Öz Yeterliliğin Algılanan Stres Ve Depresyon Seviyesi Üzerindeki Rolü: Lisans Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma

Bu çalışma üniversite öğrencilerinin öz-yeterlik algılarının stres algıları ve depresyon düzeyleri üzerine etkisini analiz etmek amacıyla yapılmıştır. Bu araştırma 134 üniversite öğrencisi üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada iki araştırma modeli için hipotez testi yapılmıştır. Birinci modelde öğrencilerin öz-yeterlik algıları ile depresyon düzeyleri arasındaki ilişki incelenmiştir. İkinci araştırma modelinde öğrencilerin öz-yeterlik algıları ile algılanan stres düzeyleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Analiz sonuçlarına göre öğrencilerin öz-yeterlik algıları, algılanan stres ve depresyon düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Analiz sonucunda, öz-yeterliliğin algılanan stresi depresyondan daha fazla açıkladığı anlaşılmıştır. Bulgu sonuçları birbirine yakındır. Yani öz yeterliliğin depresyonu açıklama gücü ile depresyonu açıklama gücü birbirine çok yakındır. Öğrencilerin stres seviyesi ile depresyon düzeylerinin öz yeterlilik tarafından yakın düzeyde etkileniyor olması öz yeterlilik seviyesinin bireyin yaşadığı sorunlar ile etkin şekilde başa çıkabilmesi adına önemli bir faktör olduğunu ortaya koymaktadır. Bu sonuçlar çerçevesinde insan kaynakları uzmanlarının personel alımlarında özellikle kritik pozisyonlar için öz yeterlilik seviyesi yeterli personel almak konusunda daha titiz davranması önerilir. Çalışma sonuçlarının gerek teorik, gerek ise uygulamada önemli ölçüde katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

THE ROLE OF SELF-EFFICACY ON PERCEIVED STRESS AND DEPRESSION LEVEL: A RESEARCH ON BACHELOR DEGREE STUDENTS

This study was conducted to analyze the effect of university students' self-efficacy perception on stress perceptions and depression levels. The present research was carried out on 134 university students. In the research, hypothesis testing was performed for two research models. In the first model, the relationship between students' self-efficacy perception and depression levels were examined. In the second research model, the relationship between students' self-efficacy perception and perceived stress levels was examined. According to the result of the analyzes, it was determined that there was a significant relation between students' self-efficacy perception, perceived stress and depression level. As a result of the analysis, it was understood that self-efficacy explained perceived stresss more than depression. THis finding is important for literature. Findings are close to each other. In other words, the power of self-efficacy to explain depression and the power to explain epression are very close. This result reveals the conclusion that an individual with a high level of perceived stress may also have a high tendency to depression.. The fact that the stress level and depression levels of students are closely affected by self-efficacy reveals that self-efficacy level is an important factor in effectively coping with the problems experienced by the individual. Within the framework of these results, it is recommended that human resources specialists behave more meticulously in recruiting staff, especially for critical positions, for self-sufficiency. It is thought that the results of the study will contribute significantly both in theory and in practice.

Keywords:

: Self-Efficacy Perceived Stress,

PDF

___

Baltaş, A., & Baltaş, Z. (2000). Stres ve Başa Çıkma Yolları. 20. Baskı, İstanbul: Remzi Kitapevi.
Bandura, A. (1986). The Explanatory and Predictive Scope of Self-Efficacy Theory. Journal of Social and Clinical Psychology, 4(3), 359-373.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy and Health Behaviour. Cambridge Handbook of Psychology, Health and Medicine, 160-162.
Bandura, A. (2002). Social cognitive theory in cultural context. Applied psychology, 51(2), 269-290.
Bandura, A. (Ed.). (1995). Self-efficacy in Changing Societies. Cambridge University Press.
Bandura, A., Adams, N. E., Hardy, A. B., & Howells, G. N. (1980). Tests of the Generality of Self-Efficacy Theory. Cognitive Therapy and Research, 4(1), 39-66.
Beck, A. T., Steer, R. A., Ball, R., & Ranieri, W. F. (1996). Comparison of Beck Depression Inventories-IA and-II in Psychiatric Outpatients. Journal of Personality Assessment, 67(3), 588-597.
Beck, A.T (1963) Thinking and Depression I. Arch, Gen Psychiatry, 9:326-333
Blackburn, I. M. (2011). Depresyon ve Başa Çıkma Yolları. (2.basım). (N. H. Şahin ve R. N. Rugancı, Çev.). İstanbul: Remzi kitabevi. (Orijinal çalışma basım tarihi 1993).
Butcher, J. N., Mineka, S., & Hooley, J. M. (2013). Anormal Psikoloji. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Cohen, S., Kamarck, T., & Mermelstein, R. (1983). A Global Measure of Perceived Stress. Journal of Health and Social Behavior, 385-396.
Durak, A., & Palabıyıkoğlu, R. (1994). Validity Study of Beck Hopelessness Scale. Kriz Dergisi, 2(2), 311-319.
Eskin, M., Harlak, H., Demirkıran, F., & Dereboy, Ç. (2013, October). Algılanan stres ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: güvenirlik ve geçerlik analizi. In New/Yeni Symposium Journal (Vol. 51, No. 3, pp. 132-140).
Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1984). Stress, Appraisal, and Coping (pp. 150- 153). New York: Springer Publishing Company.
Francis L, Weiss BD, Senf JH, Heist K, et al. Does Literacy Education İmprove Symptoms of Depression and Self-Efficacy in İndividuals with Low Literacy and Depressive Symptoms? A Preliminary Investigation. J Am Board Fam Med 2007;20:23-7
Gillet, R., & Pietroni, P. (1990). Depresyon. Ziya Kültevin, Esar Kültevin (çev.) İnkılap Yayınları, İstanbul.
Gresham, D. E. (2001). The Relationships Between Teacher Self-Efficacy Beliefs, Teacher Job Satisfaction, Socioeconomic Status, and Student Academic Success. Unpublished Doctoral Dissertation, College of William and Mary, Virginia.
Helvacı Çelik, F. G., & Hocaoğlu, Ç. (2015). After Landslide in Rize'Traumatic Grief': Three Case Studies. Journal of Clinical Psychiatry, 18(4), 130-136.
Hisli N (1988) Beck Depresyon Envanterı'nın Üniversite Öğrencileri İçin Geçerliği, Güvenirliği, Psikoloji Dergisi, 7 (23) 3-13
Işık, E., Işık, U., & Taner, Y. (2013). Çoçuk, Ergen, Erişkin ve Yaşlılarda Depresif ve Bipolar Bozukluklar. Ziraat Gurup Matbaacılık, Ankara.
Kaya, A. (Ed.), Arıdağ, Ç.N., Baş, U. A., Çakır, M.A., Çırak, Y., Duy, B., Elyas, Z., Gündoğdu, H.M., Kabasakal, Z.T., Karahan, T.F., Kaygusuz, C., Oral, B., Özcan, Ö., Özyurt, B.E., Sardoğan, M.E., Savaş, B., Siyez, D.M., Taylı, A., Üstün, Y.E., Yöndem, Z.D. (2012). Eğitim Psikolojisi. Ankara: Pegem Akademi
Minkoff, K., Bergman, E., Beck, A. T., & Beck, R. (1973). Hopelessness, Depression, and Attempted Suicide. American Journal of Psychiatry, 130(4), 455-459.
Nelson, D. L., & Simmons, B. L. (2003). Health Psychology and Work Stress: A More Positive Approach.
Pinquart, M., Silbereisen, R. K., & Juang, L. P. (2004). Moderating Effects of Adolescents’ Self-Efficacy Beliefs on Psychological Responses to Social Change. Journal of Adolescent Research, 19(3), 340-359.
Schmitz, G. S., & Schwarzer, R. (2000). Perceived Self-efficacy of Teachers: Longitudinal Findings with a New Instrument. Zeitschrift Fur Padagogische Psychologie, 14(1), 12-25.
Selye, H. (1965). The Stress Syndrome. The American Journal of Nursing, 97- 99.
Sherer, M., Maddux, J. E., Mercandante, B., Prentice-Dunn, S., Jacobs, B., & Rogers, R. W. (1982). The Self-Efficacy Scale: Construction and Validation. Psychological Reports, 51(2), 663-671.
Şanlı, Ö. (2017). Öğretmenlerde Algılanan Stres Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 385-396.
Tegın B (1980) Depresyonde Bilişsel Bozukluklar Beck Modeline Göre Bir inceleme: Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Psikoloji Bölümü
Tepe, D. (2011). Okulöncesi Öğretmenlerinin Öz Yeterlik İnançlarını Belirleme Ölçeği Geliştirme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi
Ülev, E. (2014). Üniversite Öğrencilerinde Bilinçli Farkındalık Düzeyi İle Stresle Başa Çıkma Tarzının Depresyon, Kaygı ve Stres Belirtileriyle İlişkisi (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
Yıldırım, F., & İlhan, İ. Ö. (2010). Genel Özyeterlilik Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 21(4), 301-308.
Zulkosky, K. (2009, April). Self‐Efficacy: A Concept Analysis. In Nursing forum (Vol. 44, No. 2, pp. 93-102). Malden, USA: Blackwell Publishing Inc.