Klinik örneklerden izole edilen bakterilerde beta-laktamaz varlığının ve çeşitli antibiyotik gruplarına karşı duyarlılıklarının araştırılması
Beta-laktamaz üreten bakterilerin yöremizdeki prevalansı ve çeşitli antibiyotiklere duyarlılıklarını belirlemek amacıyla klinik örneklerden izole edilen 1911 bakteri (870 Escherichia coli, 343 Enterobacter spp., 332 Pseudomonas spp., 166 Acinetobacter spp., 50 MRSA, 50 MSSA, 50 MRKNS ve 50 MSKNS) beta-laktamaz üretimi ve antibiyotiklere dirençleri yönünden araştırılmıştır. İn-vitro duyarlılık testi NCCLS’de tanımlanan standartlara göre disk difüzyon yöntemi ile; Gram negatif bakterilerde genişletilmiş spektrumlu beta-laktamaz (GSBL) varlığı çift disk sinerji testiyle, indüklenebilir beta-laktamaz (İBL) varlığı direkt indüksiyon testiyle, stafilokoklarda beta-laktamaz varlığı nitrosefin diskleriyle araştırılmıştır. Gram negatif bakterilerde beta-laktamaz olumluluğu en yüksek Pseudomonas spp. (% 22.6)’de bulunmuş, bunu Acinetobacter spp. (% 20.5), Enterobacter spp. (% 16.3) ve E.coli (% 10.5) izlemiştir. Stafilokoklarda ise MRSA (% 70) suşları ilk sırada yer almış, bunu sırasıyla MRKNS (% 64), MSSA (% 42) ve MSKNS (% 34) izlemiştir. Gram negatiflere en etkili antibiyotiklerin karbapenemler, netilmisin ve amikasin olduğu gözlenmiştir. GSBL olumlu Pseudomonas spp. ve Acinetobacter spp. suşlarının tümü amoksisilin-klavulanat, trimetoprim-sulfametoksazol ve ampisilin-sulbaktama dirençli bulunmuştur. E.coli ve Enterobacter spp. suşlarının en fazla dirençli olduğu antibiyotiğin amoksisilin-klavulanat olduğu görülmüştür. İBL olumlu Pseudomonas ve Acinetobacter suşları trimetoprim-sulfametoksazole, Enterobacter suşları da gentamisin ve trimetoprim-sulfametoksazole yüksek oranda dirençli bulunmuştur. Stafilokoklarda, vankomisin ve teikoplanin direnci saptanmamıştır. Beta-laktamaz üretenlerin üretmeyenlere göre antibiyotiklere daha dirençli olduğu tespit edilmiştir. Beta-laktamaz olumlularda en etkili antibiyotiklerin MRSA ve MRKNS suşları için netilmisin, amikasin ve klindamisin; MSSA ve MSKNS suşları için ampisilin-sulbaktam, sefazolin ve klindamisin olduğu; MRSA ve MRKNS için eritromisin ve tetrasiklinin, MSSA ve MSKNS suşları için penisilinin en etkisiz antibiyotikler olduğu görülmüştür. Sonuç olarak, yöremizde çeşitli infeksiyonlardan izole edilen bakterilerdeki beta-laktamaz prevalansının ve bu bakterilerin çeşitli antibiyotiklere dirençlerinin önemli sayılacak düzeyde yüksek olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler:
Anti-enfektif ajanlar, beta-Laktamazlar, Mikrobiyal duyarlılık testleri, Yaygınlık, İlaç direnci, bakteriyel
Investigation of presence of beta-lactamases and susceptibilities to various antibiotic groups of bacteria isolated from clinical samples
The purpose of the present study was to determine the prevalence of beta-lactamase (BL) positive bacteria and their susceptibility to various antimicrobials in our region. Totally 1911 bacteria (870 Escherichia coli, 343 Enterobacter spp., 332 Pseudomonas spp., 166 Acinetobacter spp., 50 MRSA, 50 MSSA, 50 MRCNS and 50 MSCNS) isolated from clinical samples were investigated for the existence of beta-lactamases and the resistance to various antimicrobials. In vitro susceptibility testing was performed by disk diffusion method according to NCCLS. Extended-spectrum BL (ESBL) detection in Gram-negative bacilli was performed by the double disk synergy test and inducible BL (IBL) by the direct induction test. BL production in staphylococci was detected with the nitrocephine disks. Pseudomonas spp. were found to have highest ratio (22.6 %) for BLs production which is followed by Acinetobacter spp. (20.5 %), Enterobacter spp. (16.3 %) and E.coli (10.5 %) in Gram-negative bacilli. In staphylococci, MRSA isolates were the highest BL producers (70 %) which were followed by MRCNS (64 %), MSSA (42 %) and MSCNS (34 %) strains. The most effective antibiotics were found as carbapenems, netilmicin and amikacin for all bacilli. ESBL-producing Pseudomonas and Acinetobacter strains were resistant to amoxicillin-clavulanate, trimethoprim-sulfamethoxazole (SXT) and ampicillin-sulbactam. Most of E.coli and Enterobacter spp. strains were resistant to amoxicillin-clavulanate. IBL-producing Pseudomonas and Acinetobacter strains were highly resistant to SXT and Enterobacter spp. resistant to SXT and gentamicin. There was no resistance against vancomycin and teicoplanin in staphylococci. BL-producing bacteria were found more resistant to the antibiotics than non-producers. In the BL producers, the most effective antibiotics were netilmicin, amikacin and clindamycin for MRSA and MRCNS strains, and ampicillin-sulbactam, cefazolin and clindamycin for MSSA and MSCNS strains. The least effective antibiotics were found as erythromycin and tetracyc-line for MRSA and MRCNS, and penicillin for MSSA and MSCNS strains. These results showed that BLs prevalence and antibiotic resistance are serious problems in our region.
Keywords:
Anti-Infective Agents, beta-Lactamases, Microbial Sensitivity Tests, Prevalence, Drug Resistance, Bacterial,
___
- 1. Akata F: Gram negatif bakterilerde beta-laktamaz tipleri ve antibiyogramdan beta-laktamaz tipini tayin etmede kullanılabilecek yöntemler, infeksiyon Derg 1997;(11)3:303-9.
- 2. Altun B, Kocagöz S, Hasçelik G, Uzun Ö, Akova M, Ünal S: Çeşitli hastanelerde izole edilen stafilokok suşlarının fusidik asit ve sık kullanılan diğer antibiyotiklere duyarlılıkları, Türk Mikrobiyol Cem Derg 2003;33(1):8-11.
- 3. Ardıç N, Özyurt M, İlga U, Erdemoğlu A, Haznedaroğlu T: Yatan hastalardan izole edilen Pseudomonas aeruginosa ve Acinetobacter suşlarının karbapenemlere ve bazı antibiyotiklere duyarlılıkları, ANKEM Derg 2004;18(3):145-8.
- 4. Arıbaş ET, Özcan M, Altındiş M: Klinik örneklerden izole edilen stafilokokların antibiyotik direnç oranları, İnfeksiyon Derg 2001;15(1):73-7.
- 5. Arıdoğan A, Atasever L, Bal Ç: Klinik örneklerden izole edilen Staphylococcus aureus suşlarının antibiyotiklere dirençleri, Türk Mikrobiyol Cem Derg 2004;34(1):20-3.
- 6. Bush K: New beta-lactamases in gram-negative bacteria: diversity and impact on selection of antimicrobial therapy, Clin Infect Dis 2001;32(7):1085-9.
- 7. Çakır N: Rasyonel olmayan antibiyotik kullanımının ekonomik sonuçları, Klimik Derg 2001;14(2):35-40.
- 8. Ertek M, Yazgı H, Özkurt Z, Uyanık MH, Aktaş O: Hastane izolatlarında aminoglikozit direnci, ANKEM Derg 2003;17(4):400-4.
- 9. Görgün S, Ertek M, Yazgı H, Çelebi S, Kayhan CB: Nazokomiyal enfeksiyonlu olgulardan izole edilen Pseudomonas aeruginosa suşlarında genişlemiş spektrumlu beta-laktamaz varlığı, infeksiyon Derg 2000;14(3):379-82.
- 10. Gülay Z: İndüklenebilir beta-laktamazlar; özellikleri, epidemiyolojisi ve klinik önemi, “Ulusoy S (ed): Beta-laktamazlar ve Klinik Önemi” kitabında s.45-69, Bilimsel Tıp Yayınevi, Ankara (2005).
- 11. Jarliler V, Nicolas MH, Fournier G, Philippon A: Extended broad-spectrum beta-lactamases conferring transferable resistance to newer beta-lactam agents in Enterobacteriaceae: hospital prevalence and susceptibility patterns, Rev Infect Dis 1998;10:867-78.
- 12. Kaye KS, Fraimow HS, Abrutyn E: Pathogens resistant to antimicrobial agents. Epidemiolgy, molecular mechanisms, and clinical management, Infect Dis Clin North Am 2000;14(2):293-319.
- 13. Küçükateş E, Kocazeybek B, Karayel EN, Ayyıldız z A, Ordu A, Gülsoy Ö: Stafilokok suşlarının kinolonlara duyarlılıkları, Türk Mikrobiyol Cem Derg 2003;33(1):16-8.
- 14. Li XF, Fan XJ, Guo XJ et al: A study on the mechanism of drug resistance in Staphylococcus aureus, Sichuan Da Xue Xue Bao Yi Xue Ban 2006;37(3):365-8.
- 15. Livermore DM, Williams JD: Beta lactams: Mode of action and mechanisms of bacterial resistance, “Lorian V (ed): Antibiotics in Laboratory Medicine, Fourth ed.” kitabında s.502-78, Williams & Wilkins, Baltimore (1996).
- 16. Morton V:b-lactamase induction test for gram negative bacilli, “Isenberg HD (ed): Clinical Microbiology Procedures Handbook, Section 5: Hindler J (Sec.ed.) Antimial Susceptibility Testing” kitabı nda s 5.7, American Society for Microbiology, Washington (1992).
- 17. National Commitee for Clinical Laboratory Standards: Performance Standards for Antimicrobial Susceptibility Testing, NCCLS Approved Standard M2-A8, National Commitee for Clinical Laboratory Standards, Wayne, PA (2003).
- 18. Öğünç D, Vural T, Çolak D, Gültekin M, Mutlu G: Klinik örneklerden izole edilen metisiline dirençli koagülaz-negatif stafilokok suşlarının antibiyotiklere direnç özellikleri, infeksiyon Derg 1998;12(2):157-60.
- 19. Öztop Y, Şanlıdağ T, Saygı G: Pseudomonas aeruginosa suşlarından indüklenebilir beta-laktamazları n belirlenmesinde iki farklı indükleyici ajanın etkinliğinin karşılaştırılması, infeksiyon Derg 1998;12(2):169-72.
- 20. Palabıyıkoğlu İ, Bengisun S: Hastanede yatan hastalardan izole edilen Gram negatif çomaklarda seftazidim ve sefepimin in vitro etkinliklerinin karşılaştırılması ve indüklenebilir b-laktamazları n araştırılması, Türk Mikrobiyol Cem Derg 1999;29(3-4):158-61.
- 21. Philippon A, Arlet G, Lagrange PH: Origin and impact of plasmid-mediated extended-spectrum beta-lactamases, Eur J Clin Microbiol Infect Dis 1994;13 (Suppl 1):S17-29.
- 22. Sanders CC: Beta-lactamases of gram-negative bacteria: new challenges for new drugs, Clin Infect Dis 1992;14(5):1089-199.
- 23. Somer A, