Bu araştırma, zeybek müziklerinin viyolonsel eğitimindeki kullanılma durumunu ortaya koymak ve viyolonsel eğitiminde kullanılabilirliğine ilişkin öğretim elemanı görüşlerine yer vermek amacıyla yapılmıştır. Bu doğrultuda veri elde etmek üzere Üniversitelerin Eğitim Fakülteleri Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dallarında görev yapmakta olan viyolonsel öğretim elemanlarına anket uygulanmıştır. Anket sonucunda viyolonsel öğretim elemanlarının çoğunluğunun “viyolonsel eğitiminde zeybek müziklerinden hiç yararlanmadıkları”, buna karşın yine çoğunluğunun “viyolonsel eğitiminde zeybek müziklerinden yararlanılmalıdır” görüşüne katıldıkları ve “zeybek müziklerinin viyolonselin ses rengine ve viyolonsel ile seslendirmeye uygun olduğu” görüşüne katıldıkları belirlenmiştir. Bu doğrultuda yararlı olacağı düşünülen öneriler oluşturulmuştur. Anahtar Kelimeler: Viyolonsel eğitimi, zeybek müziği. ABSTRACT This study has been conducted with the aims of bringing up the usability of zeybek music in violoncello education and demonstrating the teaching staff’s views on its usability in violoncello education. In order to gather data in this direction, a questionnaire has been applied to violoncello instructors working in the department of music education in the Fine Arts Education Departments of Education Faculties of Universities. According to the results of the questionnaire, it has been concluded that the majority of violoncello instructors do not make use of zeybek music in violoncello education at all; however, majority of violoncello instructors agree that “zeybek music should be utilized in violoncello education” and “zeybek music is suitable for the tone color of violoncello and for being played by violoncello”. Accordingly, suggestions that have been deemed useful are formed. Key Words: Violoncello education, zeybek music.

 This  study  has  been  conducted  with  the  aims  of  bringing  up  the  usability  of  zeybek  music  in  violoncello   education   and   demonstrating   the   teaching   staff’s   views   on   its   usability   in  violoncello   education.   In   order   to   gather   data   in   this   direction,   a   questionnaire   has   been  applied  to  violoncello  instructors  working  in  the  department  of  music  education  in  the  Fine  Arts  Education  Departments  of  Education  Faculties  of  Universities.  According  to  the  results  of  the  questionnaire,  it  has  been  concluded  that  the  majority  of  violoncello  instructors  do  not   make   use   of   zeybek   music   in   violoncello   education   at   all;   however,   majority   of  violoncello  instructors  agree  that  “zeybek  music  should  be  utilized  in  violoncello  education”  and   “zeybek   music   is   suitable   for   the   tone   color   of   violoncello   and   for   being   played   by  violoncello”.  Accordingly,  suggestions  that  have  been  deemed  useful  are  formed.  Key  Words:  Violoncello  education,  zeybek  music.  ∗  Bu  çalışma  “Zeybek  Müziklerinin  Viyolonsel  Eğitiminde  Kullanılabilirliği  ve  Viyolonsel  Eğitimine  Uyarlanması”  isimli  yüksek  lisans  tezinden  üretilmiştir.    Uzman,  Süleyman  Demirel  Üniversitesi,  Güzel  Sanatlar  Fakültesi,  Müzik  Bölümü,  osmanonder@sdu.edu.tr    Yrd.  Doç.  Dr.,  Uludağ  Üniversitesi,  Eğitim  Fakültesi,  Güzel  Sanatlar  Eğitimi  Bölümü,  Müzik  Eğitimi  Öğretmenliği  Anabilim  Dalı,  redemir@uludag.edu.tr 1.  GİRİŞ  Zeybek  müzikleri,  Geleneksel  Türk  Halk  Müziği  (GTHM)  içinde  yer  alan  önemli  müzik  türlerinden   birisidir.   Bestecilerimizin   zeybek   müziklerinden   yola   çıkarak   çalgı,   orkestra   ve  koro  için  oluşturdukları  eserler  olduğu  gibi,  çalgı  eğitimcilerinin  çeşitli  çalgılar  için  yaptıkları  düzenleme-­‐uyarlamalar   da   mevcuttur.   Mertlik   ve   kahramanlık   konularını   işleyen   zeybek  ezgilerinin,  viyolonselin  karakterine  ve  ses  rengine  uygun  olduğu  düşünülmüş  ve  viyolonsel  eğitiminde   zeybek   müziklerinden   daha   fazla   yararlanılabileceği   varsayımından   hareket  edilmiştir  Zeybek  müzikleri  dört  zamanlı  aksak  ölçüler  (9/2,  9/4,  9/8)  ile  ifade  edilir.  Sarısözen,  aksak   ölçü   dışındaki   ölçülere   zeybek   müziklerinde   rastlanmadığını   belirtmiştir   (Hakalmaz,  2003:19).   Arsunar’a   göre   üçerli   grup   mutlaka   başta   (3+2+2+2)   veya   sonda   (2+2+2+3)   yer  almaktadır.  Üçerli  grubun  ortada  olduğu  ölçülere  (2+3+2+2),  (2+2+3+2)  zeybek  müziklerinde  rastlanmaz  (Akdoğu,  2004:II,  427).  Zeybek  müzikleri  tempoları  bakımından  “ağır  zeybekler”  ve   “kıvrak   zeybekler”   olarak   iki   gruba   ayrılır.   Ağır   zeybekler   9/2’lik   ve   9/4’lük   ölçülerden  oluşur.   “Largo”,   “larghetto”   ve   “adagio”   hızlarında   icra   edilir.   Kıvrak   zeybekler   ise   9/8’lik  ölçülerden   oluşur   ve   “andante”,   “moderato”   ve   “allegro”   hızlarında   icra   edilir   (Özbilgin,  2009:515).  Zeybek   müziklerinin,   açık   alanlardaki   icrasında   kullanılan   temel   çalgılar   davul   ve  zurnadır.  Çalgı  takımı  en  az  üç  kişiden  olur.  Davul  ve  iki  zurnadan  oluşan  bu  takımlarda  bir  zurna  ezgiyi  seslendirirken  diğer  zurna  da  ezginin  karar  sesinde  dem  tutar.  Kapalı  alanlarda  zeybek  müzikleri  seslendirilirken,  bağlama,  cura,  üç  telli,  kabak  kemane,  def,  dümbelek  gibi  çalgılara  yer  verildiği  görülür  (Öztürk,  2006:194).  Günümüzde,  Üniversitelerin  Eğitim  Fakültelerinin  Güzel  Sanatlar  Eğitimi  Bölümlerine  bağlı   23   Müzik   Eğitimi   Anabilim   Dalında   viyolonsel   eğitimi   gerçekleştirilmektedir.   Şen  (2001:66),  Müzik  Eğitimi  Anabilim  Dallarında  gerçekleştirilen  viyolonsel  eğitiminde  kullanılan  repertuvarın  genellikle  müzik  tarihinin  belirli  dönemlerini  -­‐Barok,  Klasik,  Romantik-­‐  kapsayan  eserlerden   oluştuğunu   belirtmektedir.   Çağdaş   Türk   bestecilerinin   viyolonsel   eserlerine   ise,  daha   çok   solistik   düzeyde   olmaları   ve   öğrencilerin   düzeyini   zorlayıcı   teknik   özellikler  taşımaları  gibi  nedenlerden  ötürü  yeterince  yer  verilemediği  anlaşılmaktadır.  Bunun  yanı  sıra  Kaya   ve   Çilden   (2010:78),   Müzik   Eğitimi   Anabilim   Dallarında,   viyolonsel   eğitiminde  kullanılmak   üzere   tampere   ses   sistemine   uygun   yeterli   sayı   ve   nitelikte   makamsal   etüt   ve  eser  olmadığını,  öğrencilerin  Türk  müziği  kaynaklı  uyarlama,  düzenleme  ve  özgün  eserlerden  yeterince  yararlanamadıklarını  belirtmişlerdir.  Bu   noktadan   hareketle,   geleneksel   müziklerimizden   yararlanılarak   yapılacak   olan  viyolonsel   eğitimi   repertuarı   için   gerekli   nota   albümü,   metot   vb.   çalışmalara   daha   çok   yer  verilmesinin   yerinde   olacağı   ve   GTHM   türlerinden   olan   Zeybek   müziklerinin   de,   viyolonsel  eğitimi  kapsamında  kullanılabileceği  söylenebilir.  1.1. Problem  Cümlesi      “Zeybek  müziklerinin  viyolonsel  eğitiminde  kullanılma  durumu  nedir?”  1.2.  Alt  problemler  1.  Zeybek  müziklerinin  viyolonsel  eğitiminde  kullanımına  ilişkin  öğretim  elemanlarının  görüşleri  nelerdir?  2.   Zeybek   müziklerinin   viyolonsel   ile   seslendirilmeye   uygunluğuna   ilişkin   öğretim  elemanlarının  görüşleri  nelerdir?  1.3.  Amaç  Araştırmada,  zeybek  müziklerinin  viyolonsel  eğitimindeki  kullanılma  durumunu  ortaya  koymak,   viyolonsel   eğitiminde   kullanılabilirliğine   ilişkin   öğretim   elemanı   görüşlerine   yer  vermek  ve  katkısı  olacağı  düşünülen  öneriler  geliştirilmesi  amaçlanmıştır.  2.  YÖNTEM  Bu   araştırma,   izlenen   yöntem   ve   toplanan   verilerin   niteliği   açısından   betimsel   bir  çalışma  olup,  araştırmada  tarama  modeli  kullanılmıştır.  Araştırmanın   evrenini,   Türkiye’deki   Üniversitelerin   Eğitim   Fakültelerine   bağlı   Güzel  Sanatlar  Eğitimi  Bölümleri  Müzik  Eğitimi  Anabilim  Dallarında  görev  yapan  viyolonsel  öğretim  elemanları  oluşturmaktadır.  Örneklem  grubunu  ise,  10  Müzik  Eğitimi  Anabilim  Dalında  görev  yapmakta  olan  16  viyolonsel  öğretim  elemanı  oluşturmaktadır.