Güneşin Doğduğu, İnsanlığın Battığı Topraklar: Doğu Türkistan

Bazı yazarlar tarafından “yüz yılın fikri” olarak nitelendirilen insan hakları, geçtiğimiz yüzyılda en büyük yarayı dünya savaşlarından almıştır. Konvansiyonel ve kimyasal silah teknolojilerinin yeryüzünü alt üst ettiği bu savaşlarda milyonlarca insan hayatlarını veya sağlıklarını kaybetmiştir. 21. yüzyıla gelindiğinde ise insanlık adına dünya savaşlarından daha yıkıcı bir olgu ile karşılaşmaktayız. “Devlet Terörü” denilen uluslararası terörizm tandanslı bu yeni paradigma geçtiğimiz yüzyıldaki dünya savaşlarının yerini almış, yeni dönemin aktörleri tarafından küresel ölçekli siyasi emellerine ulaşabilmek için kullanılan en önemli silah olmuştur. Çin Halk Cumhuriyeti, 1949’da işgal ettiği Doğu Türkistan’daki Uygur Türklerine yönelik olarak sürdürdüğü sistematik işkenceden ötürü, Uygur Türklerini sözde radikal İslamcı teröristler olarak lanse etmeye çalışarak kendisini aklamak istemektedir. Sözde radikalizmden arındırılmak adına eğitim kampı adını verdikleri zindanlara hapsedilen Uygurlar, dünyada emsali görülmemiş işkence ve zalimane muamelelere maruz kalmakta ve binlerce yıllık vatanlarında yok edilmek istenilmektedir. Bugün, Müslüman veya Türk aidiyetlerine dair herhangi bir belirtinin işkence ya da ölüm anlamına geldiği Doğu Türkistan’da insanlık ayaklar altındadır. Yaklaşık 40 milyon Müslüman Uygur Türkü gün be gün, yavaş yavaş yok edilmektedir. Ne dünya savaşlarında yaşanılan acılar ne de bu savaşlarda kullanılan kitle imha silahlarının yarattığı tahribat Doğu Türkistan’daki insanlık dramının tarifine imkân vermemektedir. Bu makalenin konusu, aciliyetine ve önemine binaen Doğu Türkistan’da yaşanan insan hakkı ihlalleri ve çözüm önerileri ile sınırlandırılmıştır

A Land Where The Sun Dawns But The Humanity Dies: East Turkestan

The concept of human rights, which certain authors dub as “the idea of the century”, wast most damaged by world wars in the past century. Millions of people lost their lives or health in these wars during which conventional and chemical weapon technologies disrupted the world. However, following the turn of the century, we are facing a more destructive fact for the humanity compared to world wars. This new paradigm called “State Terrorism” and tinged with international terrorism has replaced the last century’s world wars, becoming the most important weapon manipulated by the new era actors to achieve global political goals. The People’s Republic of China is desirous of acquitting itself from the systematic torture committed by it against Uyghur Turks in Eastern Turkestan which it had invaded in 1949 as it tries to downplay Uyghur Turks as so-called radical Islamist terrorists. Uyghur Turks are imprisoned in dungeons which are notoriously called “training camps” where they will be supposedly cured off the radicalism, suffer unprecedented torture and cruel treatments and there is a campaign to wipe them off their homeland where they have been living for centuries. Today, the humanity in East Turkestan is trampled down under feet as any sign of being Muslim or Turk means a death warrant or torture. Nearly 40 million Muslim Uyghur Turks are slowly annihilated day by day. Neither the grief that the humanity endured during world wars nor the devastation caused by mass destruction weapons used in those wars would suffice to describe the humanitarian plight that East Turkestan is enduring nowadays. This paper is limited to human right violations in Eastern Turkestan and proposed solutions, given the urgency and significance of the subject matter.

Keywords:

East Turkestan, China, Torture, Genocide Human Rights,

PDF

___

Akkan, Fatma. (2004). “Türk Dış Politikasında Baskı Grupları: Tüsiad Örneği” (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.

Alp, Hakan. (2019). “Algı İnşasında Sosyal Medyanın Gücü”, İstanbul, Kriter Yayınları.

Aral, Berdal. (2006). “Uluslararası İlişkiler ve İnsan Hakları: Kazançlar ve Kayıplar”. Sivil Toplum Düşünce ve Araştırma Dergisi.

