Alexander McQueen Giysi Tasarımlarında Deformasyon: Bir Vaka Çalışması
Hayranlık duyulan, taklit edilen, yükseltilen ve yaygınlaştırılan modayı, üslup, tarz ve stil olarak on sekizinci yüzyıldan beri hayatımızda var olan bir kavram olarak görmekteyiz. İlk defa Fransızca üslup anlamına gelen “façon” sözcüğünün karşılığı olarak ortaya çıkmıştır. Kumaş, renk, dekorasyon, motif gibi kavramların beğeniler üzerinden yükseltilmesi ve sonrasında yaygınlaştırılması, modanın kuruluş yıllarına denk gelen dönemlerinin en bilindik konuları arasındadır. Günümüzde moda, genel olarak giysi yaratıcılığının kreasyonlara/koleksiyonlara yansıtıldığı tasarımsal süreçlerin hâkimiyetine işaret eden bir olgu haline gelmiştir (Waquet ve Laporte, 2011). Bu durumu, modanın tasarımla kurduğu bağının giderek güçlenmesi sonucuna bağlayabiliriz. Tasarım, tasarımlananının zihinde canlandırılması ile meydana getirilen biçimlendirmelerdir. Burada biçimden kasıt moda tasarımında oluşturulan giysi formlarıdır. En genel tanımıyla form; bir nesnenin/objenin dış sınırlarını belirlemektir. (“… başka bir deyişle, sanatsal çalışmalarda yapılan iki veya üç boyutlu uygulamaları düzenlemek amacıyla kullanılan tekniklerin bütünüdür”) (Ertok Atmaca, 2014: 51). Deformasyon ise her hangi bir tasarımın, tasarımsal süreçlerinde, tasarımcının klasik ya da geleneksel olanın dışında sınırlarını aşması, tasarımı oluştururken tasarımı farklı formlarla sergilemesini ifade eder. Tasarımda yaratılan bu biçimsizleşme/biçimsizleştirme işlemi, formun bozulması ya da genel yapısından sapması ile formun değişmesi anlamına gelir. Deforme olmuş bir tasarım; özgün biçiminden başkalaşmaya uğramış; biçimini, formunu değiştirmiş, özünden sapmış olma özellikleri ile dikkat çeker. Moda tasarımında deformasyon işlemi, yeni formlar tasarlama; tasarımın siluet yapısını bozma, tasarımda kullanılan unsurları yeni ve farklı bağdaştırmalarla kullanma gibi klasik ya da geleneksel form kalıplarının dışına çıkarak alışılmadık, aykırı ve şaşırtıcı tasarımsal formlar yaratma olarak değerlendirilebilir. Araştırma da; moda tasarımında kullanılan deformasyon işlemi tasarımsal bağlamda incelenmiş, incelemeye konu olan deformasyon işlemin de moda tasarımcı Alexander Mcqueen örneklemi kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularından çıkan en önemli sonucu; moda tasarımında son zamanlarda sıklıkla kullanılan tasarımda deformasyon işlemi, tasarımın genel formunda/siluetinde, oran ve hatlarında ileri düzeyde yapılan değişimler, farklılıklar ve başkalaşmaları gösteren bir sanat tasarım uygulamasıdır.
Deformation on Alexander McQueen Garment Designs: A Case Study
Admired, imitated, promoted and popularized, fashion is a concept that has existed in daily life since the eighth century. It is known to originate with the French word 'facon'. Sorting his designs, concepts such as fabric, color, decoration, pattern, form, and tastes were found in these periods. The process of creating clothing forms by adhering to certain rules based on aesthetics, art and design is dated to the Bauhaus school where design elements and principles are shown in the workshop environment. In this process that clothing designs have gone through until today; The ineffectiveness of known clothing forms in expressing new forms, and the efforts of designers to try new and different forms, herald the change in the characteristic structure of the form. The deformation that emerged with this approach has enabled the use of clothing design elements with new and different associations and thus contrary-surprising-admirable clothes to emerge. In the scope of the study, deformation used in clothing designs; Illustrated on Alexander McQueen clothing designs. In this context, some clothes belonging to the artist; What kind of content it is given in artistic sense and how the design elements are associated with form-silhouette-structure and material are explained through tables, drawings and visuals.
___
- Aktulum, K. (2019). “Metinsel Türsellik ve Moda Metinlerarasılık – Giysilerarasılık – Üstgiysisellik, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları”, Modern Turkish Literature Research Article, Ocak-Haziran 2019/11:21 (01-37), https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/729397, 20.12.2020
- Atar, N.İ., Avcı, S. (2018). “Tüketim Kültüründe Sanatın Tüketim Nesnesi Olarak Sunumu”, Sdü Art-E Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi Haziran’18 Cilt:11 Sayı:21, s.90-114, ISSN 1308-269890, https://dergipark.org.tr/en/download/articlefile/510013, (20.12.2020)
- Bayhan, İ., Ünlüönen, K. (2016). Turist Tercihlerinde Güvenliğe İlişkin Tutumlarının Etkisi: Bir Alan Araştırması”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi ISSN:1304-0278, Kış-2016 Cilt:15 Sayı:56 (1-20) Winter-2016 Volume:15 Issue:56, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/229631, (22.09.2020)
- Çeğindir, N.Y. (2020). Giysi Mimarisi, Gazi Kitabevi, 2. Baskı, Ankara. Çınar, K., Çınar, S. (2018). Temel Tasarım, KTO Karatay Üniversitesi Yayınları, Birinci Basım, Konya.
- Çileroğlu, B., Balcı, M. (2018). “Dekonstrüksiyon Kavramsalında Moda Tasarımı”, International Journal of Cultural and Social Studies (IntJCSS) June 2018 Volume 4 (Issue 1) e-ISSN: 2458-9381ISSN, (s.13-28). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/525886 (12.09.2020)
- Ertok Atmaca, A. (2014). Temel Tasarım, Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti. 1. Basım.
- Hyo-Jin, L. (2005). “A Study on Hybrid Trend upon Alexander McQueen's Work”, The Research Journal of the Costume Culture, Volume 13 Issue 2 Serial No. 55 / Pages.300-313 / 2005 / 1226-0401(pISSN) / 2383-6334(eISSN), The Costume Culture Association, https://www.koreascience.or.kr/article/JAKO200520828183234, (22.10.2020).
- Jiye, K. (2015). “Visual Tactility in Alexander McQueen's design”, Journal of the Korean Society of Costume, Volume 65 Issue 8 / Pages.77-94 / 2015 / 1229-6880(pISSN) / 2287-7827(eISSN), The Korean Society of Costume, https://www.koreascience.or.kr/article/JAKO201502150665534.page , (20.10.2020).
- Güngör, H. (1972). Temel Tasar, Çeltik Matbaa Yayınları, İstanbul.
- Kaya, Ö. (2019). “Resim Sanatının Modaya İlham Verdiği Alanlar (Parçalar)”, XII. International Turkic Art, History and Folklore Congress/Art Activities, 2019, (s. 307- 313).
- Kayabekir, T., Tepecik, A. (2018). “Resimlemelerin Metne Uygunluklarının Değerlendirilmesine Yönelik Bir Ölçek Önerisi”, GEFAD/GUJGEF 38(1): 405- 429(2018). http://www.gefad.gazi.edu.tr/en/download/article-file/462756, (17.12.2020).
- Kim, S. (2008). “Characteristics of Givenchy Haute Couture”, Journal of the Korean Home Economics Association, Volume 46 Issue 10 / Pages.37-48 / 2008 / 1225- 0937(pISSN) / 2234-2818(eISSN), https://www.koreascience.or.kr/article/JAKO200808349647850.page, (02.10.2020)
- Lefebvre, H. (2014). Mekânın Üretimi. Çev. Işık Ergüden, Sel Yayıncılık, İstanbul.
- Sâri, S. (2017). “Kimlik - Etnik Kimlik Üzerinden Zengin Bir Tasarım Dilinin İnşası”, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12/13, p. 507-530 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11714 ISSN: 1308-2140, Ankara-Türkiye.
- Sari, S. (2020). Temel Tasarım, Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
- Sarı, H., Gökdağ, H., Kızılkaya, A.E. (2018). “Çölyaklı İlkokul Öğrencilerinin Okulda Sosyo Biyolojik İhtiyaçlarının Karşılanmasında Yaşadıkları Problemlerin İncelenmesi: Bir Vaka Çalışması Yöntemi”, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, Yıl: 18 Sayı: 40 Tarih: Ocak – Haziran 2018 SS: 121-134 ISSN: 2148-9424, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/499502, (08.09.2020).
- Seylan, A. (2005). Temel Tasarım, Dağdelen Basım Yayın Ltd Şti, Ankara.
- Seylan, A. (2019). Temel Tasarım, Yem Yayın, Genişletilmiş 2. Baskı, İstanbul.
- Swendsen, L. (2008). Moda ve Sanat, Sanat Dünyamız, Sayı:107 Yaz 2008 ISSN 1300- 2740, (s.87-11).
