Hristiyan Arap Yuhanna ed-Dımeşkî’nin İslam Eleştirisi

Öz Öz İslam’ı eleştirme noktasında öncü Hıristiyan teologlardan biri hiç şüphesiz Yuhanna ed-Dımeşkî’dir (675-749). Emevîler döneminde yaşayan ve son kilise babası kabul edilen Yuhanna ed-Dımeşkî, Hıristiyan teolojisini savunmak maksadıyla pek çok eser kaleme almıştır. En önemli eserlerinden biri olan “Bilginin Kaynağı” içerisinde bir kısım olan “İsmaîlîlerin Sapıklığı” başlıklı yazısı ise İslam’a ilişkin görüşlerini barındırmaktadır. Bu çalışmada Yuhanna ed-Dımeşkî’nin ilgili eseri esas alınarak onun İslam ve Müslümanlara ilişkin görüşleri incelenecektir. Böylelikle Hıristiyanların erken dönemlerden itibaren İslam’a yönelik düşünceleri ve bunun arka planı Yuhanna özelinde ortaya konmaya çalışılacaktır. Abstract One of the leading Christian theologians to criticize Islam is undoubtedly John of Damascus (675-749). John of Damascus, who lived in the Umayyad period and was accepted as the last father of the church, wrote many works for the defense of Christian theology. The chapter that named The Heresy of Ishmaelites located in one of his most important works, The Fount of Knowledge, contains his views on Islam. In this study, his views on Islam and Muslims will be examined based on the relevant work John of Damascus. In this way, Christians’ thoughts about Islam from the early periods and the back ground of this will be put forward in the context of John.

Anahtar Kelimeler:

Yuhanna ed-Dımeşkî, İslam, Kuran, Hz. Muhammed, Cahiliyye

Christian Arab John of Damascus's Critique of Islam

PDF

___

Ali, Cevad: el-Mufassal fi Tarihi’l-Arabi Kable’l-İslam, Camiatu Bağdad, 1993.
Altaner, Berthold: Patrology, tr. Hilda C. Graef, New York 1961.
Andrae, Tor: Mohammed: The Man and His Faith, Routledge, 2008.
Anthony, Sean W: “Muhammad, the Keys to Paradise, and the Doctrina Jacobi: A Late Antique Puzzle”, Der Islam Journal of the History and Culture of the Middle East, 91(2), 2014.
Avcı, Casim: İslam-Bizans İlişkileri, Klasik Yayınları, İstanbul, 2003.
Baş, Bilal: Bir Hıristiyan Mezhebi Olarak Aryüsçülük, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 2016.
Berkey, Jonathan P: The Formation of Islam: Religion and Society in the Near East, 600– 1800, Cambridge University Press, 2003.
Chase, Frederic H: Saint John of Damascus Writings, The Father of The Church, ed. Roy Joseph Deferrari, C. XXXVII, New York, 1958.
Demirci, Kürşat, “Deccal”, DİA
Drijvers, H. J. W: Cults and Beliefs at Edessa, Brill Publisher, Leiden, 1980.
El-Âlûsî, Seyyid Mahmud Şükri: Bulûğu’l-Ereb fi Ma’rifeti Ahvâli’l-Arab, el-Mektebetu’l Ehliyye, Mısır, 1924.
El-Belâzûrî, Ahmed b. Yahya: Fütuhu’l-Büldan, tr. Mustafa Fayda, Siyer Yayınları, İstanbul, 2013.
El-Mes’udi: et-Tenbih ve’l-İşraf, el-Mektebetu’t-Tarihiyye, Kahire, 1938.
El-Vâkıdî: Futuhu’ş-Şam, Kahire, 1861.
Eutychius: Annales, Scriptores Arabici Textus Series Tertia-Tomus VII, ed. And tr. İn Arabic Louis Cheikho, Beirut, 1909.
Fayda, Mustafa: “eş-Şürûtü’l-Ömeriyye”, DİA, 2010.
Göregen, Mustafa: “Hıristiyan Teolojisinde Yahya Dımeşki'nin Yeri ve Önemi”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi SBE, İstanbul, 1995.
Hamidullah, Muhammed: İslam Peygamberi, çev. Salih Tuğ, Yeni Şafak, Ankara, 2003.
Hanecioğlu, Leyla: “Yuhanna ed-Dımeşki’nin İslam ve Hıristiyanlık Arasındaki İlişkideki Yeri”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi SBE, Ankara, 2002.
Hitti, Philip Khuri: History of The Arabs From The Earliest Time to The Present, Macmillan Education, New York, 1970
……………………History of Syria, Macmillan Education, New York, 1951
Hoyland, Robert G: Seeing Islam as Others Saw It a Survey and Evaluation of Christian, Jewish and Zoroastrian Writings on Early Islam, The Darwin Press, New Jersey, 1997.
İbn Hişam: es-Siretu’n-Nebeviyye, Çev. İzzet Hasan, Neşet Çağatay, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara, 1971.
İbnu’l-Kelbî: Kitabu’l-Esnam, çev. Beyza Düşüngen Bilgin, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2016.
Janosik, Daniel J: John of Damascus: First Apologist to the Muslims The Trinity and Christian Apologetics in the Early Islamic Period, Pickwick Publications, Eugene, 2016.
Jeffery, Arthur: “Ghevond’s Text of the Correspondence between “Umar II and Leo III”, The Harvard Theological Review, Cambridge University Press, 1944, Vol. XXXVII, No: 4, ss. 269-332.
John of Damascus: On Heresies, Saint John of Damascus Writings, tr. H. Chase, Frederic H. Chase, The Father of The Church, Ed. Roy Joseph Deferrari, Vol. XXXVII, New York, 1958.
………………… Orthodox Faith, Saint John of Damascus Writings, tr. Frederic H. Chase, The Father of The Church, Ed. Roy Joseph Deferrari, C. XXXVII, New York, 1958.
Khoury, Paul: “Jean Damascène et l’Islam”, Proche-Orient Chrétien, Paris, 1957.
Küng, Hans: Islam: Past, Present and Future, OneWorld Publications, 2007.
Louth, Andrew: Saint John of Damascene, Oxford University Press, 2002.
Meyendorff, John: Byzantine Theology Historical Trends and Doctrinal Themes, Fordham University Press, New York, 1979.
Mordtmann, Johannes Heinrich: “Sarasinler”, İslam Ansiklopedisi, M.E.B. Yayınları, İstanbul, 1979.
Muhammed b. İshak, Siyer, Yay. Haz. Muhammed Hamidullah, çev. Sezai Özel, Akabe Yayınları, İstanbul, 1988
Nasrallah, Yusuf: Mansur b. Sercun el-Ma’ruf bil’Kıddis Yuhanna ed- Dımeşki, Menşurat el-Mektebe el-Bulsiyye, Beyrut, 1991.
Nevo, Yehuda and Koren, Judith: Crossroads to Islam: The Origins of the Arab Religion and the Arab State, Amherst, 2003
Sahas, Daniel J: John of Damascus on Islam The “Heresy of The Ishmaelites”, Brill Publisher, Leiden, 1972.
Taşpınar, İsmail: “Doğu’nun Son Kilise Babası Yuhanna ed-Dımaşki (649-749) ve İslam”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. XXI, Sayı: 2, İstanbul, 2001.
Theophanes: The Chronicle, tr. Harry Turtledove, University of Pennsylvania Press, Philadelphia, 1982.
Tomar, Cengiz: “Sarasinler”, DİA, 2009.
Watt, W. Montgomery: Hz. Muhammed Peygamber ve Devlet Adamı, çev. Erdem Türközü, İletişim Yayınları, İstanbul, 2015.
Wensick, Arent Jan: A Handbook of Early Muhammadan Tradition, Alphabetically Arranged, Brill Publisher, Leiden, 1927
Yavuz, Şevket: “Uzza”, DİA, 2012.
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-47137898