Serik Bıçağı’nın Coğrafi İşaret Tescili Kapsamında Değerlendirilmesi

Öz Coğrafi işaret Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından “Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle kökenin bulunduğu bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş olan ürünü gösteren işaretler” olarak tanımlanmaktadır. Coğrafi işaret yöresel ürünlerin tanıtılması ve kırsal kalkınma açısından son derece önemlidir. Çalışma konusu olarak seçilen Serik bıçağı Türkiye’nin güneyinde Akdeniz bölgesinde Antalya’nın Serik ilçesinde geleneksel yöntemler ve el işçiliği ile üretim yapan atölyelerde imal edilmektedir. Serik bıçağının tarihi sözlü kaynaklara göre Osmanlı döneminde bölgede yapıldığı bilinen kılıç üretim faaliyetlerine dayanmaktadır. Genelde ustadan çırağa, ya da babadan oğula geçen el işçiliğine dayalı bir üretim faaliyeti olan bıçakçılık son yıllarda ekonomik ve kültürel anlamda büyük kayıplar yaşamaya başlamıştır. Bu çalışmanın amacı Serik bıçağının coğrafi işaret olarak tescillenmesi için gerekli incelemelerin yapılması, geleneksel üretim faaliyetlerinde yaşanan sorunların araştırılması ve bu kültürel değerin gelecek nesillere aktarılması için altyapı çalışmalarının başlatılmasının sağlanmasıdır. Çalışma kapsamında öncelikle konu ve alan ile ilgili literatür taraması yapılmıştır. Literatür taramasının ardından Serik ilçesinde faaliyet gösteren bıçak atölyelerine ziyarette bulunarak gözlem ve derinlemesine görüşme yoluyla veriler toplanmıştır. Ziyaret edilen atölyeler arasında geleneksel yönü ön plana çıkan bir atölye örneklem olarak seçilmiştir. Bıçak atölyesi ziyaretleri sırasında ulaşılan ve mevcut literatürden elde edilen bilgiler birleştirilerek çalışmanın sonuç bölümüne aktarılmıştır. Elde edilen bulgular değerlendirildiğinde el işçiliğine dayalı geleneksel üretim faaliyeti olarak sürdürülen Serik bıçağı imalatının bazı sorunlar ile karşı karşıya olduğu tespit edilmiştir. Sanayide seri üretimle yapılan fabrikasyon bıçakların Serik bıçağı olarak piyasaya sürülmesi, çırak istihdamında sorunların yaşanması ve en önemlisi marka değerinin oluşturulamamış olması ciddi problemler yaratmaya başlamıştır. Çalışma kapsamında tespit edilen sorunların çözülmesi ve kültürel bir değer olarak yaşatılması gereken el işçiliğine dayalı geleneksel üretim faaliyeti olan bıçakçılığın gelecek nesillere aktarılması için coğrafi işaret tescilinin gerekli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

___

Birinci, S., & Camcı, A. (2016). “Korunması Gereken Geleneksel El Sanatlarına Bir Örnek: Sivas Bıçağı Üretimi”. Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 33 s, 493-509.

Çalışkan , V., & Koç, H. (2012). “Türkiye'de Coğrafi İşaretlerin Dağılış Özelliklerinin ve Coğrafi İşaret Potansiyelinin Belirlenmesi”. Eastern Geographical Review, Sayı, 28- 193 - 214.

Davulcu, M., Tokat, M., & Yörür, S. (2015). Antalya'da Yaşayan Geleneksel Meslek Sanat ve Zanaatlar. Antalya: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.

Dayısoylu, K. S., Yörükoğlu, T., & Ançel, T. (2017). “Kahramanmaraş’ın Coğrafi İşaretli Ürünleri ve İlin Potansiyel Durumu”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, Sayı:20, s; 80 - 88.

Doğanay, H., & Çavuş, A. (2014). Geleneksel El Sanatlarına Bir Örnek: Sürmene Bıçağı Üretimi. Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı: 29, s.51-64.

Gündoğdu, G. (2006). Türk Hukukunda Coğrafi İşaret Kavramı Ve Korunması. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hukuk Anablimdalı Yüksek Lisans Tezi.

Koca, H., & Çetin, B. (2011). “Yatağan Kasabasında (Denizli - Serinhisar) Ev Tipi İmalat Sanayinin Coğrafi Özellikleri”. Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı:14, s, 179-208.

Şahin, G. (2011). “Türkiye'nin Coğrafi İşaretleri.” Uluslararası Katılımlı Coğrafya Kongresi 7 - 10 Eylül 2011. İstanbul. İnternet Kaynakları

Türk Patent ve Marka Kurumu, http://www.turkpatent.gov.tr/TurkPatent/commonContent/CAbout 21.04.2017

Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, http://www.antalyakulturturizm.gov.tr/

Sivas İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, http://www.sivaskulturturizm.gov.tr/ 21.04.2017

Trabzon İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, http://www.trabzonkulturturizm.gov.tr/ 21.04.2017

Kahramanmaraş İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, http://www.kahramanmaraskulturturizm.gov.tr/ 21.04.2017

Adana İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, http://www.adanakulturturizm.gov.tr/ 21.04.2017

Balıkesir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, http://www.balikesirkulturturizm.gov.tr/ 21.04.2017

Çanakkale İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, http://www.canakkalekulturturizm.gov.tr/ 21.04.2017

Bursa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, http://www.bursakulturturizm.gov.tr/ 21.04.2017

Hatay İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, http://www.hataykulturturizm.gov.tr/ 21.04.2017

Denizli İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, http://www.pamukkale.gov.tr/ 21.04.2017

Kastamonu İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, http://www.kastamonukulturturizm.gov.tr/

Türkiye İstatistik Kurumu, http://www.tuik.gov.tr/Start.do;jsessionid=V7NtZ60ZY27hQj0xtdv5s1Hb31hlTYpDBPJTHsrzsnp8LDTG4QnS!-1751579345 21.04.2017