TIRHALA SANCAĞI‟NDAN YUNANİSTAN‟A TERKEDİLEN OSMANLI MİRASI

Balkanlar beş asırdan fazla bir süre Osmanlı hâkimiyetinde kalmıştır. Balkanların fethinin ilk yıllarından itibaren Osmanlı burada sistemli bir iskân politikası yürütmüştür. Fethettiği yerlere Anadolu’nun değişik bölgelerinden getirdiği Türk-Müslüman halkı yerleştirmiştir. İlk fetihler sonucu gerçekleştirilen iskân politikasıyla bölge, kısa sürede Türkleşmiş ve İslamlaşmıştır. Bölgede yaşanan demografik değişiklikle beraber yoğun bir imar faaliyeti yürütülmüştür. Mevcut şehirler yeni bir anlayışla imar ve ihya edilirken, yeni şehir ve yerleşim yerleri de kurulmuştur. Türklerin bölgeye iskânı ile birlikte imar faaliyetleri başlamış ve çok sayıda han, hamam, medrese, cami ve mescidin inşası gerçekleştirilmiş, böylelikle Türk-İslam kültür ve medeniyeti bu topraklara yerleşmeye başlamıştır. Osmanlı Devletinin Balkanlardaki fetih, iskân ve imarı belirli plan çerçevesinde yürütülmüştür. 1361 yılında Dimetoka’nın alınmasıyla Osmanlı egemenliği Yunanistan’da kurulmaya başlanmıştır. XIV. yüzyılın sonlarına doğru Dimetoka’nın fethine müteakip, Yunanistan’ın orta kısmı olan Tesalya Bölgesi Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. Burada idari birim olarak Tırhala Sancağı kurulmuş ve sancak yaklaşık beş asır Osmanlı idari taksimatındaki yerini korumuştur. 1881 yılında imzalanan İstanbul Antlaşması’yla Yunanistan’a devredilen sancak, bünyesindeki birçok Osmanlı mimari eser ve emlakını da Yunanistan’a terk etmiştir. Bu çalışma, vakıf kayıtlarını esas alarak, sancaktan Yunanistan’a terk edilen Osmanlı mirasını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda Tırhala Sancağı kazalarından Yunanistan’a terk edilen vakıf ve onlara bağlı emlakın çeşidi ve sayısı verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Balkanlar, Yunanistan, Tesalya, Tırhala Sancağı, Devredilen Miras

Transferred Ottoman Heritage To Greece From Sanjak Of Trikala

The Balkans remained under Ottoman domination for more than five centuries. From the first years of the Balkans' conquest, the Ottoman government carried out a systematic settlement policy here. The government settled the Turkish-Muslim people, brought from different parts of Anatolia to the conquered territories. The region was Turkified and Islamized in a short time with the settlement policy realized after the first conquests. Along with the demographic change experienced an extensive zoning activity was carried out in the region. New cities and settlements were established while the existing cities were being built with a new understanding. The settlement activities started with the settlement of the Turks to the region and many inns, hammams, madrasahs, mosques and masjids were built. Thus, Turkish-Islamic culture and civilization began to settle in these lands. The conquest, the settlement and the zoning of the Ottoman State in the Balkans were carried out in a specific plan. The Ottoman domination began to be established in Greece with the conquest of Dimetoka in 1361. Towards the end of the XIV century, following the conquest of Dimetoka, the central part of Greece, the Tesalia region, became Ottoman dominated. Trikala Sanjak was established here as an administrative unit and the sanjak remained under Ottoman dominance for about five centuries. The sanjak, which was transferred to Greece by the Istanbul Treaty signed in 1881, left many Ottoman architectural works in Greece. This study aims to reveal the legacy of the Ottoman abandoned in Greece, based on the foundation records. Consequently, the number and type of immovable properties that were left to Greece from Trikala Sanjak were given.

