Benzer Geometrik Şemaya Sahip Mukarnas Tasarımlarının Karşılaştırmalı Analizi

Öz İslam mimarisinde bin yılı aşkın süredir kullanılan mukarnas bezemenin farklı dönem ve bölgelerde çeşitli tasarım ve uygulama metotlarının bulunduğu bilinmektedir. Anadolu’da bulunan mukarnaslı portaller ele alındığında ise benzer sistemler ile yapılan her bir mukarnas örtüsünün diğerinden farklı olduğu dikkat çekmektedir. Araştırma kapsamında incelenen örneklerin izdüşüm planları detaylı incelendiğinde, planı oluşturan geometrik şemanın benzer olduğu fakat taşa aktarım sürecinde farklı tasarımlara dönüştüğü gözlenmiştir. Tasarım sürecine benzer geometrik şema ile başlayan bu örnekler arasındaki farklılıklar tarihsel, biçimsel uygulanma yöntemi ve kullanılan malzeme bakımından ele alınarak irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

mukarnas, tasarım analizi, geometrik bezeme, geometrik şema

PDF

___

Arık, M. O. (1969). “Malatya Ulu Camiinin Asli Plan ve Tarihi Hakkında”, Vakıflar Dergisi, Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, s.141-145.

Aslanapa, O. (2000). Türk Sanatı, 2. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.

Koçyiğit, F. (2014). “Amasya Gök Medrese Cami Üzerine Bir Değerlendirme”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Samsun: Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Yayınları, Sayı 35, “s. 423-431.

Ödekan, A. (1977). Osmanlı Öncesi Anadolu Türk Mimarisinde Mukarnaslı Portal Örtüleri, İlk Basım, İstanbul: İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Baskı Atölyesi.

Pancaroğlu, O. (2013). “The House of Mengüjek in Divriği: Constructions of Dynastic Identity in the Late Twelfth Century”, The Seljuks of Anatolia: Court and Society in the Medieval Middle East, ed. A.C.S. Peacock ve Sara Nur Yıldız New York: IB Tauris Publishing, s.25-66.

Tayla, H., 2005, “Geçiş Elemanları ve Stalaktitler”, 60. Yıl Sinan Genim'e Armağan Makaleler, ed. Oktay Belli ve Belma Barış Kurtel, İstanbul: Ege Yayınları, s. 603-619.

Tuncer, O. C., (2001), “Anadolu Selçuklu Taçkapılarında Mukarnas”, 1.Uluslararası Selçuklu Kültür ve Medeniyetleri Kongresi, Konya.

Uluengin, F. (2018). Mukarnas, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları. Yaşa, R., (2013), “Doğu Anadolu' da Bir Türk Kültür Merkezi: Ahlat”, Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, Çankırı: Karatekin Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, Sayı 2, sf.15-28.