Ceyda BAYRAKTAR DAŞTAN, Ezgi BADAY YILDIZ, Metin BERBER

TCMB Bilanço Parasal Büyüklüklerinin Ekonomik Büyüme veya Enflasyon Üzerinde Etkisi Var mı?

Bu çalışmanın amacı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası [TCMB] Bilançosu parasal büyüklük kalemleri ile ekonomik büyüme ve enflasyon arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Araştırmada parasal büyüklük kalemleri olarak merkez bankası parası, parasal taban ve rezerv para kullanılmıştır. 2003Q1-2019Q4 dönemi için değişkenler arasındaki uzun dönem ilişkiler Engle ve Granger Eşbütünleşme Analizi ile kısa dönem ilişkiler hata düzeltme modeli ve VAR/Granger Nedensellik Analizi ile değerlendirilmiştir. Çalışmadan elde sonuçlar, TCMB Bilanço parasal büyüklükleri ile ekonomik büyüme arasında uzun dönemde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin bulunmadığı yönündedir. Kısa dönemde ise sadece merkez bankası parası ekonomik büyümenin Granger nedenidir. Diğer taraftan TCMB Bilanço parasal büyüklükleri ile enflasyon arasında hem uzun dönemde hem de kısa dönemde istatistiksel olarak anlamlı pozitif yönlü ilişki mevcuttur. Bu sonuçlar ışığında, politika yapıcıların, özellikle fiyat istikrarı amacına uygun olarak, parasal büyüklüklerin belirlenmesi ve takip edilmesi konusunda hassas olmaları büyük önem arz etmektedir.

Do Monetary Aggregates of CBRT Balance Sheet Have an Effect on Economic Growth or Inflation?

The purpose of this study is to investigate the relationship between the monetary aggregates items on the Balance Sheet of Central Bank of the Republic of Turkey [CBRT] and economic growth and inflation. In the research, for the monetary aggregates items it is used central bank money, monetary base and reserve money. For the 2003Q1-2019Q4 period, long-term relationships between variables were evaluated using Engle and Granger Cointegration Analysis and short-term relationships Error Correction Model and VAR/Granger Causality Analysis. The results obtained from the study are that there is no statistically significant relationship between CBRT's balance sheet monetary aggregates and economic growth in the long term. In the short term, only central bank money is the Granger cause of economic growth. On the other hand, there is a statistically significant positive relationship between the CBRT's balance sheet monetary aggregates and inflation both in the long run and the short run. In light of these results, it is very important for policymakers to be sensitive in determining and monitoring monetary aggregates, especially in line with the purpose of price stability.

Keywords:

CBRT Balance Sheet Monetary Aggregates, Economic Growth, Inflation,

PDF

___

Binatli, A. O. ve Nilüfer S. (2019). “Monetary Policy Transmission in the Euro Zone”, Athens Journal of Business & Economics, 5(1), 79-92.
Caruana, J. (2012). Why central bank balance sheets matter, Bank for International Settlements, Monetary and Economic Department, BIS Papers No 66, https://www.bis.org/publ/bppdf/bispap66.pdf (14.05.2020).
Corrigan, E. Gerald (1990). "Central banks and the financial system," Proceedings - Economic Policy Symposium - Jackson Hole, Federal Reserve Bank of Kansas City, 23-34.
Çavuşoğlu, C. (2015). Elektronik Paranın Gelişimi ve Merkez Bankası Bilançosu ile Para Politikası Üzerine Etkisi, Uzmanlık Yeterlik Tezi, TCMB Muhasebe Genel Müdürlüğü, Ankara.
Çinko, L. (2017). “2004-2015 Yılları Arası T.C. Merkez Bankası Analitik Bilançosundan Türetilen Parasal Büyüklüklerin Gelişiminin Türkiye Ekonomisine Yansımaları”, IV. IBANESS Congress Series – Russe / Bulgaria, April 08-09, 689-698.
Enders, W. 2004. Applied Econometric Time Series, Second Edition. John Wiley&Sons, USA.
Engle, R.E., Granger, C.W.J. 1987. Cointegration and Error-Correction: Representation, Estimation, and Testing. Econometrica, 55(2), 251-276.
Ferguson, N., Schaab, A. ve Schularick, M. (2015). Central Bank Balance Sheets: Expansion and Reduction since 1900, CESifo Working Paper, No. 5379, Center for Economic Studies and Ifo Institute (CESifo), Munich.
Granger, C. W. J. (1969). "Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods," Econometrica, Econometric Society, 37(3), 424-438.
Göğebakan Önder, N. A. (2008). “Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Temel Bilanço Büyüklükleri ve Enflasyonun Açıklanmasındaki Göreli Önemi, 1990-2007”, Uzmanlık Yeterlilik Tezi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Muhasebe Genel Müdürlüğü, Ankara,
Kartal, F. (2013). “Merkez Bankası Bilançosu ve Parasal Büyüklüklerin Gelişimi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27 (3), 185-204.
Katafono, R. (2000). The Relationship Between Monetary Aggregates, Inflation And Output In Fiji, Working Paper, (2000/02), Economics Department Reserve Bank of Fiji, Suva, Fiji.
Keyder, N. ve Ertunga, E. İ. (2012). Para Teori- Politika ve Uygulama, 12. Baskı, Desen Ofset A.Ş, Ankara
Koralp, L. (2019). “Vadesiz Mevduat Tutumu İçin Para Talebi Fonksiyonunun Tahmin Edilmesi”, Yönetim ve Ekonomi, 26 (2), 515-527.
Kumcu, E. (2016). “Merkez Bankası Bilançosu”, https://www.hurriyet.com.tr/merkez-bankasi-bilancosu-3839831 (23.05.2020).
Mateju, J. (2019). “What Drives the Strength of Monetary Policy Transmission?”, International Journal of Central Banking, September, 59-87.
Melkers, J. ve Malona, L. (2002) “Performans Measurement in State Economic Development Agencies,” Presented at the 2002 meeting of the AFBM, Kansas City, MO, October (11),
Özatay, F. (2018). Parasal İktisat Kuram ve Politika, 5. Baskı, Sözkesen Matbaacılık Tic. Ltd. Şti., Ankara
Özdemir, K. A. (2011). “Parasal Analize Bir Bakış: Türkiye Örneği”, Central Bank Review, 11, 29-48.
Özyurt, H. (2015). Para Teorisi ve Politikası, 5. Baskı, Celepler Matbaacılık, Trabzon.
Serdengeçti, S. (1997). “T.C. Merkez Bankası Vaziyeti ve Anlamı”, Ankara
T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, https://www.hmb.gov.tr/kamu-finansmaniistatistikleri.
Sims, C. A. (1972). “Money, income, and causality”, The American Economic Review, 62(4), 540-552.
Sims, C. A. (1980). “Macroeconomics and reality”, Econometrica: Journal of the Econometric Society, 1-48.
Stock, J.H. ve Watson, M.W. (2011). Ekonometriye Giriş, 1. Baskı, Elif Basım Dağıtım Yayıncılık Tic. Ltd. Şti., Ankara. (Çeviren: Bedriye Saraçoğlu).
TCMB (2015). Elektronik Paranın Gelişimi ve Merkez Bankası Bilançosu ile Para Politikası Uygulamaları Üzerine Etkisi, Ankara
TCMB (2016). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Bilançosu ve Analitik Bilanço, Örnek Uygulamalar ve Bilanço Yansımaları, Ankara
TCMB (2020), https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket
Tercan, E. (2008). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Mali Tablolarının Analizi ve Mali Tablo Kalemleri ile Genel Ekonomik Parametreler Arasındaki İlişkiler, Yüksek Lisans Tezi, T.C. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
TUİK - http://tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist