FUZÛLÎ GAZELLERİNİN BİLİNMEYEN BİR İLHAM KAYNAĞI: “CEM ŞÂİRİ” EDİRNELİ ŞÂHİDÎ

Öz Edirneli Şâhidî, 15. yüzyıl Osmanlı şairlerindendir. Edirneli Şâhidî, Anadolu’da yazılan ilk ve en uzun Leylâ vü Mecnûn mesnevisini kaleme alan sanatçıdır. Mesnevi 5660 beyittir. Şair, eserini oluştururken Leylâ vü Mecnûn mesnevisini Fars edebiyatında ilk kez yazan Nizâmî ve dönemin önde gelen isimlerinden Şeyhî’den konu ve anlatım yönünden faydalanmıştır. Mesnevinin bilinen üç yazma nüshası bulunmaktadır. Fuzûlî’nin, Divân’ında ve Leylâ vü Mecnûn mesnevisinde yer alan bazı gazellerin, Edirneli Şâhidî’nin eserinde yer alan bazı gazellere nazire olduğu tespit edilmiştir. Araştırmacıların bu güne kadar dikkatini çekmeyen Edirneli Şâhidî’nin, Leylâ vü Mecnûn (Gülşen-i Uşşâk) adlı eseri dil özellikleri, yenilikleri ve anlatımı açısından özel bir önemde olduğu hakikattir. Şairin Fuzuli’yi haber veren lirik bir anlatımı vardır. Şâhidî’nin Leylâ vü Mecnûn’u tasavvûfî anlamda beşer-ilâh-aşk kavramlarını ele alış bakımından diğer örneklerinden farklı olması ayrı bir dikkattir. Bu çalışma, Edirneli Şâhidî’nin Leylâ vü Mecnûn mesnevisinde yer alan gazellerin Türk edebiyatı tarihi açısından özel bir önemde olduğunu ilk defa ortaya koymaktadır.

FUZÛLÎ GAZELLERİNİN BİLİNMEYEN BİR İLHAM KAYNAĞI: “CEM ŞÂİRİ” EDİRNELİ ŞÂHİDÎ / Unknown a Inspirer of Fuzûlî’s Ghazals: “Cem Şairi” Edirneli Şâhidî

___

AKYÜZ, Kenan ve diğer. Fuzûli Dîvânı. Ankara: Akçağ, 2000.

AYNUR, Hatice. “Cem Şâirleri”, İlmî Araştırmalar Dil, Edebiyat, Tarih İncelemeleri. İstanbul: İlim Yayma Cemiyeti, 2000.

ATEŞ, Ahmet. “Leylâ ile Mecnûn”, İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: MEB Yayınları, 1988.

ÇETİNDAĞ, Yusuf. “Leylâ ile Mecnûn Mesnevilerinin Temel Motifler Açısından Karşılaştırılması”, Ayla Demiroğlu Kitabı. İstanbul: Kutup Yıldızı Yayınları, 2006.

ÇİÇEKLER, Mustafa. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Ankara 2004, c. 29, s. 321.

İSEN, Mustafa. “Cem Şâirleri-Ötelerden Bir Ses”, Divan Edebiyatı ve Balkanlarda Türk Edebiyatı Üzerine Makaleler. Ankara: Akçağ, 1997.

OKAY, Orhan. Edebiyat ve Edebi Eser Üzerine. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2011.