Ekonomik, teknolojik, sosyal ve siyasal alandaki gelişmeler inanç,
değer, kurum ve kuralların değişim ve dönüşüm geçirmesine neden olmaktadır.
Zamanın kısaldığı ve mekânın daraldığı küreselleşme sürecinde yaşanan
değişim ve dönüşüm diğer birçok kurum gibi uluslararası sistemin etkili
aktörlerinden olan ulus devletleri de büyük ölçüde etkilemektedir. Küreselleşme
süreci geleneksel ulus devlet düşüncesinde hayati öneme sahip egemenlik
hakkının muhtevasında ve uygulanmasında büyük çaplı değişim ve dönüşüm
yaşanmasını beraberinde getirmiştir. Ulus devletin egemenlik hakkı bir taraftan
uluslararası sistemin etkili aktörlerinden olan ulus üstü siyasi ve ekonomik
yapılar tarafından aşındırılırken diğer taraftan merkezi yönetim yetkilerinin
yerel yönetimler ile sivil yapılanmalarla paylaşılmasıyla ulus devletin yapısal
dönüşümü sağlanmakta, işlevleri azaltılmakta ve etki alanı da daraltılmaktadır.
Uluslararası alanda etkisini artırma eğiliminde olan hükümet dışı örgütler,
ulus devlet üzerinde çok yönlü etki yapan aktörlerden birisi olarak öne
çıkmaktadır. Hükümet dışı örgütler sahip olduğu bazı özelliklerinden dolayı
ulus devletler üzerindeki etkisi, uluslararası siyasi yapılar ile çok uluslu
şirketlerden bazı yönlerden ayrışmaktadır. Bu çalışmada uluslararası alanda
faaliyet gösteren diğer siyasi ve ekonomik yapılardan birçok yönden ayrışan
hükümet dışı örgütlerin sahip olduğu özelliklerin ulus devlet düşünce, yapı ve
işleyişine etkisi irdelenmektedir. Bazı özellikleri hükümet dışı örgütlerin ulus
devlet üzerindeki etkisini artırıcı bazı özellikleri ise onun ulus devlet üzerindeki
etkisini azaltıcı etki yaptığı düşüncesinden hareketle konu farklı boyutlarıyla ele
alınmaktadır.
Changes in economic, technological, social and political fields result in changing and transformation of believes, values, institutions and rules. The change sand transformations experienced in the globalization process where the time shortens and the space narrows, seriously affect along many things also the nation states which are one of the main actors of international system. Globalization process brings together a great amount of change and transformation in content and application of the right of sovereignty. The functions of the nation states diminish, and the affect area of the nation states narrow, and the right to sovereignty is eroded because of in the one hand supranational political and economic structures which are also important agents of the international system, and in the other, because of share of central Powers with local government and civil structures. The non-governmental organizations (NGOs) which desire to increase their effects on international area come forward as one of the actors which affect ∗ Yrd. Doç. Dr. İnönü Üniversitesi İİBF Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü, nation states multi directionally. The effects of NGOs on nation states differ from of international political structures and multinational corporations, because of some of their characteristics. In this study it is examined the effects of NGOs on the nation states’ ideas, structures and functioning which differ from effects of other political and economic structures. The research is handled from the thought that characteristics of NGO’s are very effective on nation state. However at the same time their same characteristics are defective.
___
Abdulhakimoğulları, E. ve Kedikli, U. (2006), “Bir Hükümet Dışı Kuruluş Modeli Olarak Uluslar Arası Af Örgütü ve İnsan Haklarının Gelişimine Katkısı”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 3(2), 1-31
Amin, S. (2007), Avrupa Merkezcilik, (Çev. M. Sert), Çiviyazıları Yayınevi, İstanbul
Ateş, D. ve Uysal, A. (2006), “Merkez- Dışı Ülkelerdeki Ulusötesi
Sivil Toplum Kuruluşları (Stk): Dış Politika, Finansman ve Meşruiyet, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 63- 85 Bağcı, C. (2003), “Historical Evolution of NGOs: NGO Proliferation in the PostCold War Era”, Avrupa Günlüğü, No: 4, 299-326
Başlar, K. (2005), Uluslararası Hukukta Hükümet Dışı Kuruluşlar, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara
Brubaker, R. (2010), Fransa ve Almanya’da Vatandaşlık ve Ulus Ruhu, (Çev. V. Pekel), Dost Kitabevi, Ankara
Cain, E. J. (1994), Türkiye Çevre Vakfı Gönüllü Kuruluşlar Toplantısı, Önder Matbaası, Ankara
Cox, K.(1999), “Should Amnesty Intenational Expand Its Mandate To Cover Economic, Social And Cultural Rights,”Arizona Journal Of International And Comparative Law, 16(2), 263
Craplet, M., (1997), “The Role of Non-Governmental Organizations”, Addiction, 92(3), 103-108
Çaha, Ö.(2003), Aşkın Devletten Sivil Topluma, Gendaş Kültür Yayınları, İstanbul Çam, Esat (1999), Siyaset Bilimine Giriş, Der Yayınları, İstanbul
Erdem, H. H.(2010), Devlet - Ulusun Sonu, Ezgi Kitabevi, Bursa
Erözden, Ozan (2008), Ulus Devlet, On İki Levha Yayınları, İstanbul
Gıddens, A., (2005), Ulus Devlet ve Şiddet, (Çev. C. Atay), Devin Yayınları, İstanbul
Guıbernau, M., (1997), Milliyetçilikler 20. Yüzyılda Ulusal Devlet ve Milliyetçilikler, (Çev. N. N. Domaniç), Sarmal Yayınevi, İstanbul
Habermas, J. (2008), Küreselleşme ve Milli Devletlerin Akıbeti, (Çev. M. Beyaztaş, Bakış Yayınları, İstanbul
Heywood, A. (2011), Siyaset Teorisine Giriş, (Çev. H. M. Köse), Küre Yayınları, İstanbul
Kayrak, M. (2006), “Yolsuzlukla Mücadelede Ulus lararası Örgütler”, Sosyo Ekonomi Dergisi, 2(4), 85- 108
Kazgan, G. (2009), Küreselleşme Ve Ulus-Devlet Yeni Ekonomik Düzen, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul
Kloby, Jerry (2005), Küreselleşmenin Sefaleti, Güncel Yayınları, İstanbul
Köker, L. (2008), Demokrasi, Eleştiri ve Türkiye, Dipnot Yayınları, Ankara
Rawls J. (1971), A Theory of Justice, Oxford University Press, London
Robertson, R., (1996), Globalization, Sage Publication, London
Lipson, L. (2005), Siyasetin Temel Sorunları, (Çev. F. Yavuz), İş Bankası Yayınları, İstanbul
Otto D., (1996), “Nongovernmental Organizations in The United Nations System: The Emerging Role of International Civil Society”, Human Rights Quarterly, Vol. 18
Scoble H. M. Ve Wiseberg, L. S. (1974), “Human Rights And Amnesty International,” Annals of The American Academy Political and Social Science, 4(13), 15-16
Smillie, I., (1997), “Ngo’s Development Assistance: A Change in The Mind Set”, Third World Quarterly, 18(3), 563-577
Smıth, A. D. (2002), Ulusların Etnik Kökeni, (Çev. S. Bayramoğlu ve H. Kendir), Dost Kitapevi, Ankara
Sobacı, M. Z. (2011), “Politika Transferi Bağlamında Kamu Yönetiminde NeoLiberal Reformların Yayılması: Açık Toplum Enstitüsünün Rolü”, Sosyo Ekonomi, 7(16), 191-210
Stewart, S., (1997), “Happy After in The Market Place: Non-Governmental Organizations and Civil Society”, Review of African Political Economy, 24(71), 11-34
Touraine, Alain (2001), The New Capitalist Society, Brill, Boston
Türköne, M.(2009), “Ulus-Devlet ve Milliyetçilik”, M. Türköne (Ed.),Siyaset, Opus Yayınları, İstanbul, 631-666
Young, M. (1998), “External Monitoring of Domestic Religious Liberties”, Brigham Yound Uiversity Law Review, 2, 501-514