- TDK, (2020). “Ögenin Tanımı”, https://sozluk.gov.tr/, (14.09.2020).
- TDK, (2020). “Forum’un Tanımı”, https://sozluk.gov.tr/ , (14.09.2020).
- Özkan, Ş., Turan, B.O. (2019). “Sayısal Tasarım Sürecinin Tekstil Baskı Trendleriyle Etkileşimi”, Online Journal of Art and Design volume 7, issue 3, July 2019, s.113- 127. http://www.adjournal.net/articles/73/739.pdf , (13.10.2020).
- Öpöz N., Gür Üstüner, S. (2018). "21. Yüzyılda Teknoloji ve Zanaat ile Biçimlenen Tekstil Tasarımı", Uluslararası Sanat ve Sanatta Yüksek Teknoloji Kullanımı Kongresi, İstanbul, Turkey, s.247-261, (08.08.2020)
- Tunalı, İ. (1989). Felsefenin Işığında Modern Resim, Remzi Kitabevi, 3. Basım, İstanbul.
- Waquet, D. Laporte M. (2011). Moda, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
- Vogue, (2015), https://vogue.com.tr/haber/vahsi-guzellik (23.12.2020).
- Vogue, (2018). vogue.com.tr, https://vogue.com.tr/metropol/tasarim-ustu-bir-isyankaralexander-mcqueen (21.11.2020).
- Wang, X. (2020). “A Study on the Aesthetics of death in Alexander McQueen's Works”, Journal of Digital Convergence, Volume 18 Issue 5 / Pages.455-463 / 2020 / 2713- 6434(pISSN) / 2713-6442(eISSN), The Society of Digital Policy and Management, https://www.koreascience.or.kr/article/JAKO202015762903030.page, (21.10.2020)
- Ziss, A. (1984). Estetik, çev: Yakup Şahan, İstanbul: De Yayınları. Görsel Kaynaklar
- URL 1. https://tr.pinterest.com/pin/391179917612706439/ 11.10.2020 tarihinde erişilmiştir.
- URL 2. 11.10.2020 tarihinde https://www.denimjeansobserver.com/mag/2015/02/04/txell-miras-2015-2016-fallautumn-winter-080-barcelona-fashion-womens-angles-weave-braid-layers-chunkyknit-drapery-organic-wrap-cardboard-cube/ adresinden erişilmiştir.
- URL 3. 08.09. 2020 tarihinde https://tr.pinterest.com/pin/494129390341782037/ adresinden erişilmiştir.
- URL 4. 19.12.2020 tarihinde https://tr.pinterest.com/pin/248401735673356256/ https://tr.pinterest.com/pin/275986283390291214/, adreslerinden erişilmiştir.
- URL 5. 13.12.2020. tarihinde https://the-widows-of-culloden.tumblr.com/tagged/fall, https://www.google.com/search?q=translate&oq=tra&aqs=chrome.0.69i59j69i57j3 5i39j46i131i433j0i131i433j0i433l3.4334j0j15&sourceid=chrome&ie=UTF-8 adreslerinden erişilmiştir.
- URL 6. 14.12.2020 tarihinde https://the-widows-ofculloden.tumblr.com/tagged/fall1997, adresinden erişilmiştir.
- URL 7. 14.12.2020 tarihinde https://the-widows-ofculloden.tumblr.com/post/130087287526/alexander-mcqueen-2004-blackretrospective-show, https://www.dailymail.co.uk/femail/article-2999461/Neverseen-images-2004-Alexander-McQueen-models-dramatic-Black-tableaux.html, adreslerinden erişilmiştir.
- URL 8. 15.12.2020 tarihinde https://the-widows-ofculloden.tumblr.com/tagged/fall1995, adresinden erişilmiştir.
- URL 9. 23.12.2020 tarihinde https://paratic.com/lady-gaga-aldigi-alexander-mcqueenimzali-armadillo-ayakkabilar/ adresinden erişilmiştir.
- URL 10. 18.12.2020 ve 23.12.2020 tarihlerinde https://www.google.com/search?q=McQueen,+2010+%E2%80%98Angels+and+De mons%E2%80%99&sxsrf=ALeKk01bJUDOY9732GEuEMeu4CUq3EDvUQ:1608 568213683&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwjonuTHv9_tAhUR3K QKHZ6vB3cQ_AUoAXoECAQQAw&biw=1536&bih=754,#imgrc=D7BZSgBbO zZslM adresinden erişilmiştir.