KARAMAN İL MERKEZİNDE YAŞAYAN SARIKEÇİLİ YÖRÜKLERİNDE TORBA DOKUMALARI

Köklü bir geçmişe sahip olan Türk dokumaları yüzyıllardır kuşaktan kuşağa aktarılan önemli kültür varlıklarımızdan biridir. Dokumalar geçmişten günümüze kadar iki sebeple yapılmıştır. İlki işlevsellik ikincisi de estetik kaygıdır. Yörük hayatının önemli üretimlerinden olan düğümlü ve düğümsüz dokumalar olarak tarihsel süreçte değişerek ve gelişerek günümüze kadar gelmiştir. Anadolu'da yaşayan Yörüklerin geçim kaynağı hayvancılıktır. Geçimlerini küçükbaş hayvancılıktan karşılayan Yörükler doğada hayvanları ile iç içe yaşamaktadırlar. Otlaklardan daha çok yararlanmak için göç geleneğini hayatlarında bir yaşam biçimi haline getirmişlerdir. Bu yaşamın gerekliliği olarak dokuma ürünleri de ihtiyaç duyulan eşyaların başında yer almaktadır. Hızlı değişim ve sanayileşme Yörük yaşamını da etkilemiştir. Yörük hayatında vazgeçilmez olan geleneksel dokuma kültürü geniş kullanım alanları ile farklı teknikler kullanılarak üretilmesi, zengin yörük yaşamı içinde önemli bir yere sahiptir. Dokumanın ta¬rihsel süreç içerisindeki yeri yaşam koşullarına ve bulunulan yere bağlı olarak değişim göstermektedir. Bu araştırmada Karaman il merkezinde bulunan Sarıkeçili Yörüklerinin torba dokumaları incelenmiştir. Araştırmada dokuma ustalarıyla görüşülerek kullanılan teknikler, renkler, motifler ve malzemeler hakkında bilgiler alınmış ve bu yörede yaşayan insanların bu dokuma ve malzemelere verdikleri yöre isimleri araştırılmıştır. Bölgede bulunan torba dokumalar kapsamlı olarak incelenmiştir. Her geçen gün bu kültür ve ürünlerinin yok olmaya başlaması bu çalışmayı gerekli kılmıştır. Bulgular ve yorumlar belgelenerek gelecek nesillere aktarmada kaynak oluşturarak literatüre kazandırılması amaçlanmıştır.

BAG WEAVING IN SARIKECILI YORUKS LIVING IN KARAMAN CITY CENTER

Turkish weaving is one of our important cultural assets which have a long history, have been passed down from generation to generation for centuries. Weavings were made from past to present for two reasons. The first is functionality and the second is aesthetic solicitude. Knotted and knotless weavings, one of the important productions of Yoruk life which has come to the present day by changing and developing in the historical process. The livelihood of Yoruks living in Anatolia is animal husbandry. Yoruks, who make their living from small cattle husbandry, live together with their animals in nature. They have made the migration tradition way of life in their lives to make more use of pastures. As a necessity of this life, woven products are among the items that are needed. Industrialization and acute change also affected the life of Yoruk. The traditional weaving culture, which is indispensable in the life of the nomad, has an important place in the rich nomad life, with its wide range of uses and using different techniques. The place of the weaving in the historical process varies depending on the living conditions and the location. In this study bag weaving of Sarıkeçili Yoruks located in the center of Karaman has been examined. In the research, information was obtained about the techniques, colours, motifs and materials used by interviewing weaving masters and the local names that the people living in this region gave to these fabrics and materials were researched. Bag weaving in the region have been examined extensively. The disappearance of this culture and its products day by day made this study necessary. Findings and comments documented which is aimed to bring it to the literature by creating a resource for passing it on to future generations.

Keywords:

Sarıkeçili Yoruk, Weaving, Karaman Motive, Bag,

PDF

___

Akan, Meral. “Anadolu Yörük Yaşamında Dokuma Geleneği”. Kalemişi. 7 (2016): 39-53.
Atlıhan, Şerife “Batı Anadolu’da Yaşayan Yörüklerde Heybe ve Torba Dokumalar”. Erdem Halı Özel Sayısı I. Ankara: Sayı: 28 Atatürk Kültür Merkezi Yayını.37 (1999)
Aydın, Öznur . “Gazipaşa (Zili-Cicim-Sumak) Heybe Torba ve Çuval Dokumaları”. Arış. 6 (2011): 20-27.
Bali, Aslı. “Erdemli Yörük Kadınlarında El Dokumacılığı ve Bu Geleneğin Turizme Kazandırılması”. Motif Akademi Halkbilimi. 24 (2018): 59-72.
Çağlar, Nafi. Kızık Boyu Türkiye Kızıkları. 2. cilt İstanbul: Yalın Yayıncılık, 2017: 321-326.
Dulkadir, Hilmi. İçel’de Son Yörükler Sarıkeçililer. İçel Valiliği Yayınları-3, 1997.
Eröz, Mehmet. Yörükler. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 1991.
Genç, Mustafa. “Mut’un Hacıahmetli Köyü’nde Düz Dokuma Yaygı Örnekleri Yörük Dokumaları”. Aylık Dekorasyon ve Sanat. 80. (1999):146-151.
Karaman Belediyesi. Karaman Tarihi. İstanbul: Karaman Belediyesi Kültür Yayınları, 2017.
Koyuncu, Okça Ayşegül ve Genç, Mustafa. “Yörük Göçlerinde Deve”. Akademik Sosyal Bilimler. 58. (2017): 225-236.
Ögel, Bahattin. Türk Kültür Tarihine Giriş I. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1978.
Önal, Naci. Dursun, Aysun. “Muğla'da Konargöçer Yaşam ve Yaylacılık Geleneğinin İzleri”, Halk Kültüründe Göç Uluslararası Sempozyumu. Muğla, 2012.
Yüncü, Ahmet. Kayı Boyundan Sarıkeçili Yörükleri. Isparta: 103, 1998.
Ali Atar (46). Çoban, Karadağ Bölgesi, Karaman 03.09.2019.
İbrahim Koç (44) Çiftçi, Kazımkarabekir, Karaman 10.08.2019
Kezban Bacak (59). Ev Hanımı, Çamlık, Karaman 16.08.2019.
Kezban Soydoğan (60). Ev Hanımı, Sarıkaya Mahallesi, Karaman 18.09.2019.
Meryem Gök (68). Ev Hanımı, Sarı Evler, Karaman. 08.03.2020.
Meryem Kola (54). Memur, Yunuskent Mahallesi, Karaman 14.09.2019.
Müslüme Yağal (57). Ev Hanımı, Esentepe Mahallesi, Karaman 08.08.2019.
Şerife Uysal (66). ). Ev Hanımı, Kisecik Mahallesi, Karaman 03.07.2019.

ISSN: 1301-255X
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 1997
Yayıncı: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı

Arşiv