İNGİLİZ RAPORLARINA GÖRE FİLİSTİN’DEKİ İNGİLİZ İDARELERİ VE İSRAİL DEVLETİ’Nİ OLUŞTURAN SÜREÇTEKİ ROLLERİ

Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı Devleti farklı cephelerde aynı anda birçok devletle savaştı. Savaştığı ülkelerden biri de dönemin en güçlü devleti İngiltere idi. İngiltere, güneş batmayan sömürgelerine yeni topraklar katmak adına müttefiki olduğu devletlerle birlikte Osmanlı İmparatorluğu’na karşı savaş açtı. Orta Doğu’da Arapları kışkırtarak Türk idaresine karşı isyanlar başlattılar. Bu bağlamda Türk idaresi altındaki bu toprakları parçalama politikasına yöneldiler. Birinci Dünya Savaşı sonrası galip devletler, Versailles düzeni ile Alman ve Türk imparatorluklarının topraklarını yağmalamaya başladılar. Oluşturdukları bu yenidünya düzeninde “Manda” adını verdikleri yeni yönetim sistemi ile işgal ettikleri toprakları sömürmeye başladılar. İngiltere için Orta Doğu coğrafyasında Filistin’ in ayrı bir önemi vardı. Filistin, üç din için kutsal sayılan bir ülkeydi. Avrupa’dan dışlanan Yahudiler, kendilerine bir yurt kurma çabasına girmişlerdi. Bu amaç doğrultusunda kurulmuş olan ve Yahudi milliyetçiliğini esas alan Siyonizm, İngiltere ile birlikte hareket ederek bu planı yönlendirdi. Söz konusu planlar Birinci Dünya Savaşı öncesinde başlamış, ancak savaş sonrası harekete geçebilmişlerdi.19. yüzyılda kurulmuş olan Siyonist Örgüt, Birinci Dünya Savaşı’nı fırsat bilerek 1917’de yayımlanan Balfour Bildirgesi ile Filistin’de bir Yahudi yurdu kurulacağını tüm dünyaya ilan etmiş oldu. Böylece savaş sonrası görülmüş oldu ki İngilizler, Filistin üzerinde hem Yahudilere hem de Araplara bağımsızlık sözü vermişlerdi. Türk idaresi altında barış ve huzur içinde yaşayan toplumlar bir anda etkisi günümüze kadar gelmiş olan bir çatışma ortamı içine girmiş oldular. İngiltere, Siyonist Örgütü’nden aldığı maddi desteklerle Yahudilerin hamisi olmuştu. Araplara göre azınlıkta olan Yahudiler, teşvik edilen büyük göçlerle neredeyse Araplara eşit nüfusa sahip olmak üzerelerdi. Filistin’de geçici Askeri yönetim sonrası kurulan Manda idaresi ile İsrail Devleti’ne giden yoların taşları döşenmiş oldu. İngiltere bu süreçte, Filistin’de idari, hukuki, sosyal ve mali yapılar oluşturarak Yahudi Devleti’nin temellerini atmış oldu. 

By The Brıtısh Reports Brıtısh Admınıstratıons ın Palestıne and Theır Roles ın The Constituent Process of The Israel State

In the World War I, the Ottoman State fought many states at the same time on different front lines. One of the countries that fought was the most powerful state of the epoch, England. England waged a war against the Ottoman Empire with states that were allied to bring new territories to their colonies. They started revolts against the Turkish rule by provoking Arabs in the Middle East. In this context, they directed the policy of dividing these lands under the Turkish rule After the World War I, the victorious states began to loot the territories of the German and Turkish empires with the Versailles arrangement. In this new world order they formed, they began to exploit the land they occupied with the new administration system called "Mandate". For England, Palestine had a different importance in Middle East. Palestine was a holy country for three religions. The Jews, who were excluded from Europe, entered into an effort to establish themselves a “National Home”. Zionism, which was established in line with this goal and based on Jewish nationalism, directed this plan by acting together with England. These plans had begun before the First World War, but could have moved into post-war action. The Zionist Organization, founded in the 19th century, declared to the whole world that the First World War was an opportunity to establish a Jewish dwelling in Palestine with the Declaration of Balfour, published in 1917. Thus, it was seen after the war that the British promised independence both to Jews and Arabs over Palestine. Communities that living peacefully under the Turkish rule have entered into a conflict that has come to the present. England was the “Maecenas” of the Jews with the financial supports received from the Zionist Organization. The minority Jews compared to the Arabs were almost equal to having an equal population of Arabs with the great immigrations. The temporary Military administration in Palestine and the later Mandate administration facilitated the establishment of the State of Israel. In this process, England has laid the foundations of the Jewish State by creating administrative, law, social and financial structures in Palestine. 

___

  • KAYNAKÇAArşiv KaynaklarıNational Archives Of United Kingdom, “Palestine: Report Of The Royal Commission, 1936, The Property Of His Britannic Majesty's Goyernment”, Londra, 1937. --------- “The Arab Revolt”, Chapter II.--------- “The Balfour Declaration”, Chapter II.--------- “The Period of Delay”, Chapter II.--------- “The Mandate”, Chapter II.--------- “Palestine under Turkish Rule”, Chapter VI.---------“ The Occupied Enemy Territory Administration: 1918-1920”, Chapter VI.---------“ The Civil Administration: 1920-1936”, Chapter VI.---------“ Roads” Chapter VI.---------“ Railways”, Chapter VI.--------- “Ports”, Chapter VI.---------“The Jewish Agency”, Chapter VI.---------“İmmigration”, Chapter X.Kitap ve Makaleler. Armaoğlu, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1990, C: I (1914-1980), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, No: 252, Ankara 1993.Başlamışlı, Macide, “İngiltere’nin Yakın Doğu Politikası Dâhilinde Kıbrıs’ın İngilizler’ e Devri”, “Tarihte Kıbrıs (İlk Çağlardan 1960’a Kadar)” Sempozyumu Bildirisi, Cilt: 2, İstanbul, 2017.Deveci, Can, “İsrail Filistin Meselesi”, ERUSAM Dergisi, Yıl: 2015/Mayıs, Erciyes Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi Yay., Kayseri, 2015. Eyicil, Ahmet, Siyasi Tarih (1789-1939), Gün Yayıncılık, Ankara, 2005. Herzl, Theodor, Siyonizm’in ve İsrail’in Kurucusu Theodor Herzl- Hatıralar, çev. Ergun Göze, Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 2007. Kasalak, Kadir, “İngilizlerin Filistin Politikası Ve Filistin Mandası”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl: 2016/3, Sayı:25, s.65-78, Isparta, 2016. Sander, Oral, Siyasi Tarih 1918-1994, İmge Kitabevi, 24. Baskı, Ankara, 2014. Uçarol, Rıfat, Siyasi Tarih, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1985.