Kayseri Müzesi'nden Yayımlanmamış Bir Portre Baş

1964 yılında özel bir şahıs tarafından gerçekleştirilen bir evin temel kazısında ele geçen kadın başı, günümüze kadar yayımlanmamıştır. Buluntu yeri ve yapı bağlantısı bilinmeyen Kayseri eserini, yalnızca saç modası ve fizyonomik özelliklerden yola çıkarak tarihlendirmek zor olsa da gerçekleştirdiğim karşılaştırmalar ve değerlendirmelerle kadın başına, bir dönem ve kimlik önerisi getirilmeye çalışılmıştır. Arkeoloji literatürüne kazandırmak için kaleme aldığım Kayseri eserindeki kuaförlük modası, dolgun yüz ile göz bebeği ve irisin işlenmemesi kadın başını, tarihlendirmemize olanak sağlayan tanımlayıcı özelliklerdir. Kayseri Müzesi’nde korunan eserdeki “Ceres Tipi” saç modası, Iulius - Claudiuslar Hanedanlığı ve Hadrian dönemlerindeki resmi ve özel kadın portreleriyle yakın benzerlik göstermektedir. Yalnızca Kayseri başındaki kuaförlük modası, Iulius - Claudiuslar Hanedanlığı dönemlerindeki saç modasını anımsatmasına rağmen patetik ifadenin verilmeyişi kadın başını, bu dönemin üslup özelliklerinden ayırmaktadır. Kadın başındaki saç modası, ayrıca Hadrian dönemi kadın portrelerindeki kuaförlük modasıyla da büyük benzerlik gösterse de Kayseri portresinde, Iulius - Claudiuslar Hanedanlığı dönemleri eserlerinde olduğu gibi Hadrian dönemi portrelerinde de gördüğümüz fizyonomik özelliklerin idealize edilerek verilişi yer almamaktadır. Fakat aynı zamanda eserde patetik ifadenin yer almayışı, “Ceres Tipi” saç modası ve göz bebeği ve irisin işlenmeyişi de kadın portresini, fizyonomik özelliklerin tam olarak idealize edilmediği Erken Hadrian dönemine tarihlendirmemize mümkün kılmaktadır. Çalışmamda da “Ceres Tipi” kuaförlük modasının görüldüğü her iki dönemle, Kayseri başını karşılaştırarak eserin tarihlendirilmesi, kimlik çalışması ve önerdiğim dönemin gerekçeleri detaylı bir şekilde verilmek istenmiştir.

An Unpublıshed Portraıt Head From Kayserı Museum

The female head which was uncovered during foundation excavation of a house by a person in 1964 has not been published until today. Although it is difficult to date Kayseri piece, of which finding place and building connection are not known, based on only hair fashion and physiognomical features, it is tried to bring forward a proposal of period and identification to the female head by my evaluations and comparisons. The hairdressing fashion, plump face, the lack of depicting pupil and iris on Kayseri piece which I have written to add to the archeology literature are defining features that allow us to date the female head. “Ceres Type” hair fashion on the piece preserved in Kayseri Museum, closely resembles formal and private female portraits in Julio-Claudian Dynasty and Hadrian periods. Although only the hairdressing fashion on Kayseri head reminds the hair fashion in the periods of Julio-Claudian Dynasty, the lack of patetic expression distinguishes the female head from the stylistic features of this period. Though the hair fashion on the female head is also very similar to the hairdressing fashion on the female portraits of Hadrian period, the portrait of Kayseri does not include the expression of the physiognomic features by idealizaton seen in the portraits of Hadrian period as in the pieces of Julio-Claudian Dynasty. However, at the same time, the absence of a patetic expression on the piece, the "Ceres Type" hair fashion and the lack of depicting the pupil and iris make it possible to date the female portrait to the Early Hadrian period when the physiognomical features were not fully idealized. In my study, it has been aimed to give detailed information about the date of the piece, identification study and the reasons for the period I proposed by comparing the head of Kayseri with both periods in which the "Ceres Type" hairdressing fashion was seen.

