitim aldığı gibi farklı bilgiler bulunmaktadır. Aynı zamanda bu okullarda verilen eğitimin I. Dünya Harbi yıllarındaki durumu, görev yapan öğretmen ve idarecilerin sayısı, gayrimüslim okullar hakkında tutulan bu rapor çerçevesinde incelenmiştir. Bunun yanında, gayrimüslim okul binaları ile mabetler arasındaki ilişki değerlendirilmiştir.

___

Arşiv

Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA.)

MF.HTF, Maarif Nezareti Heyet_i Teftişiyye Kalemi, 3-3, 1333.Z.9.Sivas Vilayeti Salnamesi 1321.

Kitap ve Süreli Yayınlar

BOZKURT Gülnihal, , Alman-İngiliz Belgelerinin ve Siyasi Gelişmelerin Işığında Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukuki Durumu (1839-1914), Ankara, TTK, 1996.

BÜYÜKKARCI, Süleyman, Türkiye’de Rum Okulları, Konya, 2003.

ÇETİN, Atilla, Maarif Nazırı Ahmet Zühtü Paşa’nın Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Yabancı Okullarla İlgili Raporu, Güney-doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, Sayı8-9, İstanbul; 189-219, (1979–1980).

ÇETİN, Atilla, “II. Abdülhamid’e Sunulmuş Beyrut Vilayetindeki Yabancı Okullara Dair Bir Rapor” Türk Kültürü, Sayı:253, Yıl XXII, Mayıs, 1984.

HAYDAROĞLU, İlknur Polat, Osmanlı İmparatorluğu’nda Yabancı Okullar, Ankara, Ocak Yayınları, 1993.

İLERİ, İlay, “Azınlıkların Eğitimi”, OTAM, Sayı: 23, Bahar 2008, Ankara :129-141, 2010.

KOÇAK, Cemil, “Tanzimat’tan Sonra Özel ve Yabancı Okullar” Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, 1985.

MUTLU, Şamil, Osmanlı Devleti’nde Misyoner Okulları, İstanbul, Gökkubbe Yayınları, 2005.

SUSOY, Şenol, (2008), Milli Mücadele Yıllarında Amasya, (yayınlanmamış yüksek lisans tezi), İstanbul, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.

Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Modernleşme Sürecinde Eğitim İstatistikleri,

–1924, cilt:6, Haz. Mehmet Ö.Alkan, Ankara, T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, 2000.

TOZLU, Necmettin, Kültür ve Eğitim Tarihimizde Yabancı Okullar, Ankara, Akçağ Yayınları, 1991.

VAHAPOĞLU, M.Hidayet, Osmanlıdan Günümüze Azınlık ve Yabancı Okullar, İstanbul, Boğaziçi Yayınları, 1992.