Ergenlerin Duygusal Özerkliklerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi

Öz Bu araştırmanın temel amacı ergenlerin duygusal özerkliklerini cinsiyet, yaş, sınıf, algılanan anne baba tutumu ve en uzun süre yaşanan yerleşim yeri değişkenleri açısından incelemektir. Araştırma Erzurum ilinde 2015-2016 yılları arasında öğrenimine devam eden ve araştırmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden 363 ortaöğretim öğrencisi üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplamak amacıyla Duygusal Özerklik Ölçeği ve araştırmacılar tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde t testi, tek yönlü varyans analizi, Kruskal Wallis H testi ve Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, ergenlerin duygusal özerkliklerinin cinsiyet, yaş, sınıf ve algılanan anne baba tutumları değişkenlerine göre anlamlı olarak farklılaştığı görülürken en uzun süre yaşanan yerleşim yerine göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler:

Duygusal özerklik

___

  • Atak, H. (2010). Yetişkinliğe geçişte kimlik biçimlenmesi ve eylemlilik (agency):Bireyleşme sürecinde iki gelişimsel kaynak. (Doktora Tezi), Ankara: AnkaraÜniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Avcı, M. (2006). “Ergenlikte toplumsal uyum sorunları”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 39-64.
  • Blos, P., (1979). The adolescent passage. Madison, WI: International University Press.
  • Budak, S. (2005). Psikoloji sözlüğü (3. Basım). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
  • Çelen, N., Çok, F., Bosma, H. A., & Djurre, H. Z. (2006). “A percepção de adolescentes e de pais sobre decisão e autonomia”. Paidéia (Ribeirão Preto),16, 349-363.
  • Demir, T. S., (2002). İlköğretim Öğrencilerinin Kültürel Etkinlikleri ile ÖzerklikleriArasındaki İlişki. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Ankara ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Demir, M. ve Kaya, F. (2016). “Obsesif Kompulsif Bozukluk ile İlişkilerle İlgili Bilişsel Çarpıtmalar Arasındaki İlişkinin Yapısal Eşitlik Modeli İle İncelenmesi”. AtatürkÜniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 57, 175-186.
  • Deniz, M., Çok, F. ve Duyan, V. (2013). “Duygusal Özerklik Ölçeği’nin ergenler içinuyarlanması ve psikometrik özellikleri”. Eğitim ve Bilim, 38 (167), 352-364.
  • Derman, O. (2008). Ergenlerde psikososyal gelişim. Adolesan Sağlığı II SempozyumDizisi, 63, 19-21.
  • Enright, R. D., R. D., Lapsley, A.E., Drivas, and L. A. “Fehr, Parental Influences on TheDevelopment of Adolescent autonomy and Identity”, Journal of Youth andAdolescence, 1980, p. 529-545.
  • Erkmen, E., (2011). Özerkliği Destekleyici ve Kontrol Edici Ebeveynlikle BağlantılıEbeveyn Özellikleri ve Ergenin Uyumu Arasındaki İlişkiler, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Esen-Çoban, A. (2013). “Türkiye’de ergenlerin duygusal özerkliklerinin bazıdemografik değişkenlere göre incelenmesi”. Eğitim ve Bilim, 38(169).
  • Fleming, M. (2005). “Adolescent autonomy: Desire, achievement and disobeying parents between early and late adolescence”. Australian Journal of Education and Developmental Psychology, 5, 1-16.
  • Fleming, M. (2005). “Gender in Adolescent Autonomy: Distinction between Boys andGirls Accelerates at 16 Years of Age”, Electronic Journal of Research in Education Psychology, 2005, No:6, V: 3(2), p: 33-52.
  • Gnaulati, E., & Heine, B. J. (2001). Separation-individuation in late adolescence: Aninvestigation of gender and ethnic differences. The journal of psychology, 135(1),59-70.
  • Kağıtçıbaşı, Ç, (1996), İnsan Aile Kültür. Remzi kitabevi.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Kültürel psikoloji: Kültür bağlamında insan ve aile. İstanbul:Evrim Yayınevi.
  • Karabacak, M.S. (2014). Ankara İli Genel Liselerinde Görev Yapan ÖğretmenlerinÖzerklik Algıları ile Özyeterlik Algıları Arasındaki İlişki. (Yüksek Lisans Tezi).Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Karasar, N. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Kocaefe, T. (2013). The relationship between autonomous parenting style, mindfulness level and psychological well-being. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul BilgiÜniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Koç, M. (2004). “Gelişim psikolojisi açısından ergenlik dönemi ve genel özellikler”i. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(17), 231-256.
  • Koepke, S. and Denissen, J.J.A. (2012). “Dynamics of identity development and separation–individuation in parent–child relationships during adolescence andemerging adulthood – A conceptual integration”. Developmental Review, 32, 67–88
  • Kruse, J. and Walper, S. (2008). “Types of individuation in relation to parents: Predictors and outcomes”. International Journal of Behavioral Development, 32(5), 390-400.
  • Kulaksız, N. (2011). Towards Positive Youth Development: Parenting, Autonomy and Relatedness in Context. (Doktora Tezi). İstanbul: Koç Üniversitesi.
  • Morsünbül, Ü. (2011). Ergenlikte özerkliğin ve kimlik biçimlenmesinin öznel iyi oluşüzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi,Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Musaağaoğlu, C. (2004). Ergenlik Sürecinde Özerkliğin Gelişimi İle Algılanan AnneBaba Tutumları Arasındaki İlişkiler. Yüksek Lisans Tezi.
  • Musaağaoğlu, C., & Güre, A. (2005). “Ergenlerde Davranışsal Özerklik ile AlgılananAna-Baba Tutumları Arasındaki İlişkiler”. Türk Psikoloji Dergisi, 20(55), 79-94.
  • Noom, M. J., M. Dekovic, and W. Meeus, “Conceptual Analysis and Measurement ofAdolescent Autonomy”, Journal of Youth and Adolescence, 2001, 30 (5), p. 577-595.
  • Öksüz, Y. (1997). Duyguların Açılması Eğitiminin Üniversite Öğrencilerinin ÖzerklikDüzeyine Etkisi. (Doktora Tezi). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, SosyalBilimler Enstitüsü.
  • Özdemir, Y., (2009). Ergenlik Döneminde Benlik Kurgusu Gelişiminin Ana babanınÇocuk Yetiştirme Stilleri Açısından İncelenmesi, (Doktora Tezi), Ankara: AnkaraÜniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Özdemir, Y. ve Çok, F. (2011). Ergenlikte Özerklik Gelişimi. Türk Psikolojik Danışmave Rehberlik Dergisi, 4(36), 152-164.
  • Ryan, R. M., and Lynch, J. H. (1989). “Emotional autonomy versus detachment:Revisiting the vicissitudes of adolescence and young adulthood”. Child development, 340-356.
  • Santrock, J. W. (2012). Ergenlik (Çev. Diğdem Müge Siyez), 14. Basım. Ankara: NobelYayınevi.
  • Spear, H. J. ve Kulbok, P. (2004). “Autonomy and adolescence: A concept analysis”. Public Health Nursing, 21 (2), 144-152.
  • Steinberg, L. (1993). Adolescence. New york: McGraw-Hill.
  • Steinberg, L. (2007). Ergenlik (Yayına Haz.. Figen Çok). Ankara: İmge Kitabevi.
  • Steinberg, L., & Silverberg, S. B. (1986). “The vicissitudes of autonomy in earlyadolescence”. Child development, 841-851.
  • Steinberg, L., S. D. Lamborn, S. M., Dornbusch, and N., Darling, (1992).” Impact ofParenting Practices On Adolescent Achievement: Authoritative Parenting, SchoolInvolvement, and Encouragement To Succeed”, Child Development, (1992),63(5), 1266-1281.
  • TPD, (2016), Gençlik: Değişim ve Süreklilik http://www.psikiyatri.org.tr/pagepublic.aspx?menu=13 Adresinden (10.01.2016)tarihinde erişilmiştir.
  • Tung, S., & Dhillon, R. (2006). “Emotional autonomy in relation to family environment: A gender perspective”, Journal of the Indian Academy of Applied Psychology,32(3), 201-212.
  • Whiple, N. (2009). Toward a broader approach to the study of infant attachment: Links between maternal autonomy support attachment state of mind, maternal sensitivity, and infant security of attachment. ISBN: 978-0-494-65819-2.
  • Yılmazer, Y., (2007). Anne-Baba Tutumları ile İlköğretim İkinci Kademe ÖğrencilerininOkul Başarısı ve Özerkliklerinin Gelişimi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.