Cami Tasvirli Yapılara Kütahya’dan Bir Örnek: Koca Seyfullah Camisi
18. yüzyılın ikinci yarısında Topkapı Sarayı’nın duvarlarına daha önceleri Osmanlı resminde, yazmalarda ya da albümlerde görmeye alışık olduğumuz birtakım resimler çizilmeye başlanır. Çoğunlukla sanatçısı bilinmeyen bu resimlerde ana tema doğanın ya da bilinen bir mekânın tasviridir. Saraydaki ilk resimler, figürsüz manzara betimlemeleridir. I. Abdülhamid döneminde (1774-1789) ilk örnekleri görülen, kalem işi tekniğiyle Barok ya da Rokoko kartuşlar içinde yapılmış bu manzara resimlerine de “Duvar Resimleri” adı verilmektedir (Renda, 1977:9). 18. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı resim sanatının bir türü olan duvar resimleri, saray dışında da ilgi görmeye başlar. Anadolu’da duvar resimli yapıların özellikle Ege bölgesinde yoğunlaştığı görülmektedir. Bu yapılar, genellikle dış cephelerinde herhangi bir süslemesi olmayan, ahşap destekli “Köy Camileri”dir. Bu çalışmanın konusunu da Kütahya’nın Şaphane ilçesindeki “Koca Seyfullah Cami” içinde yer alan duvar resimleri oluşturmaktadır. Yapıdaki “cami” tasvirinin çağdaşları ve benzerleriyle olan ilişkisini ele alarak, betimlemenin kent siluetinin bir parçası olarak okunması ve değerlendirilmesi bu çalışmanın sonunda ulaşılmak istenen amaçların başında gelir.
An Example from Kütahya to the Buildings Described in the Mosque: Big Seyfullah Mosque
In the second half of the 18th centruy, a number of pictures that we are used to seeing in the Ottaman pictures, manuscripts or albums started to be drawn on the walls of the Topkapı Palace. The main theme in these pictures whose artists are usually unkown is the description of the nature or a known place. The first pictures in the Palaceare the description of the nature landscape. These landscape pictures whose first ewamples are seen in the Period of Abdülhamid (1774-1789) and which were hand-drawn in Baroque or Rococo cartridges, are named “Wall Pictures” (Renda, 1977: 9).In the second half of the 18th century, Wall Pictures, which are a type of Ottaman painting art, started to draw attention also outside of the Palace. It is seen that the structures with wall paintings in Anatolia center around in Aegean Region. These structures are predominantly wooden-supported “Village Mosques” which do not have any ornamentation outside. The topic of this study is the wall paintings in Big Seyfullah Mosque located in Şaphane county in Kütahya. The focal point of this study is that the represenatation should be read and evaluated as a part of the city’s silhouette by handling the relationship between the representation of the “Mosque” and its contemporaries an the like.
Keywords:
Wall Paintings, Şaphane, Big Seyfullah Architectural Description,
___
- Arel, A. (1998). “18. yüzyılda İzmir çevresinde mimari ortam”. 18. yüzyılda Osmanlı kültür ortamı sempozyum bildirileri. İstanbul. Arık, R. (1974). Yozgat Çapanoğlu Cami. Önasya, 74, 8-11.
- Arık, R. (1975). Resimli Türk evlerinden iki örnek. Sanat Dünyamız, 4,12-19.
- Arık, R. (1975). Anadolu’da bir halk ressamı; Zileli Emin. Türkiyemiz, 16, 8-13.
- Arık, R. (1976). Yozgat’ta resimli bir cami ve bir ev. Sanat Dünyamız, 7, 24-29.
- Arık, R. (1988). Batılılaşma dönemi Anadolu tasvir sanatı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı yayınları.
- Atanur, M. (1993). Kula Emre Köyü Cami süslemeleri. Kültür ve Sanat. 11, 14-16.
- Avcı, O. (2016). Yozgat Başçavuşoğlu Cami ve Süslemeleri Üzerine Düşünceler. Osmanlı mirası araştırmaları dergisi, 3(5), 49-70.
- Baloğlu, A., H. (2006). Şeker Ahmet Paşa’nın sanatı ve sanatçı kişiliği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Çanakkale: Çanakkale 18 Mart üniversitesi SBE.
- Bağcı, S. Çağman, F. (2006). Osmanlı Resim Sanatı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı yayınları.
- Boppe, A. (1998). XVIII. Yüzyıl Boğaziçi Ressamları. Çeviren: Nevin Yücel Celbiş. İstanbul: Petra Turizm ve Ticaret yayıncılık.Bozer, R. (1987). Kula-Emre Köyü’nde resimli bir cami. Türkiyemiz, 53, 15-22.
- Çakmak, Ş. (1991). Denizli ilindeki Türk anıtları (camiler). (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), İzmir: Ege üniversitesi SBE.
- Çakmak, Ş. (1995). Boğaziçi Kasabası Eski Cami (Baklan/Denizli). Dokuzuncu milletlerarası Türk sanatları kongresi. İstanbul.
- Çakmak, Ş. (1994). Belenardıç (Torapan) Köyü Camii (Güney/Denizli). Ege üniversitesi Arkeoloji-Sanat Tarihi Dergisi, 7, 19-26.
- Çağlıtütüncigil, E. (2012). Eski Mordoğan (İzmir) Köyü Cami süslemeleri. Süleyman Demirel üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 25, 139-162.
- Daş, E. (1995). Dazkırı yakınlarında yayınlanmamış ahşap destekli iki köy camisi. Dokuzuncu milletlerarası Türk sanatları kongresi. İstanbul.
- Eco, U. (2012). Günlük yaşamdan sanata. Çeviren: Kemal Atakay. İstanbul: Can yayınları.
- ISSN: 2147-1673
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2013
- Yayıncı: Serhat KUZUCU