Bilgici, Özcan. (2010). “Baskı Gruplarının Siyasi Karar Alma Organları Üzerindeki Etkisi: Türkiye Barolar Birliği Örneği” (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.

Bilman, Levent. (2001). “Hükümet Dışı Kuruluşların (NGO) Dünya Ekonomik ve Sosyal Gelişimindeki Rolleri”. Dışişleri Bakanlığı Yayınları, Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi. Sayı II.

Çetin, İhsan. (2016). “Türkiye’de Suriyeli Sığınmacıların Sosyal ve Kültürel Entegrasyonu”. Sosyoloji Dergisi.

Dauliatova, Şahzada. (2007). “Çin’in Doğu Türkistan Politikası”. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.

Değer, Ozan. (2009). “Soykırım Suçu ve Devletin Sorumluluğu: Uluslararası Adalet Divanı’nın Bosna-Hersek v. Sırbistan-Karadağ Kararı”. Uluslararası İlişkiler. Cilt 6, Sayı 22.

Erdoğan, İlker. (2009). “Türkiye’de Gündem Belirlemede Baskı Gruplarının Rolü: Avrupa Birliği Müzakere Süreci Örneğinde Siyaset-Medya-Kamuoyu İlişkisi”. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.

Ertürk, Amine Tuna. (2018). “Uygur Toplumu: Tarihi Serüveni, Sorunları ve Talepleri”. İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi.

Gözler, Kemal. (2000). “Türk Anayasa Hukuku”. Bursa, Ekin Kitabevi Yayınları.

Gülmez, Recep. (2018). “İnsan Hakları İzleme Örgütü Raporlarında 2002- 2017 Yılları Arası Türkiye’de İnsan Hakları”. Alınteri Sosyal Bilimler Dergisi (ASOBİD). Cilt 2, Sayı 3.

Güneş, Ümran. (2016). “Hükümet Dışı Uluslararası Örgütler ve İnsan Hakları”. TUİÇ Akademi, Uluslararası İlişkiler Çalışmaları Derneği. 07.02.2020 tarihinde http://www.tuicakademi.org/hukumet-disi-uluslararasi-orgutler-insan-haklari/ adresinden erişildi.

İnce, Gül Seda Acet. (2019). “Çin’in Vahşi Yüzü: Doğu Türkistan Zulmü ve Uluslararası Toplumun Sorumlulukları”. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. Cilt: 6, Sayı: 4.

İnsan Hakları İzleme Örgütü. (2019) “Çin’in Baskı Algoritmaları”.

Katıman, Esra. (2016). “Yardım Kuruluşu Olmanın Ötesinde Bir Örgüt: Uluslararası Kızılhaç Komitesi”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi.

Keleş, İrem. (2018). “Kudüs’ün Hukuki Statüsü”. Merkez Strateji Enstitüsü, Güncel Değerlendirme. Sayı 1.

Kitapçıoğlu, Tülay. (2013) “Baskı Grupları ve Demokrasi”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi.

Koca, Oğuzhan. (2018). “Küresel Hükümet Dışı Örgütlerin Küresel Siyasetteki Etkisi: Uluslararası Af Örgütü Örneği”. 10.02.2020 tarihinde https://www.akademikkaynak.com/kuresel-hukumet-disi-orgutlerin-kuresel-siyasetteki-etkisi-uluslararasi-af-orgutu-ornegi.html adresinden erişildi.

Köksoy, Fulya. (2017). “Uluslararası Kızılhaç Komitesi’nin Faaliyetleri Ekseninde İnsani Diplomasi”. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi. Cilt:7, Sayı1/1.

Kuzu, Burhan. (1998). "Doğu Türkistan Raporu ve İnsan Hakları İhlalleri". Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. Cilt 6, Sayı 1-2.

Martıkaınen, Tuomas. (2010). “Religion, Immigranıs and lnıegration, AMID (AMID- Akademiet for Migrationsstudier i Danmark) Working Paper Series 43/2005, Published by: AMID Aalborg University s.1-13'ten çeviri yapılmıştır”. Çeviren Nebile Özmen. Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi.

Öztürk, Gülnihal Altın. (2013). “Uluslararası Çatışma Bölgeleri: Doğu Türkistan Ve İnsan Hakları İhlalleri”. Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi. Cilt:1.

Saipedinova, Dilnaz. (2019). “Uluslararası Azınlık Hakları Bağlamında Uygur Türklerinin Durumu: Türkiye, Kırgızistan ve Doğu Türkistan Örneği”. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.

Sayın, Yusuf ve Koçak, Gamze. (2017). “Müslüman Dünyanın Bir Sorun Alanı Olarak Doğu Türkistan Meselesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin İzlediği Politikalar”. Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi. Cilt: 3, Sayı:4.

Tuncer, Tekin. (2018). “Türkiye’de Yaşayan Doğu Türkistanlıların Kurduğu Sivil Toplum Örgütleri ve Bunların Faaliyetleri: Doğu Türkistan Göçmenler Cemiyeti Örneği”. History Studies International Journal of History.

Tuoheti, Gülisareayi. (2014). "Çin Halk Cumhuriyeti’nde Yerel Yönetimler". Yerel Politikalar. Sayı:6.

Türkmen, Buket. (2019). “Televizyon Haberlerinde 2017 Kudüs Krizi: a haber, cnn türk ve FOX tv ana haber Bültenleri Üzerinden bir İnceleme”. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.

Ulus, Taner. (2019). “Türkiye-Doğu Türkistan İlişkileri 1923-2009”. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Ankara.

BBC Türkçe Haberler. (2017). 07.02.2020 tarihinde https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-42447809 adresinden erişim sağlanmıştır.

BBC, Uygur Türkü Müslümanların Tutulduğu Toplama Kamplarına Girdi. (2019). 20.02.2020 tarihinde https://www.youtube.com/watch?v=4kXBH21-dxM&gl=TR adresinden erişim sağlanmıştır.

Birleşmiş Milletler Antlaşma Organı Veri Tabanı. 27.01.2020 tarihinde https://tbinternet.ohchr.org/SitePages/Home.aspx adresinden erişim sağlanmıştır.

Birleşmiş Milletler Teşkilatı. 30.01.2020 tarihinde http://www.unicankara.org.tr/today/index.html adresinden erişim sağlanmıştır.

Çin: Sincan’da Kitlesel Takip ve Gözetim Nasıl İşliyor. (2019). 16.02.2020 tarihinde https://www.youtube.com/watch?v=amAFJFUW7fw adresinden erişim sağlanmıştır.

Çin: Sincan’da Kitlesel Takip ve Gözetim Nasıl İşliyor. (2019). İnsan Hakları İzleme Örgütü Resmi İnternet Sitesi. 15.02.2020 tarihinde https://www.hrw.org/tr/news/2019/05/01/329642 adresinden erişim sağlanmıştır.

Doğu Türkistan Mazlumlarıyla Dayanışma Mitingi. (2019). https://www.youtube.com/watch?v=zlS5zuaxnu4 adresinden 25.01.2020 tarihinde erişim sağlanmıştır.

Doğu Türkistan: Neler Oluyor? Tanıklar Anlatıyor. (2019). https://www.youtube.com/watch?v=eisAyHYJzKU adresinden 25.01.2020 tarihinde erişim sağlanmıştır.

Doğu Türkistan’da İnsanlık ve İslam’a İşkence Ediliyor. (2018). https://www.youtube.com/watch?v=hBTKNg8vjnw adresinden 25.01.2020 tarihinde erişim sağlanmıştır.

https://sozluk.gov.tr/ adresinden 30.01.2020 tarihinde erişim sağlanmıştır.

https://www.medyaokuryazarligi.gov.tr/ adresinden 22.02.2020 tarihinde erişim sağlanmıştır.

Neredeler? Çin’de Toplu Gözaltılar. (2018). Uluslararası Af Örgütü Resmi İnternet Sitesi. 10.02.2020 tarihinde https://www.amnesty.org.tr/ adresinden erişim sağlanmıştır.

Türkiye Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki Toplu Gözaltıları Unutmamalı. Uluslararası Af Örgütü Resmi İnternet Sitesi. 10.02.2020 tarihinde; https://www.haklaricinyaz.org.tr/api/site/campaign_detail?publicKey=$2y$10$hLP4RL3ULGai54DRbCMbLeJL9r2ICSTRTZE0P1xlKcazV2VB7n62q&id=2871 adresinden erişim sağlanmıştır.

Uluslararası Kızılhaç Komitesi Resmi İnternet Sitesi. 13.02.2020 tarihinde; https://www.icrc.org/en/contactadresinden erişim sağlanmıştır.