Keywords:

Balkans, Greece, Tesalia, Trikala Sanjak, Abandoned Legacy,

PDF

___

Arşiv Belgesi BOA.EV.d.25155. (Başbakanlık Osmanlı Arşivi Evkaf Defterleri)SalnamelerYanya Vilayet Salnamesi, Def’a: 4, (H.1266-M.1850).Tetkik EserlerAkyay, Bülent (2001), Tesalya Meselesi (1881), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dünyası Araştırmaları Anabilim Dalı Türk Tarihi Bilim Dalı yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.Ayverdi, Ekrem Hakkı (2000) Avrupa’da Osmanlı Mimari Eserleri, c.4, İstanbul.Bıçakcı, İsmail (2003), Yunanistan’da Türk Mimari Eserleri, İstanbul.Çam, Nusret (2000), Yunanistan’daki Türk Eserleri, Ankara.Çelebi, Evliya (2011), Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Haz. Seyit Ali Kahraman, 8. Kitap, 1. Cilt, İstanbul.Değerli, Ayşe (2016) Turahanzade Ömer Ve Oğlu Hasan Bey’in Tırhala Sancağındaki Vakıfları (1484-1881), Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Denizli.Delilbaşı Melek-Arıkan Muzaffer (2001), Hicrî 859 Tarihli Suret-i Defter-i Sancak-ı Tırhala I, Ankara.Eyice, Semavi (1955), Yunanistan’da Türk Mimari Eserleri, Türkiyat Mecmuası, Cilt:12.Gökaçtı, Mehmet Ali (2001), Geographika: Yeniden Keşfedilen Yunanistan, İstanbul. Hacısalihoğlu, Mehmet (2013), Yunanistan, TDVİA,Cilt: 43.Halaçoğlu, Yusuf (1974), Tesalya Yenişehiri ve Türk Eserleri Hakkında Bir Araştırma, GDAAD, Sayı:2-3.İnalcık, Halil (2005), Türkler ve Balkanlar, BALTAM Türklük Bilgisi 3, Prizren.Jorga, Nicolae (2009), Osmanlı İmparatorluğu Tarihi I, çev. Nilüfer Epçeli, İstanbul.Kayapınar, Levent (2004), Osmanlı Uç Beyi Evrenos Bey Ailesinin Menşei, Yunanistan Coğrafyasındaki Faaliyetleri ve Eserleri, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, cilt 2004/1, sayı 8.Kiel, Machiel (2011), “Tesalya”, TDVİA, cilt: 40.Kiel, Machiel (2012), “Tırhala”, TDVİA, Cilt: 41.Konuk, Neval (2010), Yunanistan’da Osmanlı Mimarisi, Stratejik Araştırmalar Merkezi, Ankara.Koyuncu, Aşkın (2006), Bulgaristan’da Osmanlı Maddi Kültür Mirasının Tasfiyesi (1878-1908), Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi (OTAM), Cilt: 20, Sayı:20, Ankara.Lowry, Heath W. (2012), Madalyonun Diğer Yüzü, Yunanistan’da Osmanlı Camileri ve Türbeleri: İhmal Edilen, Dönüştürülen, Yeniden Dönüştürülen ve Restore Edilen, Balkanlarda Osmanlı Vakıfları ve Eserleri Uluslararası Sempozyumu.Pitcher, Donald Edgar (2001), Osmanlı İmparatorluğu’nun Tarihsel Coğrafyası, Çev. Bahar Tırnakçı, İstanbul.Sami, Şemseddin (1306) “Çatalca”, Kâmûs’l Â’lâm, Cilt: 3, Mihran matbaası, İstanbul.Sami, Şemseddin (1306), “Ermiye”, Kâmûs’l Â’lâm, Cilt: 2, Mihran Matbaası, İstanbul.Serbestoğlu, İbrahim (2014), Yunanistan’a Geçiş Sürecinde Tesalya Müslümanlarının Durumu, Belleten, Cilt: LXXXVIII, Sayı: 283, Ankara.Ünal, Mehmet Ali (2015), Evliya Çelebi’ye Göre Tırhala’da Osman Şah’a Ait Eserler, I. Uluslararası Sosyal Bilimler Araştırmaları Kongresi, Saraybosna.Yeralimpos, Alexandra (1996), Tanzimat Döneminde Kuzey Yunanistan’da Şehircilik ve Modernleşme (1839’dan 19. yüzyıl sonuna), Modernleşme Sürecinde Osmanlı Kentleri, ed. Paul Dumont-François Georgeon, Çev. Ali Berktay, İstanbul.İnternet Bağlantılarıhttp://www.visitgreece.gr/en/main_cities/volos Erişim Tarihi: 02.05.2016.