Keywords:

Kayseri Museum, Female Head Early Hadrian Period,

PDF

___

Aurenhammer, M. (1988). “Römische porträts aus Ephesos”. II conferenza internazionale sul ritratto Romano ritratto ufficiale e ritratto privato, Roma 26-30 settembre 1984: 123-130.
Bernoulli, J. J. (1891). Römische ikonographie: Die bildnisse der Römischen Kaiser II. Von Galba bis Commodus. Stuttgart, Berlin, Lepzig: Union Deutsche Verlagsgesellschaft.
Boschung, D. (2002). Gens Augusta: Untersuchungen zu aufstellung, wirkung und bedeutung der statuengruppen des Julius-Cladiuschen Kaiserhauses. Germany: Verlag Philipp von Zabern-Mainz am Rhein.
Comstock, M. B. ve Vermeule, C. C. (1976). Sculpture in stone: The Greek, Roman and Etruscan collections of the Museum of Fine Arts Boston. Boston: Museum of Fine Arts.
Delbrück, R. (1912). Antike porträts. Bonn: A. Marcus & E. Weber.
Erkoç, S. (2012). Anadolu’da Iulius-Claudiuslar dönemi portre sanatı. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
Fittschen, K. ve Zanker, P. (1983). Katalog der römischen porträts in den Capitolinischen Museen und den anderen kommunalen sammlungen der stadt Rom: Band III-text. West Germany: Philipp von Zabern, Mainz am Rhein.
Fittschen, K. ve Zanker, P. (1983). Katalog der römischen porträts in den Capitolinischen Museen und den anderen kommunalen sammlungen der stadt Rom: Band III-tafeln. West Germany: Philipp von Zabern, Mainz am Rhein.
İnan, J. ve Rosenbaum, E. (1966). Roman and early Byzantine portrait sculpture in Asia Minor. Londra: The Oxford University Press.
İnan, J. ve Rosenbaum, E. A. (1979). Römische und frühbyzantinische porträtplastik aus der Türkei-text. West Germany: Philipp von Zabern, Mainz am Rhein.
İnan, J. ve Rosenbaum, E. A. (1979). Römische und frühbyzantinische porträtplastik aus der Türkei-tafeln. West Germany: Philipp von Zabern, Mainz am Rhein.
Kleiner, D. E. E. (1992). Roman sculpture. New Haven: Yale University Press.
Özgan, R. (2013). Roma portre sanatı II. İstanbul: Ege Yayınları.
Poulsen, V. (1974). Les portraits Romains volume II: De Vespasien Á la basse-antiquité texte. Kopenhag: Ny Carlsberg.
Poulsen, V. (1974). Les Portraits Romains volume II: De Vespasien Á la basse-antiquité planches. Kopenhag: Ny Carlsberg.
Rumpf, A. (1941). Abhandlungen der preußischen akademie der wissenschaften: Antonia Augusta. Berlin: Verlag der Akademie der Wissenschaften.
Sadurska, A. (1972). Corpus signorum imperii Romani Pologne volume I: Les portraits Romains dans les collections Polonaises. Warszawa: PWN-éditions scientifiques de Pologne.
Smith, R. R. R., Dillon, S., Hallet, C. H., vd. (2006). Aphrodisias II: Roman portrait statuary from Aphrodisias. Mainz: Verlag Philipp von Zabern.
Varner, E. A. (1995). “Domitia Longina and the politics of portraiture”. American Journal of Archaeolgy, 99,2: 187-206.
Zoridis, P. (1984). “Two new Roman portraits from Athens”. American Journal of Archaeology, 88,4: 592-594.
Wegner, M. (1966). Das Römische herrscherbild: Die Flavier (Vespasian. Titus. Domitian. Nerva. Iulia Titi. Domitilla. Domitia). Berlin: Verlag Gebr. Mann.
West, R. (1941). Römische porträt-plastik II. Münih: F. Bruckmann K. G.