Annelerin Çocuk Yetiştirme Tutumlarının Çocukların Tüketim Davranışına Yansıması

Anne-çocuk ilişkisinin niteliği güçlü olduğunda ve anne çocuğuna karşı olumlu tutum sergilediğinde çocuklarının gelişimi ve sosyalleşmesi mümkün olabilmektedir. Özellikle, annenin tutumlarının şekli çocuğun sosyal ya da materyalist tüketim davranışı sergilemesinde de etkili olabilmektedir. Bu araştırmanın konusu, annelerin çocuk yetiştirme tutumlarının çocukların tüketim davranışlarına etkisinin materyalist ve sosyal tüketim açısından tespit edilmesidir. Araştırma, Balıkesir’in Bandırma ilçesinde ikamet eden ve okul öncesi çağda çocuğu olan annelerle gerçekleştirilmiştir. Araştırmada Sosyo-demografik veri toplama formu, Aile Hayatı ve Çocuk Yetiştirme Tutumu Ölçeği (PARI), Sosyal tüketim ölçeği ve Materyalizm Ölçeği kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; baskıcı ve eğitici annelik tutumunun doğru satın alma kararına ve bilinçli tüketimi öğretmeye yönelik olan sosyal tüketim davranışı üzerinde pozitif yönde anlamlı etkisi bulunmaktadır. Reddedici annelik tutumunun ise sosyal tüketim üzerinde negatif yönde anlamlı etkisi vardır. Ayrıca baskıcı ve reddedici annelik tutumunun materyalist tüketim üzerinde pozitif yönde anlamlı etkiye sahip olduğu gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Annelik Tutumları, PARI ölçeği, Sosyal Tüketim, Materyalist Tüketim

Reflection of Mothers' Child Rearing Attitudes to Child Consumption Behavior

When the quality of the mother-child relationship is strong and the mother has a positive attitude, their children can develop and socialize.In particular, the mother's attitudes shape can also be effective in the socialization of the child or the display of materialist consumption behavior. The subject of this study is to determine the effects of mothers' child-rearing attitudes on children's consumption behavior in terms of materialist and social consumption. The research was carried out by making with mothers who live in the district of Bandırma in Balıkesir and have children in preschool age. Socio-demographic data collection form, Parental Attitude Research Instrument, Social Consumption Scale and Materialism Scale were used in the study. As a result of the analysis; oppressive and educational maternity attitude has a positive effect on social consumption aimed at teaching the right purchase decision and conscious consumption. Refusing motherhood attitudes have a negative effect on social consumption. In addition, it was observed that oppressive and rejecting motherhood attitudes had a positive effect on materialist consumption.

PDF

___

Aktürk F.M. (2015). Çocukları okul öncesi eğitime devam eden (5 yaş grubu) ebeveynlerin ana-baba tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
Atabey, D. (2017). Anasınıfına devam eden çocukların annelerinin anne tutumlarının incelenmesi (Çorum ili örneği). Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), 145-167.
Barnett, M. A., Shanahan, L., Deng, M., Haskett, M. E., & Cox, M. J. (2010). Independent and interactive contributions of parenting behaviors and beliefs in the prediction of early childhood behavior problems. Parenting: Science and Practice, 10: 43-59.
Bernstein, D.A., Clarke-Stewart, A., Roy, E.J., & Wickens, C.D. (1997). Psychology (4th ed.). Boston: Houghton Mifflin.
Bertol, K. E., Broilo, P. L., Espartel, L. B., & Basso, K. (2017). Young children’s influence on family consumer behavior. Qualitative Market Research: An International Journal, 20:4, 452-468.
Bilbokaitė, R., Bilbokaitė-Skiauterienė, I., & Adamovičė, R. (2020). Assessment of pre-school children achievements: aspect of parental attitude. In Proceedings of ICERI2020 Conference (Vol. 9, p. 10th).
Bilaç, Ö., Önder, A., Kavurma, C., Doğan, Y., Uzunoğlu, G., Isıldar, Y., & Sapmaz, Ş. Y. (2020). Okul öncesi dönemde çocuk psikiyatrisi polikliniğine başvuran çocukların annelerinin tutumlarının, yeterliliklerinin ve bağlanma biçimlerinin değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 23, 83-91.
Bozyiğit, S. (2013). Çocukların Çevre Bilinçli Tüketici Olarak Sosyalleşmesinde Annelerin Çocuk Yetiştirme Tutumlarının Rolü. Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çukurova Üniversitesi, Adana
Bozyiğit, S., & Karaca, Y. (2014). Çocukların tüketim hakkındaki aile iletişimleri ile materyalist eğilimleri ve demografik özellikleri arasındaki ilişki. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2014 (2), 56-64.
Bozyiğit, S., & Madran, C. (2018). Çocukların çevre bilinçli tüketici olarak sosyalleşmesinde annelerin çocuk yetiştirme tutumlarının rolü. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(2), 173-196.
Can, P. (2016). Aile tarzlarının çocukların tüketiminin şekillenmesindeki rolü. The Journal of Academic Social Science Studies. (53), 185-198.
Cantekin, D., & Gültekin Akduman, G. (2020). Annelerin çocuk yetiştirme tutumları ile çocuklarının duygularını yönetme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 21(1).
Chakroff, J. (2007),” Parental Mediation Of Advertising and Consumer Communicatıon: The Effectiveness Of Parental Interventıon On Young Children’ s Materialistic Attitudes”, Unpublished Doctoral Dissertation, University of The Ohio State
Chaudhury, S. R., & Hyman, M. (2019). Children’s influence on consumptionrelated decisions in single-mother families: Research review and Agenda. Cogent Business & Management, 6(1), 1622178.
Clark, P., Martin, C. & Bush, A. (2001). The effect of role model ınfluence on adolescents’ materialism and marketplace knowledge, Journal of Marketing Theory and Practice, 9/4, 27-36
Clarke, P. (2008). Parental communication patterns and children’s christmas requests. Journal of Consumer Marketing, 25(6), 350-360.
Clarke, P., & McAuley, A. (2010). Parental evaluation of popular brand names given as Christmas gifts and sources of information used in these decisions. Journal of Consumer Marketing, 27(6), 534–542.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2017). Research methods in education. routledge.
Cotte, J., & Wood, S. L. (2004). Families and innovative consumer behavior: A triadic analysis of sibling and parental influence. Journal 0f Consumer Research, 31(1), 78-86.
Dal, N. E., & Dal, V. (2015). Çocukların tüketici olarak sosyalleşme sürecinde TV reklamlarının ve ailenin rolü hakkında teorik bir çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 371-388.
Demir, E. K., & Şendil, G. (2008). Ebeveyn tutum ölçeği (ETÖ). Türk Psikoloji Yazıları, 11(21), 15-25.
Ersoy, A. F., Ersoy, S. & Demirci, A. (2007). Çocukların tüketim davranışlarına anne babaların etkisi. Üçüncü Sektör Kooperatifçilik. 1(42): 86-101
Ersoy-Quadir, S. (2012). An analysis of some of the factors behind materialism among university students in Turkey. Journal of Adult Development, 19(2), 79-87.
Ganassali, S. (2019). Status of brands in children’s consumption: what letters to santa posted on la poste website tell us. Psychology & Marketing, 36(1), 5-14
Goldberg, M.E., Gorn, G.J., Peracchio, L.A and Bamossy, G. (2003), “Understanding Materialism Among Youth”,. Journal Of Consumer Psychology, 13(3), 278–288.
Gronhoj, A. (2006). Communication about consumption: a family process perspective on ‘green’ consumer practices. Journal of Consumer Behaviour, 5, 491–503.
Holden, G. W., & Buck, M. J. (2002). Parental attitudes toward childrearing. In M. H. Bornstein (Ed.), Handbook of parenting: Being and becoming a parent (p. 537–562). Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
İkinci Ö (2011). Reklamların büyüyen pazarı çocuk tüketiciler. Tübitak Bilim ve Teknik Dergisi, 522, 66-69.
Kaur P & Singh R (2006) Children in family purchase decision making in India and the west: A review, Academy of Marketing Science Review, 2006 (1).
Kiani, B., & Nami, M. (2017). A comparative analysis on psychological wellbeing in mothers of autistic, blind, and normal-functioning children. Psychology & Neuroscience, 10(1), 83.
LeCompte, A., & Özer, S. (1978). Üç sosyoekonomik düzeyde Ankaralı annelerin çocuk yetiştirme tutumları: Bir ölçek uyarlaması. Psikoloji Dergisi, 1(1), 5-9.
Lapierre, M. A., & Rozendaal, E. (2018). Cross-national differences in consumer socialization, development, and behavior: a comparison of children in the United States and the Netherlands. Journal of Children and Media, 12(4), 388-405.
McDougall, J. & Chantrey, D. (2004) The making of tomorrow's consumer. Young Consumers, 5 (4), 8-18.
Mikeska, J., Harrison, R. L., & Carlson, L. (2017). A meta-analysis of parental style and consumer socialization of children. Journal of Consumer Psychology, 27(2), 245-256.
Monna, B. & Gauthier, A. (2008). A review of the literature on the social and eco-nomic determinants of parental time. Journal of Family and Economic Issues, 12/29, 634-653.
Özbey, S. (2010). Okul öncesi çocuklarda uyum ve davranış problemleriyle başa çıkmada ailenin rolü. Aile ve Toplum Dergisi, 21: 9-18.
Rose, G. M. (1995). Consumer socialization, parental style and developmental timetables in the United States and Japan. Unpublished doctoral dissertation, University of Oregon, Eugene.
Sayraç, N. (2016). Aile ve bireysel değerlerin sorumlu tüketim bilinci üzerindeki etkisi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi.
Schaefer, E. S., & Bell, R. Q. (1958). Development of a Parental Attitude Research Instrument. Child Development, 29, 339–361.
Şen, Ş. & Boyraz, E. (2017). Annelik rolü ve çocuk için tüketime yansımaları: kadınların ebeveynlik tutumları ve hedonik tüketim eğilimi üzerine bir araştırma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 347-370.
Tocu, R. (2014). Study on the parental beliefs and attitudes towards child rearing and education. Procedia Social and Behavioral Sciences, 137: 153- 157.
Ünal, Ö. (2019). Anne-baba-çocuk ilişkisinin çocukların tüketici olarak sosyalleşmesi üzerindeki etkisinin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Walters, G. D. (2015). Maternal dysphoria, maternal attitudes toward parenting, and childhood externalizing behavior as predictors of physical aggression. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 24(7), 825-844.
Ward, S. (1974). Consumer socialization. Journal of Consumer Research, 1(2), 1-14.
Wisenblit, J., Priluck, R., & Pirog, S. (2013). The influence of parental styles on children's consumption. Journal of Consumer Marketing, 30, 320– 327.
Yalçın, V. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarının okula uyum süreci ile ebeveynlerinin çocuk yetiştirme tutumları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Yang, Z., Kim, C., Laroche, M., ve Lee, H. (2014). Parental style and consumer socialization among adolescents: A cross-national investigation. Journal of Business Research, 67, 228-236.
Yurduşen, S., Erol, N., & Gençöz, T. (2013). The effects of parental attitudes and mothers’ psychological well-being on the emotional and behavioral problems of their preschool children. Maternal and child health journal, 17(1), 68-75.
Yücel, S. (2003). Çocukların tüketici olarak sosyalleşmesi ve bu sosyalleşme sürecinde ailenin rolüne yönelik bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.