Nevzat Kösoğlu’nun “Geçmiş Zaman Peşinde Yahut Vaizin Söyledikleri” Kitabında Halk Kültürü Unsurları

Konusu insan olan edebiyat, milletlerin yaşam şekillerinden, hayatı duyuş ve düşünüş tarzlarına kadar hemen her özelliklerini bünyesine alır. Bu yönüyle kültürel unsurların hem taşıyıcısı hem de koruyucusu olma özelliğine sahiptir. Hayatın aynası olarak değerlendirilen edebiyatın yaşama en yakın türlerinden biri şüphesiz anı türüdür. Bu türde verilen eserler; tarihe tanıklık etmekte, millî ve manevi değerler bütünü olan kültürün taşıyıcılığını yaparak yeni nesillerin geçmişle olan bağlarını güçlendirmektedir. Bu durum, anı türündeki eserleri halk bilimi açısından son derece önemli kılmıştır. Nitekim ilgili eserler halk kültürü yönünden eşsiz malzeme kaynağı olma özelliğine sahiptir. Nevzat Kösoğlu’nun kaleme aldığı “Geçmiş Zaman Peşinde yahut Vaizin Söyledikleri” adlı anı kitabı da halk kültürü malzemesi barındırması bakımından çok zengin bir eser olarak karşımıza çıkmaktadır. Esere konu olan İspir ve yöresi, halk bilimi için eşsiz aynı zamanda bakir bir coğrafyadır. Bu coğrafyaya ait pek çok halk kültürü unsuru ilgili kitaba yansımıştır. Makalenin yazılış amacı kitaba yansıyan bu unsurları tespit etmektir. Eserin aranılan malzemeye uygunluğu, her satırında kasabaya dair maddî ve manevî değerler bulundurması yönü ortaya konularak halk bilimi açısından önemi aktarılmak istenmiştir. Halk kültürü unsurları tespit edilirken güncel sınıflandırma yöntemine bağlı kalınmıştır. İnceleme sonucunda kitabın halk kültürü malzemeleri barındırması bakımından son derece zengin olduğu görülmüştür.

Elements of Folk Culture in Nevzat Kösoğlu's Book “Chasing Past Tense or What The Preacher Said’’

Literature, whose subject is human, includes almost every feature of nations, from the way they live, to the way they hear and think about life. In this aspect, it has the ability to be both a carrier and a protector of cultural elements. Considered the mirror of life, one of the closest types of literature to life is undoubtedly the type of memoir. The works given in this genre bear witness to history, strengthen the connections of new generations with the past by being the bearer of culture, which is a whole of national and spiritual values. This has made memoir works extremely important from the point of view of folklore. As a matter of fact, the related works have the property of being a unique source of materials from the point of view of folk culture. “Chasing Past Tense or What the Preacher Saıd” is a memoir book which is written by Nevzat Kösoğlu, come up as a varied work in term of including folk culture material. İspir and it’s region, which is treated in work, is a unique and virgin geography for folk culture. A lot of folk culture factor belonging to this geography has passed through to book. Aim of the article is to establish this material which is passed trough the book. Availibility of work to the material has been wanted to pass on with spiritual and material values which belong the town in it’s every line. While folk culture materials have been established, it has been sticked to current clasification technique. After study, the book has been accepted as it has extremely varied folk culture material.

Keywords:

Nevzat Kösoğlu, folk culture, memoir and folk culture folk science,

PDF

___

Acıpayamlı, O. (1989). “Türkiye Folklorunda Halk Hekimliğinin Morfolojik ve Fonksiyonel Yönden İncelenmesi”. Türk Halk Hekimliği Sempozyumu Bildirileri, 1-8.

Aksoy, Ömer Asım (1998). Atasözleri Ve Deyimler Sözlüğü, İstanbul: İnkılâp Yayınları.

Artun, Erman (2015). Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı Edebiyat Tarihi/Metinler, Adana: Karahan Kitabevi.

Boratav, P. Naili (2016). 100 Soruda Türk Folkloru, Ankara: BilgeSu Yayınları.

Boratav, P. Naili (2019). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı, Ankara: BilgeSu Yayınları.

Cevizci, Ahmet (2002). Paradigma Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Engin Yaıncılık.

Çobanoğlu, Özkul (2015). Türk Halk Kültüründe Memoratlar ve Halk İnançları, Ankara: Akçağ Yayınları.

Çobanoğlu, Özkul (2019). Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.

Elçin, Şükrü (1986). Halk Edebiyatına Giriş, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.

Gencan, Tahir Nejat vd. (1974). Yazın Terimleri Sözlüğü, Ankara: TDK Yayınları.

Gölpınarlı, Abdulbaki (2010). Mevlâna Celaleddin Hayatı ve Eserleri, İstanbul: İnkılap Kitabevi.

Güvenç, A. Özgür (2020). Folklor ve Sinema, İstanbul: Ötüken Neşriyat.

Hafız Yakup Şükrü Efendi (1987). İslam'da Avcılık, (haz.: Osman Çelik), Ankara: Gelişim Matbaası.

Hançerlioğlu, Orhan (1975). İnanç Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi.

Kaplan, Mehmet (1988). Kültür ve Dil, İstanbul: Dergâh Yayınları.

Kösoğlu, Nevzat (2013). Geçmiş Zaman Peşinde yahut Vaizin Söyledikleri, İstanbul: Ötüken Neşriyat.

Örnek, S. Veyis (1971). Etnoloji Sözlüğü, Ankara: AÜ Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.

Örnek, S. Veyis (1973). Budunbilim Terimler Sözlüğü, Ankara: TDK Yayınları.

Örnek, S. Veyis (2016). Türk Halkbilimi, Ankara: BilgeSu Yayınları.

Şen, Mesut (2018). “Türklerde Ḳışlaġ ve Yaylaġ Kavramları Üzerine Düşünceler”, Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 3 (2), 131-148.

Türk Dil Kurumu. (2011). Türkçe Sözlük (11. bs.), Ankara: Türk Dil Kurumu.

Uzman, Nasrullah (2017). “Milletvekili Olarak Nevzat Kösoğlu”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (3), 971-984.

Ülken, Hilmi Ziya (1969). Sosyoloji Sözlüğü, İstanbul: Talim ve Terbiye Dairesi Yayınları.

Ziya Gökalp (1996). Türkçülüğün Esasları, (haz.: Cengiz Han), İzmir: Kamer Yayınları.