BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA 12.OSMANLI OTOMOBİL KOLU’NA AİT “EFRAD KÜNYE DEFTER

Aradan bir asır geçmiş olmasına rağmen Birinci Dünya Savaşı yeterince incelenmiş değildir. Bu araştırmada Haziran 1333 (1917) tarihinden savaş sonuna kadar Musul bölgesinde faaliyet gösteren 12. Osmanlı Otomobil Kolu’na ait Efrad Künye Defteri’nin transkiripsiyonu yapılarak buradaki bilgiler analiz edilecektir. Zabit Vekili Hasan Necib oğlu Bahaeddin tarafından tutulan Efrad Künye Defteri’nin orijinali özel kütüphanemizdedir. Avusturya-Osmanlı Otomobil Kolları bünyesinde faaliyet gösteren 12. Osmanlı Otomobil Kolu’nda zaman zaman değişiklik göstermekle birlikte şoför ve muâvin olmak üzere 40 civarında asker bulunmaktadır. Künyelerinden anlaşıldığı üzere bu askerler arasında gayr-i müslimler çoktur. Künye Defteri ve içindeki diğer kayıt ve perakende notlardan; 1- Askerin; memleketi, yaşı, etnik durumu bilgileri, 2- Askere verilen malzeme, 3- Otomobil kolunun hareket alanı ve faaliyetleri, 4- Disiplin durumu, bazı suç ve cezalar, 5- Osmanlı kuvvetlerinin Musul bölgesindeki askeri durumu gibi pek çok alanda bazı yeni bilgiler elde etmek mümkün olmuştur.

THE SOLDIER IDENTITY BOOK OF 12th OTTOMAN AUTOMOBILE TROOP IN THE FIRST WORLD WAR (TRANSCRIPTION AND ASSESSMENT)

Although a century has passed, the First World War has not been investigated in detail yet. In this study, the soldier identity book of 12th Ottoman Automobile Troop, which was active from June, 1333 (1917) until the end of the First World War, will be transcribed and the data will be analysed. The original copy of the book, recorded by the court deputy, Burhanaddin’s son Najeeb, is in my private library. Although the number changed from time to time, there were some 40 soldiers including the drivers and their helpers in the structure of 12th Austrian-Ottoman Automobile Troop. As it is inferred from their identities, there were a great number of non-Muslims. A great amount of data was inferred from the records in the identity book such as 1. The soldiers’ age, hometown, and ethnicity; 2. The materials given to the soldiers; 3. The theatre of operations and the activities carried out there; 4. Disciplinary situation, and some crimes and punishments; and 5. The Military status of Ottoman forces in the territories of Mosul; and a great amount of data of the same kind.

PDF

___

Avcı, Orhan, Irak’ta Türk Ordusu, Vadi yay., Ankara 2004.
Ayverdi, İlhan, Misalli Büyük Türkçe Sözlük, (Kubbealtı yay.), I. Baskı, İstanbul 2005.
Çolak, Filiz, “Osmanlı Devletinde Hürriyet Başramı Kutlamaları”, Toplumsal Tarih, Temmuz 2006, sayı:151. Ersal, Mehmet, Nazik Erik- Hayatı Eserleri ve Fikir Dünyası, Türkiye Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Vakfı yay., Ankara 2002.
Köstüklü, Nuri, “Milli Mücadele’de Türk Çocukları ve Bir Destan”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Mart 1997, sayı:37.
Köstüklü, Nuri, “Balkan Savaşlarından Milli Mücadeleye ‘Şehitler’ Üzerine Yapılacak Bilimsel Araştırmalarda Metod ve Kaynak Meselesine Dair Bazı Düşünceler”, 9. Askeri Tarih Semineri Bildirileri II, Ankara 2006, s.205- 219.
Köstüklü, Nuri, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Araştırmaları I, Çizgi Kitabevi yay., Konya 2013.
Köylerimiz, İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü yay., Başbakanlık Basımevi, Ankara 1968.
Örses, Tunca - Özçelik, Nizamettin, I.Dünya Savaşı’nda Türk Askeri Kıyafetleri (1914-1918), (yayın yeri ve tarihi yok).
Pomiankowzki, Joseph, Osmanlı İmparatorluğunun Çöküşü- 1914- 1918 I. Dünya Savaşı, (Tercüme: Kemal Turan), Kayıhan yay., 4. Baskı, İstanbul 2014.
Şemseddin Sami, Kamûs-ı Türkî, Altınpost yay., İstanbul 2012. Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu yay., C.1, 8.baskı, Ankara 1988. Yamak, Sanem, “Meşrutiyetin Bayramı: 10 Temmuz ‘Îd-i Millîsi”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Mart 2008, sayı:38.
(https://www.google.com.tr/maps/place/Iraq/@35.6339576,42.2669181, 8.29z/data=!4m5!3m4!1s0x1557823d54f54a11:0x6da561bba2061602!8m2! 3d33.223191!4d43.679291) adresinde bulunan Irak haritasından faydalanılmıştır. (Erişim Tarihi: 1-15 Mart 2017).

ISSN: 1011-727X
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1984
Yayıncı: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi