Suzan SAÇAR, Toprak Semra KAVAS, ALİ ASAN, Hırçın Derya CENGER, Hüseyin TURGUT

Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde antibiyotik kullanımına ilişkin nokta prevalans çalışması

Antibiyotikler tüm dünyada ve ülkemizde en çok reçete edilen ilaçlar grubundadır. Antibiyotiklerin gereksiz kullanımı ile yan etkilerin ortaya çıkışı, maliyet artışı yanında dirençli mikroorganizmaların meydana gelmesi sorunu gündeme gelmektedir. Mart 2003 itibariyle yeni antibiyotik kullanımı kısıtlama programının uygulanmaya başlaması ile Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde yatarak tedavi görmekte olan hastalarda, antibiyotik kullanımı, uygunluğu ve İnfeksiyon Hastalıkları konsültasyonlarının etkinliğini değerlendirmek amacıyla nokta prevalans çalışmaları 3 yıl süresince aralıklarla tekrarlanmıştır. Yıllara göre yapılan bu nokta prevalans çalışmasında hastanede yatan hastalarda antibiyotik kullanımlarına bakıldığında; 2003 yılında yatan hastaların % 49’una, 2004 yılında % 53’üne, 2005 yılında % 61’ine antibiyotik kullanıldığı tespit edilmiştir. Bir günlük antibiyotik kullanımı değerlendirildiğinde, kullanılan antibiyotiklerin 2003 yılında % 24’ü, 2004 yılında % 24’ü ve 2005 yılında % 13’ü uygun olmayan kullanım olarak değerlendirilmiştir. Gereksiz ve uygun olmayan antibiyotik kullanımına ilişkin alışkanlıkları ve davranış şekillerini değiştirmek için konuyla ilgili eğitim çalışmalarının, kısıtlama yöntemlerinin uygulanmasının, belirli bazı hasta grupları için tedavi protokollerinin hazırlanmasının yararlı olacağı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Yaygınlık, İlaç kullanımının gözden geçirilmesi, Anti-bakteriyel ajanlar, İlaç kullanımı

Point prevalence study relating to antibiotic usage in Pamukkale University Hospital

Antibiotics are one of the most used drugs in Turkey and in the world. Advers effects, superinfections, increasing costs, appearence of resistance microorganisms can be seen due to inappropriate antimicrobial usage. In March 2003 a new restriction policy about antibiotic usage was started in Turkey. In order to evaluate the antibiotic usage patterns, appropriateness of antibiotic therapy and efficiency of infectious disease concultations, annual point prevalence studies were started in our hospital. The study was one-day, cross-sectional, and performed in internal medicine-surgery and intensive care units. A standard form for the study was constituted and each patient was visited particularly to complete it. In the present annual one-day point prevalence study, antibiotic usage among inpatients was found 49 %, 53 %, 61 % in 2003, 2004, 2005, respectively. Inappropriate usage ratios were 24 %, 24 %, 13 % in 2003, 2004, 2005, respectively. In order to change the habits of the inappropiate and wrong antimicrobial usage, performing of educational activities, limiting applications and protocols for certain patients would be useful.

Keywords:

Prevalence, Drug Utilization Review, Anti-Bacterial Agents, Drug Utilization,

PDF

___

1. Arda B, Yamazhan T, Sipahi OR, Işıkgöz Taşbakan M, Büke Ç, Ulusoy S: 2003 mali yılı bütçe uygulama talimatının Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’ndeki bazı antibiyotiklerin kullanımı üzerine etkisi (Özet), Hastane İnfeksiyon Derg 2004;8(Ek2):14.
2. Arı A, Coşkuner A, Özgenç O ve ark: Bir eğitim hastanesinde antibiyotik kullanımına yönelik kesitsel araştırma (Özet), Hastane İnfeksiyon Derg 2004;8(Ek2):11.
3. Dikmen Ö, Kuru İnci E, Karaman Özbalıkçı S, Timurkaynak F, Arslan H: Başkent Üniversitesi Hastanesi’nde antibiyotik kullanım alışkanlıklarının değerlendirilmesi (Özet), Hastane İnfeksiyon Derg 2004;8(Ek2):12.
4. Erbay A, Bodur H, Akıncı E, Çolpan A: Yoğun bakım birimlerinde antibiyotik kullanımının değerlendirilmesi, Klimik Derg 2003;16(2):63-7.
5. Eroğlu L, Çalangu S, Tuna R, Ülger İşçi I: Antibiyotikleri akılcı kullanıyor muyuz? ANKEM Derg 2003;17(4):352-60.
6. Gross R, Morgan AS, Kinky DE, Weiner M, Gibson GA, Fishman NO: Impact of a hospital-based antimicrobial management program on clinical and economic outcomes, Clin Infect Dis 2001;33(3):289-95.
7. Hecker MT, Aron CD, Patel PN, Lehmann AK, Donskey CJ: Unnecessary use of antimicrobials in hospitalized patients: current patterns of misuse with an emphasis on the antiaerobic spectrum of activity, Arch Intern Med 2003;163(8):972-8.
8. Hoşoğlu S, Esen S, Ozturk R et al: The effect of a restriction policy on the antimicrobial consumption in Turkey: a country-wide study, Eur J Clin Pharmacol 2005;61(10):727-31.
9. Kılıç S, Beşirbellioğlu BA, Yağcı A, Pasha A, Doğancı L, Pekcan M: GATA’da antibiyotik kullanımını kontrol uygulamalarının dört yıllık mali sonuçları (Özet), Hastane İnfeksiyon Derg 2004;8 (Ek 2):12.
10. Leblebicioğlu H: Hastane infeksiyonlarında antibiyotik kullanımı ve direnç sorunu. İnfeksiyon Kontrol Hekimliği Eğitim Programı kitabı;52- 62, Türk Hastane İnfeksiyonları ve Kontrolü Derneği yayını, Ankara (2006).
11. Öcalmaz MŞ, Yıldız D, Bayraktar B, Seber E: Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi kliniklerinde antibiyotik kullanımı (Özet), ANKEM Derg 2003;17(2):113.
12. Özkurt Z, Erol S, Ertek M, Kadanalı A, Taşyaran MA: Hastanemizde antibiyotik tüketiminin ve maliyetinin kontrollü antibiyotik uygulaması öncesi ve sonrası birer yıllık analizi (Özet), ANKEM Derg 2004;18 (Ek1):14.
13. Saçar S, Toprak S, Asan A, Hırçın Cenger D, Turgut H: Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde antibiyotik kullanımına ilişkin nokta prevalans çalışması (Özet), ANKEM Derg 2004;18(Ek1):15.
14. Sanford JP, Gilbert DN, Sande MA: Guide To Antimicrobial Therapy, 1999-2004.
15. Şardan Çetinkaya Y: Antibiyotik kullanımında temel ilkeler, “Uzun Ö, Ünal S (eds): Güncel Bilgiler Işığında İnfeksiyon Hastalıkları” kitabında s.93-102, Bilimsel Tıp Yayınevi, Ankara (2001).
16. Şardan Çetinkaya Y: Antibiyotik kontrol komitesinin işlevi ve kontrollü antibiyotik kullanımı, ANKEM Derg 2004;18(Ek2):56-8.
17. Tekeli E, Çevik MA:Antibiyotik kullanımının genel prensipleri, “Leblebicioğlu H, Usluer G, Ulusoy S (eds): Güncel Bilgiler Işığında Antibiyotikler” kitabında s.91-110, Bilimsel Tıp Yayınevi, Ankara (2003).
18. Topçu AW: Antibiyotiklerin uygun kullanımı ve antibiyotik kullanım politikaları, “Doğanay M, Ünal S (eds): Hastane İnfeksiyonları” kitabında s.455-72, Bilimsel Tıp Yayınevi, Ankara (2003).
19. Yetkin F, Ersoy Y, Bayındır Y ve ark: İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastenesi’nde yatan hastalarda antibiyotik kullanımının değerlendirilmesi (Özet), Hastane İnfeksiyon Derg 2004;8(Ek2):13.