Tüketici Güveninin Oluşumunda Borsa ve Döviz Kurunun Etkisi: OECD Ülkeleri Uygulaması

Bir ekonominin durumu hakkında bilgi sahibi olabilmek ve ekonomi politikalarına yön verebilmek için oluşturulan göstergelerden birisi tüketici güven endeksidir. Borsa endeksi ve döviz kuru tüketici güven endeksini etkileyen ve etkilenen yüksek volatiliteye sahip iki önemli değişkendir. Bu amaçla, çalışmada OECD ülkelerinde tüketici güven endeksinde döviz kuru ve borsa endeksi etkisi araştırılmak istenmiştir. OECD'nin 37 üye ülkenin tamamında aynı düzeyde mali istikrar, büyüme ve hayat standardının sağlandığı söylenemez. Bu nedenle, çalışmada; sermaye piyasası gelişmişlik düzeyi, ekonomik açıklık seviyesi Türkiye benzeri olan ve verilerine ulaşılabilen 11 OECD üyesinin verileri seçilerek, analize dahil edilmiştir.2013:01-2020:02 dönemini kapsayan çalışmada; Bai ve Ng (2004) PANIC panel birim kök testi, Im, Lee & Tieslau (2005) yapısal kırılmalı panel birim kök testleri, panel VAR Granger ve panel VECM nedensellik testi, asimetrik Dumitrescu-Hurlin (2012) panel nedensellik testleri kullanılmıştır. Analizlerde; kısa dönemde, tüketici güveninin döviz kuru ve borsa endeksini anlamlı seviyede etkilemesine rağmen; döviz kuru ve borsa endeksinin tüketici güvenini etkilemediği bulgusuna ulaşılmıştır. Uzun dönemde ise, döviz kuru ve borsa endeksinden tüketici güvenine nedensellik ilişkisinin varlığı tespit edilmiştir. Bu sonuçlara göre, tüketici güven endeksindeki değişimin borsa endeksini ve döviz kurunu kısa dönemde etkilerken; borsa endeksi ve döviz kurunun ise tüketici güven endeksine etkisinin uzun dönemde olduğu bulguları elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

tüketici güven endeksi, borsa endeksi, döviz kuru, panel analizi, OECD

The Effects of Stocks and Exchange Rates on the Formatıon of Consumer Confıdence: OECD Countrıes Applıcatıon

One of the indicators created to have information about the state of an economy and to direct economic policies is the consumer confidence index. Stock market index and exchange rate are two important variables with high volatility that affect and are affected by the consumer confidence index. For this purpose, it is aimed to investigate the effect of exchange rate and stock market index on consumer confidence index in OECD countries. It cannot be said that the same level of financial stability, growth and living standards is achieved in all 37 member countries of the OECD. Therefore, in the study; capital market development level, the level of economic openness which like Turkey and the data can be accessed by selecting data from 11 OECD members, were included in the analysis.In the study covering the 2013 M01: 2020 M02 period; Bai and Ng (2004) PANIC panel unit root test, Im, Lee & Tieslau (2005) panel unit root tests with structural break, panel VAR Granger and panel VECM causality test, asymmetric Dumitrescu-Hurlin (2012) panel causality tests were used. In the analysis; In the short run, although consumer confidence significantly affects the exchange rate and stock market index; It was found that exchange rate and stock market index do not affect consumer confidence. In the long run, the existence of a causal relationship to consumer confidence from the exchange rate and stock market index has been determined. According to these results, while the change in the consumer confidence index affects the stock market index and exchange rate in the short run; On the other hand, it was found that stock market index and exchange rate have long-term effects on consumer confidence index

PDF

___

Arısoy, İ. (2012). Türkiye Ekonomisinde İktisadi Güven Endeksleri ve Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişkilerin VAR Analizi. Maliye Dergisi(162), 304-315.
Bai, J., & Ng, S. (2004). A Panic Attack On Unit Roots And Cointegratıon. Econometrica, 72(4), 1127-1177.
Başarır, Ç., Bicil, İ. M., & Yılmaz, Ö. (2019). The Relationship Between Selected Financial and Macroeconomic Variables with Consumer Confidence Index. Journal of Yaşar University(14), 173-183.
Baştürk, M. F. (2019). Tüketici Güven Endeksi ile Hisse Senedi Piyasası Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. Maliye Dergisi(177), 145-159.
Bozoklu, Ş., & Yılancı, V. (2013). Finansal Gelişme ve İktisadi Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Gelişmekte Olan Ekonomiler İçin Analiz. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2), 161-187.
Breitung, J. (2005). The local power of some unit root tests for panel data. Berlin: Humboldt-Universität Wirtschaftswissenschaftliche Fakultät.
Breuer, J. B., McNown, R., & Wallace, M. (2002). Series-specific Unit Root Tests with Panel Data. Oxford Bulletin Of Economics And Statistics, 64(5), 527-546.
Breusch, T. S., & Pagan, A. R. (1980). The Lagrange Multiplier Test and its Applications to Model Specification in Econometrics. The Review of Economic Studies(47-1), 239-253.
Choi, I. (2001). Unit root tests for panel data. Journal of International Money and Finance(20), 249-272.
Dumitrescu, E.-I., & Hurlin, C. (2012). Testing for Granger non-causality in heterogeneous panels. Economic Modelling, 29(4), 1450-1460.
Gao, L., & Kling, G. (2008). Corporate governance and tunneling: Empirical evidence from China. Pacific-Basin Finance Journal, 16(5), 591-605.
Göçer, İ. (2013). Ekonomik Büyümenin Belirleyicisi Olarak İhracat: Gelişmekte Olan Asya Ülkeleri İçin Yatay Kesit Bağımlılığı Altında Çoklu Yapısal Kırılmalı Panel Eşbütünleşme Analizi. Bankacılar Dergisi, 24(86), 27-42.
Göçer, İ., Mercan, M., & Hotunluoğlu, H. (2012). Seçilmiş OECD Ülkelerinde Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliği: Yatay Kesit Bağımlılığı Altında Çoklu Yapısal Kırılmalı Panel Veri Analizi. Maliye Dergisi(163), 449-470.
Gülöksüz, Ç. T. (2015). Dolar Kuru ile Tüketici Fiyat Endeksi Arasındaki İlişkinin Archimedean Kapula ile Modellenmesi. Bankacılık ve Sigortacılık Araştırmaları Dergisi, 2(7), 53-62.
Güriş, B. (2018). Yapısal Kırılmalı Panel Birim Kök Testleri ve Eşbütünleme. S. Güriş içinde, Uygulamalı Panel Veri Ekonometrisi (s. 349-370). İstanbul: Der Yayınları.
Güriş, S. (2015). Stata İle Panel Veri Modelleri. İstanbul: DER Yayınları.
Güriş, S., Yılgör, M., & Kömüryakan, F. (2019). Üçüz Açıklar Hipotezinin Geçerliliğinin Analizi: Panel Veri Yaklaşımı. Social Sciences Research Journal, 8(3), 91-101.
Hadri, K. (2000). Testing for stationarity in heterogeneous panel data. Econometrics Journal(3), 148-161.
Hadri, K., & Kurozumi, E. (2012). A simple panel stationarity test in the presence of serial correlation and a common factor. Economic Letters(115), 31-34.
Im, K. S., Pesaran, M. H., & Shin, Y. (2003). Testingfor unit roots in heterogeneous panels. Journal of Econometrics(115), 53-74.
Im, K.-S., Lee, J., & Tieslau, M. (2005). Panel LM Unit Root Tests with Level Shifts. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 67(3), 393-419.
İskenderoğlu, Ö., & Akdağ, S. (2017). Finansal Hizmetler Güven Endeksinin Geçerliliğinin İncelenmesi: Türkiye Örneği. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(4), 625-633.
Jansen, W. J., & Nahuis, N. J. (2003). The stock market and consumer confidence: European evidence. Economic Letters, 79(1), 89-98.
Kaygısız, A. D. (2019). Türkiye’de Tüketici ve Reel Kesim Güven Endeksi İle Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişkiler: 2010-2018. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(1), 314-332.
Koçbulut, Ö., & Altıntaş, H. (2016). İkiz Açıklar ve Feldstein-Horioka Hipotezi: OECD Ülkeleri Üzerine Yatay Kesit Bağımlılığı Altında Yapısal Kırılmalı Panel Eşbütünleşme Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi(48), 145-174. Küçükçaylı, F. M., & Akıncı, G. Y. (2018). Tüketici Güveninin Makroekonomik Belirleyicileri: Bir Zaman Serisi Analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi(17.UİK Özel Sayısı), 459-472.
Lee, C. M., Shleifer, A., & Thaler, R. H. (1991). Investor Sentiment and The Closed-End Fund Puzzle. The Journal of Finance, 46(1), 75-109.
Leonard, D. C., & Shull, D. M. (1996). Investor sentiment and the closed-end fund evidence: Impact of the January effect. The Quarterly Review of Economics and Finance, 36(1), 117-126.
Levin, A., Lin, C.-F., & Chu, C.-S. J. (2002). Unit root tests in panel data:asymptotic and finite-sample properties. Journal of Econometrics(108), 1-24.
Maddala, G., & Wu, S. (1999). A Comparatıve Study of Unit Root Tests With Panel Data And A New Simple Test. Oxford Bulletin Of Economics And Statistics(Special Issue), 631-652.
OECD. (2020). Organisation for Economic Co-operation and Development. Mayıs 2020 tarihinde OECD Web sitesi: http://www.oecd.org/about/members-and-partners/ adresinden alındı
Pedroni, P. (2000). Fully Modified OLS for Heterogeneous Cointegrated Panels. Advances in Econometrics(15), 93-130.
Pedroni, P. (2001). Purchasing Power Parity Tests in Cointegrated Panels. The Review of Economics and Statistics, 83(4), 727-731.
Pesaran, M. H. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panels. CESifo Working Paper(1229), 1-40.
Pesaran, M. H. (2007). A simple panel unit root test in the presence of cross‐ section dependence. Journal of applied econometrics, 22(2), 265-312.
Pesaran, M. H., & Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics(142), 50-93.
Pesaran, M. H., Ullah, A., & Yamagata, T. (2008). A Bias-Adjusted LM Test of Error Cross Section Independence. The Econometric Journal, 11(1), 105- 127.
Schmeling, M. (2009). Investor sentiment and stock returns: Some international evidence. Journal of Empirical Finance, 16(3), 394-408.
Smith, L. V., Leybourne, S., Kim, T.-H., & Newbold, P. (2004). More Powerful Panel Data Unit Root Tests With An Application To Mean Reversion In Real Exchange Rates. Journal Of Applıed Econometrıcs(19), 147-170.
Swamy, P. A. (1970). Efficient Inference in a Random Coefficient Regression Model. Econometrica, 38(2), 311-323.
T.C. Dışişleri Bakanlığı. (2020). Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı İnternet Sitesi: http://www.mfa.gov.tr/iktisadi-isbirligi_ve-gelisme-teskilati- _oecd_.tr.mfa adresinden alındı
TÜİK. (2020, Mayıs). Türkiye İstatistik Kurumu. Türkiye İstatistik Kurumu Resmi Sitesi: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1104 adresinden alındı
Usul, H., Küçüksille, E., & Karaoğlan, S. (2017). Güven Endekslerindeki Değişimlerin Hisse Senedi Piyasalarına Etkileri: Borsa İstanbul Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(3), 685-695.
Westerlund, J. (2006). Testing for panel cointegration with a level break. Economic Letters(91), 27-33.
Westerlund, J. (2006). Testing for Panel Cointegration with Multiple Structural Breaks. Oxford Bulletin Of Economics And Statistics, 68(1), 101-132.
Westerlund, J., & Edgerton, D. L. (2006). New Improved Tests For Cointegration With Structural Breaks. Journal Of Time Series Analysis, 28(2), 188-224.
Westerlund, J., & Edgerton, D. L. (2008). A Simple Test for Cointegration in Dependent Panels with Structural Breaks. Oxford Bulletin Of Economics And Statistics, 70(5), 665-704.