Somut Olmayan Kültürel Miras Perspektifinden Analar, Tanrıçalar ve Anadolu

Öz  Özİnsanlık tarihi uygarlık seviyesine MÖ 10.000-8000 yıl önce yerleşik düzene geçerek ulaşmıştır. En eski ve en ileri düzeyde olan yerleşimlerden Çayönü, Çatalhöyük, Hacılar, Norşuntepe ve Köşk Höyük bölgelerinde 7000-8000 yıl önce yapılmış, ibadet nesnesi olarak kullanılan heykelcikler mevcuttur. Bu heykelcikler, binlerce yıl sonrasının insanlarının ellerinde   bulunmakta, bugün hala “Tanrı Ana” heykellerinden bahsetmekteyiz. Somut olmayan Kültürel Mirasımız Perspektifinden Anadolu’ya bakıldığında benzersiz bir coğrafyanın, kültürel hazinenin mirasçıları olarak bu topraklarda yaşamaya devam etmekteyiz. Anadolu’da Tanrı Ana heykelcikleri boyutları ve soyutlama düzeyleri bakımından günümüz ürünleri kadar çağdaş bir estetik yansıtmakta, fakat Tanrı Ana, Bereket Ana ya da Ana Tanrıça kavramlarının anlamları maalesef yeterli kadar bilinmemekte, bu kavramlara hak ettiği değer verilmemektedir.Anahtar Kelimeler: “Ana Tanrıça”, “Tanrı Ana”, “Bereket Ana”, Anadolu  Abstract Human history has reached the level of civilization 10.000- 8000 years ago by settling. Some of the oldest and most advanced settlements in Çayönü, Çatalhöyük, Hacılar, Norşuntepe and Köşk Höyük have statues that were built 7000-8000 years ago and used as worship objects. These statuettes are in the hands of people after thousands of years and today we are still talking about “Ana Tanrı” statues. From the perspective of our intangible cultural heritage we continue to live  in Anatolia as the heirs of a unique geography and cultural treasure. “Tanrı Ana” figurines in Anatolia reflect a contemporary aesthetic in terms of their dimensions and abstraction levels as a contemporary products but unfortunately the meanings of “Tanrı Ana”, “Bereket Ana” or “Ana Tanrıça” are not known enough and they are not given the value they deserve.

___

Akurgal, E. (1998). Anadolu Kültür Tarihi, 3.Bs., Ankara: Tübitak, s. 5 Alp, S. (2011). Hitit Çağında Anadolu – Çiviyazılı ve Hiyeroglif Yazılı Kaynaklar, 7.Bs., Ankara:Tübitak,s. 50-51Arif, A. (1998). Hasretinden Prangalar Eskittim, 20.Bs., İstanbul: Cem Yayınevi, s.77Borges, J. L. (1989). Kum Kitabı, 2. Bs., İstanbul: İletişim Yayınları, s.46Çağlar Boyu Anadolu’da Kadın /Anadolu Kadınının 9000 Yılı” Sergi Kataloğu,1993, Kültür Bakanlığı, Topkapı Sarayı,istanbulOğuz, M. Ö. (2013) Terim Olarak Somut Olmayan Kültürel Miras, yıl: 25, sayı: 100Sevin, V. (2002). Başlangıçtan Perslere Kadar Anadolu Arkeolojisi, 5.Bs., İstanbul: Der Yayınları, s.69Strabon, (2015). Antik Anadolu Coğrafyası (Geographika Kitap: XII-XIII-XIV), 8.Bs.,İstanbul: Arkeolojive Sanat Yayınları, s.4