Öz Önemli nüfus parametrelerinden biri olan göç hareketi, farklı sosyal, ekonomik ve siyasal nedenlerden kaynaklanır. Bu nedenlere bağlı olarak Anadolu yüzyıllardan beri dış ülkelerden göç almaktadır. Söz konusu göçleri ise yaklaşık 10 000 000 km2’lık bir alanda yerleşik bulunan 200 milyona yakın Türk nüfus beslemektedir. Bu geniş Türk Dünyası Coğrafyasında yüzyıllarca baskı ve zulümlere maruz kalan Türk toplulukları Osmanlı topraklarına sığınmışlardır. Osmanlı İmparatorluğu’nun gerileme devrine girerek savaşlarda toprak kaybetmeye başlamasıyla XVIII. yüzyılın sonundan itibaren Anadolu Balkanlar, Kırım ve Kafkaslardan çok fazla miktarda göç almaya başlamıştır. Savaşlar sırasında ve sonunda baskı, zulüm, yağma ve katliamlardan kaçan on binlerce insan Anadolu’ya doğru göç etmiştir. Ayrıca savaş sonrasında yapılan nüfus mübadele andlaşmalarıyla da göçler yaşanmıştır. Düzensiz olarak göç eden topluluklar Osmanlı yönetimleri tarafında belli planlar dahilinde özellikle Anadolu’nun çeşitli yerlerine yerleştirilmiştir. Göçmen yerleşim alanı olarak seçilen bölgelerden biri de Eskişehir olmuştur. Bu bildiride XIX. yüzyılın ikinci yarısından, Kırım Savaşı’ndan “93 Harbi” 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’na kadar Osmanlı Ülkesine gelen göçmenlerden Eskişehir’e yerleştirilenleri inceledik. Eskişehir’e Kafkas, Kırım ve Balkan göçmenlerinden bir kısmı yerleştirilmiş. Eskişehir merkez başta olmak üzere kasaba ve köklerine yapılan yerleştirilmelerde göçmenlerin durum ve özellikleri dikkate alınmıştır. Bu göçmenlere ev, arazi gibi menkuller yanında tohum ve damızlık hayvan gibi üretime dönük destekler sağlanmış. Ayrıca gelenlerin acil barınma ve iaşe ihtiyaçları da Devlet tarafından karşılanmıştır.