İbn Teymiyye ve "Mukaddimetun fî Usûli’t-Tefsir" Adlı Eseri

Hicrî VII. yüzyıl, Müslümanlar açısından çok zorlu ve karmaşık bir dönem olmuştur. Bu dönemde mezhepsel ihtilâflar artmış, ilim gizlenmiş ve Müslümanlar, Moğolların saldırılarına marûz kalmışlardır. Dolayısıyla bu dönemde te’lîf edilen ilmî eserler, ilmin canlanması açısından oldukça önem arz etmektedir. Bu bağlamda Ebu’l-Abbâs ibn Teymiyye, kendi döneminde ilmî canlandıran bir ilim ehli olarak örnek verilebilir. Yaşadığı dönemde pek çok sıkıntıya maruz kalan Ebu’l-Abbâs İbn Teymiyye, bütün sıkıntılara rağmen her ilim dalında faydalı eserler ortaya koyduğu gibi tefsir alanında pek çok eser kaleme almıştır. Tefsîr ile ilgili eserleri, risâleler halinde yazmış olsa da bu risâleler, pek çok açıdan tefsîr usûlü konusunda kaleme alınan büyük eserlerden daha faydalı bilgiler içermektedir.Ayrıca hem kendi dönemine hem de kendisinden sonraki dönemlere etki eden ve günümüze kadar etkisi süren araştırmacı, hakkı söylemekten kaçınmayan ve tavizsiz bir ilim ehli olan Ebu’l-Abbâs İbn Teymiyye’nin hayatını ve tefsîr ile ilgili görüşlerini bilmek, kanaatimizce çok büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamda ilk önce Ebu’l-Abbâs İbn Teymiyye’nin hayatını, hocalarını, öğrencilerini ve eserlerini anlatmayı, sonra da “Mukaddimetun fî’t-Tefsîr” adlı eserini incelemeyi uygun bulduk.

Anahtar Kelimeler:

İbn Teymiyye, Tefsîr, Mukaddimetun fî’t-Tefsîr, Nakil

Ibn Taymiyyah and his Work Named “Mukaddimetun fi Usuli’t-Tafseer”

Seventh of hijri century was difficult and heterotic time for Muslim.Secterian conflict have been rised and lore of Islam was hidden because ofpressure also Muslim was under attack of Mongolian. Hence Modern scholarsshould try to animate on annihilated knowledge and lore of past savants. In thiscontext, Abu’l-Abbas Ibn Taymiyyah can be given as an example of a scholarwho revives science in its period. In spite of many difficulties that Abu’l-AbbasIbn Taymiyyah underwent during his life, he composed many useful works indifferent kind of science, like he did in whole of his Tafseers. Despite his literalworks in Tafseer were written in Risale, this tracts contain -in a lot of ways-more useful information than masterpieces composed in Tafseer style. As for us, itis important to present Abu’l-Abbas Ibn Taymiyyah`s life, who affects his andsubsequent time till now, with his searcher, righteous and honest personalityand opinions in Tafseer. In this context, first of all we have been find acceptable to analyze of Abu’l-Abbâs Ibn Taymiyyah `s life, teachers, students and works, than his work of art which is “Mukaddimetun fi Usuli’t-Tafseer”.

Keywords:

Tafseer, Mukaddimetun fi Usuli’t-Tafseer, Nakil, Re’y,

PDF

___

el-‘Aynî, Bedruddîn Muhammed b. Ahmed b. Mûsa, ‘İkdu’l-Cumân fî Târîhi Ehli’z-Zemân ‘Asru Selâtîni’l-Memâlîk, Tahk.: Muhammed Muhammed Emîn, Dâru’l-Kutubi ve’l-Vesâiki’l-Kavmiyye, Kâhire, 2010.
Çalışkan, Necmettin, “Abdurrahman Hasan Habenneke El-Meydânî’nin Tefsirinde ‘Nüzul Sırasına Göre Tefsir’ Yaklaşımı”, Route Educational and Social Science Journal, 2016, 3 (4): ss.106-123.
Erbaş, Muammer, “İbn Teymiyye’nin Selefî Tefsir Anlayışında RivayetDirayet İlişkisi Üzerine”, Marife, Konya, 2009, IX, sayı: 3.
Harrâs, Muhammed Halîl, Şerhu’l-Akîdeti’l-Vâsıtiyye, Çev.: Beşir Eryarsoy, Guraba Yay., İstanbul, 2010.
İbn Abdi’l-Hâdî, Şemsuddîn Muhammed b. Ahmed, el-‘Ukûdu’d-Durriyye min Menâkibi Şeyhi’l-İslâmi İbn Teymiyye, Tahk.: Muhammed Hâmid elFakiy, Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, Beyrût, bty.
İbn Atiyye, Ebû Muhammed Abdulhak b. Ğâlib el-Endelûsî, el-Muharraru’lVecîz fî Tefsiri’l-Kitâbi’l-‘Azîz, Tahk.: Abdusselâm Abduşşâfî Muhammed, Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrût, 1993.
İbn Hacer, Ebu’l-Fadl Ahmed b. Alî el-’Askalânî, ed-Duraru’l-Kâmine fî A’yâni’l-Mieti’s-Sâmine, Thk.: Muhammed Abdulmu’îd Dân, Meclisu Dâirati’l-Ma’ârifi’l-‘Usmâniyye, Hindistan, 1972.
İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmâ’îl b. Ömer ed-Dimaşkî, el-Bidâye ve’-Nihâye, Tahk.: Alî Şîrî, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî, Beyrût, 1988.
İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmâ’îl b. Ömer, Tefsiru’l-Kur’âni’l-‘Azîm, Tahk.: Sâmî b. Muhammed Selâme, Dâru Taybe, Riyâd, 1999.
İbn Muflih, Ebû İshâk Burhâneddîn İbrâhîm b. Muhammed, el-Maksadu’lErşed fî Zikri Ashâbi’l-İmâmi Ahmed, Tahk.: Abdurrahmân b. Suleymân el-’Useymîn, Mektebetu’r-Ruşd, Riyâd, 1990.
İbn Nâsiriddîn, Muhammed b. Ebî Bekr ed-Dimaşkî, er-Reddu’l-Vâfir, Tahk.: Zuheyr eş-Şâvîş, el-Mektebu’l-İslâmî, Beyrût, h.1393.
İbn Receb, Ebu’l-Ferec Abdurrahmân b. Ahmed el-Hanbelî, ez-Zeylu ‘ala Tabakâti’l-Hanâbile, Tahk.: Abdurrahmân b. Suleymân el-’Useymîn, Mektebetu ‘Ubeykân, Riyâd, 2005.
İbn Teğrîberdî, Ebu’l-Mehâsin Cemâluddîn Yûsuf b. Teğrîberdî ez-Zâhirî elHanefî, en-Nucûmu’z-Zâhire fî Mulûki Mısra ve’l-Kâhire, Dâru’l-Kutub, Mısır, bty.
İbn Teymiyye, Ebu’l-‘Abbâs Ahmed b. ‘Abdulhalîm b. Abdusselâm, Mukaddimetun fî Usûli’t-Tefsir, Dâru Meketebeti’l-Hayât, Beyrût, 1980.
İbnu’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec Cemâluddîn Abdurrahman b. Alî, el-Mevdû’ât, Tahk.: Abdurrahman Muhammed Osman, el-Mektebetu’s-Selefiyye, Medine, 1966.
İbnu’l-‘İmâd, Ebu’l-Felâh Abdulhay b. Ahmed el-’Akerî ed-Dimaşkî, Şezerâtu’z-Zeheb fî Ahbâri Men Zeheb, Tahk.: Mahmûd el-Arnaût, Dâru İbni Kesîr, Beyrût, 1986.
İbnu’l-Kayyim, Şemsuddîn Muhammed b. Ebû Bekr, Esmâu Muellefâti Şeyhi’lİslâmi İbn Teymiyye, Tahk.: Salâhuddîn el-Muneccid, Dâru’l-Kitâbi’lCedîd, Beyrût, 1983.
el-Kermî, Mer’î b. Yûsuf b. Ebû Bekr el-Hanbelî, eş-Şehâdetu’z-Zekiyye fî Senâi’l-Eimmeti ‘ala İbni Teymiyye, Tahk: Nevm Abdurrahman Halef, Muessesetu’r-Risale, Beyrût, h.1404.
Maşalı, Mehmet Emin, “İbn Teymiyye’ye Göre Hatalı Tefsir Kuramları”, Bilimname, Kayseri, 2008, XV, sayı: 2.
Safiyyuddîn, Ebu’l-Fadl Muhammed b. Ahmed b. Muhammed, Takrîzu li’lHâfızi İbni Hacer el-‘Askalânî ‘ala’r-Reddi’l-Vâfir, Tahk.: Muhammed b. İbrâhîm eş-Şeybânî, Mektebetu İbni Teymiyye, Kuveyt, bty.
Sıcak, Ahmet Sait, Kur’ân Tefsirinde Öznellik, (Yayınlanmamış Doktora Tezi) İstanbul, Marmara Ünv. SBE, 2013.
........., “Yorum Farklılıkları Açısından Bir Tefsir Kaynağı Olarak Kur’ân-ı Kerîm”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2014, cilt: III, sayı: 3.
es-Suyûtî, Celâluddîn Abdurrahmân b. Ebû Bekr, el-İtkânu fî ‘Ulûmi’l-Kur’ân, Tahk.: Muhammed Ebu’l-Fadl İbrâhîm, Hey’etu’l-Mısriyyeti’l-‘Âmme, byy., 1974.
........., Tabakâtu’l-Huffâz, Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrût, h.1403.
eş-Şevkânî, Muhammed b. Alî Muhammed, el-Bedru’t-Tâl’u bi-Mehâsini Men Ba’di’l-Karni’s-Sâbi’, Dâru’l-Ma’rife, byy., bty.
el-Yâfi’î, Ebû Muhammed ‘Afîfuddîn Abdullah b. Es’ad, Mirâtu’l-Cinân ve ‘İbretu’l-Yekzân fî Ma’rifeti Mâ Yu’teberu min Hevâdisi’z-Zemân, Dâru’lKutubi’l-‘İlmiyye, Beyrût, 1997.
Yuvalı, Abdülkadir, “Hülagü”, DİA, İstanbul, 1998, c. XVIII, ss. 473-475.
ez-Zehebî, Ebû Abdullah Şemsuddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân, Tezkiretu’l-Huffâz, tahk.: Zekeriya ‘Umeyrât, Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrût, 1998.
........., Tercumetu Şeyhi’l-İslâmi İbni Teymiyye, Tahk.: Hâlid b. Süleyman b. Alî er-Rib’î, Dâru’r-Risaleti’l-‘Âlemiyye, Dimaşk, 2013.
........., Zeylu Târihi’l-İslâm, Dâru’l-Muğnî, byy., bty.
........., Mu’cemu’ş-Şuyûhi’l-Kebîr, Tahk.: Muhammed el-Habîb el-Hîle, Mektebetu’s-Sıddîk, Tâif, 1988.
........., Târîhu’l-İslâmi ve Vefeyâtu’l-Meşâhîri ve’l-A’lâm, Tahk.: Ömer Abdusselâm Tedmurî, Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, Beyrût, 1987.
ez-Zeyla’î, Cemâluddin Abdullah b. Yûsuf b. Muhammed, Tahrîcu’l-Ehâdîsi ve’l-Âsâri’l-Vâki’ati fî Tefsîri’l-Keşşâfi li’z-Zemahşerî, Tahk.: Abdullah Abdurrahman es-Sa’d, Dâru İbni Huzeyme, Riyâd, h.1414.
ez-Ziriklî, Ebû Ğays Hayruddîn Muhammed b. Mahmûd, el-A’lâm, Dâru’l- ‘İlmi li’l-Melâyîn, Beyrût, 1980.