Belirsizlik ve Tedarik Zinciri Riski: Risk Azaltımında Tedarik Zinciri Esnekliğinin Aracı Rolü

Öz Günümüz piyasalarında artan rekabetle baş edebilmek için, işletmeler çeşitli stratejiler geliştirmektedir. Bu yoğun rekabet ortamı aynı zamanda tedarik zincirinde yüksek belirsizlik yaratabilmektedir. Yüksek çevresel belirsizlikle karşı karşıya olan işletmeler tedarikte aksamaların meydana gelmesi, üretim ve teslimatta gecikmelerin yaşanması gibi risklerle karşılaşmaktadır. Bu çalışma, işletmelerin karşı karşıya kaldıkları tedarik zinciri risklerinin önceliklerini ve bu risklerin hangi koşullarda hafifletilebileceğini anlamayı amaçlamaktadır. Çalışma kapsamında, çevresel belirsizlik ve tedarik zinciri riski ve tedarik zinciri riskinde tedarik zinciri esnekliğinin aracı rolü iki ana başlık altında ele alınmıştır. Çalışma, Erzurum ilinde faaliyet gösteren üretim işletmeleri üzerinde yapılmıştır. Veri toplama metodu olarak anket yöntemi kullanılmıştır. Erzurum üretim işletmelerine uygulanan 87 adet anket formu değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Verilerin analizinde SPSS 23 programı kullanılmış ve Tek Yönlü Varyans analizi, Regresyon analizi ve Sobel z testi uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda çevresel belirsizliğin tedarik riski ve dağıtım riski üzerinde etkiye sahip olduğu görülürken çevresel belirsizliğin üretim süreci riski üzerinde etkisinin olmadığı görülmektedir. Ayrıca tedarik esnekliği, dağıtım esnekliği ve üretim esnekliğinin tedarik zinciri riskleri ve çevresel belirsizlik arasındaki ilişkide etkisinin olmadığı sonucuna da ulaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Çevresel Belirsizlik, Tedarik Esnekliği, Dağıtım Esnekliği, Üretim Esnekliği, Tedarik Riski

Uncertainty and Supply Chain Risk: The Role of Supply Chain Flexibility in Risk Reduction

PDF

___

Chopra, S., Sodhi, M.S., (2004). Managing Risk To Avoid Supply-Chain Breakdown, MIT Sloan Management Review, 46 (1), 53.
Cooper, M.C., Ellram, L.M. (1993). Characteristics Of Supply Chain Management And The Implications For Purchasing And Logistics Strategy, The International Journal Of Logistics Management, 4 (2), 13– 24.
Çalışkan, A., Karacasulu, M. T., Öztürkoğlu, Y. (2016). Hızlı Moda Markalarında Çevik Ve Esnek Tedarik Zinciri Yönetimi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4), 49-74.
Çetindaş, A., Çelik, M. (2017). İmalat İşletmelerinin Tedarikçi Entegrasyonları İle Lojistik Performansları Arasındaki İlişki Üzerine Çevresel Belirsizliğin Düzenleyici Rolü, Toros Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 132-146.
Erciş, A., Deligoz, K. & Gul B. (2019). Yeşil Pazarlama Faaliyetlerinin Tüketici Satın Alma Davranışına Etkileri: Erzurum İli Örneği, Journal of Academic Value Studies, Vol:5 Issue: 5, 942-956.
Erdal, H. (2017). Tarihsel Tecrübeler Işığında Tedarik Zinciri Risk Yönetiminin Önemi, Erciyes Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 50, 121-139.
Estevez, V.Y., Rodriguez, J. R. O., Perez, A. M. G. (2010). Perceived Environmental Uncertainty In The Agrifood Supply Chain, British Food Journal, 112 (7), 688-709.
Güzel, D., Demirdöğen, O. (2016). Tedarik Zinciri Bütünleşmesi, Yeşil Tedarik Zinciri Uygulamaları ve İşletme Performansı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 362.
Ho, C.F., Tai, Y.M., Chi, Y.P. (2005). A Structural Approach To Measuring Uncertainty İn Supply Chains, Int. J. Electron. Commer., 9 (3), 91–114.
Jangga, R., Ali, N. M., Ismail, M., Sahari, N. (2015). Effect Of Environmental Uncertainty And Supply Chain Flexibility Towards Supply Chain Innovation: An Exploratory Study, Procedia Economics And Finance, 31, 262 – 268.
Kara, M. E., Fırat, S. Ü. (2015). “Tedarik Zinciri Risk Yönetiminin Gelişmesini Tetikleyen Risk Olayları Üzerine Bir İnceleme”, Ulusal Lojistik Ve Tedarik Zinciri Kongresi, 326-334.
Kumar, P., Shankar, R., Yadav, S. S. (2008). Flexibility In Global Supply Chain: Modeling The Enablers, Journal Of Modelling In Management, 3 (3), 277-297.
Kumar, S.K., Tiwari, M.K., Babiceanu, R. F., (2010). Minimisation Of Supply Chain Cost With Embedded Risk Using Computational Intelligence Approaches. Int. J. Prod. Res., 48(13), 3717–3739.
Mital, M., Giudice, M. D., Papa, A. (2018). Comparing Supply Chain Risks For Multiple Product Categories With Cognitive Mapping And Analytic Hierarchy Process, Technological Forecasting & Social Change, 131, 159–170.
Oliveira, U. R., Marins, F. A. S., Rocha, H. M., Salomon, V. A. P. (2017). The ISO 31000 Standard In Supply Chain Risk Management, Journal of Cleaner Production, 151, 616-633.
Sreedevi, R., Saranga, H. (2017). Uncertainty And Supply Chain Risk: The Moderating Role Of Supply Chain Flexibility In Risk Mitigation, International Journal Of Production Economics, 193, 332–342.
Srinivasan, M., Mukherjee, D., Gaur, A. S. (2011). Buyer–Supplier Partnership Quality And Supply Chain Performance: Moderating Role Of Risks, And Environmental Uncertainty, European Management Journal, 29, 260– 271.
Topoyan, M. (2011). Tedarik Zinciri Esnekliğine Yönelik Bütünleşik Bir Ölçüm Modeli, Ege Akademik Bakış, 11(4), 511-523.
Vatansever, K. (2010). Tedarik Zinciri Esnekliğinin Firma Performansı Üzerindeki Etkileri Ve Tekstil Sektöründe Bir Araştırma, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Kütahya.
Vickery, S.N., Calantone, R., Droge, C., (1999). Supply Chain Flexibility: An Empirical Study, The Journal Of Supply Chain Management, 35(3), 16–24.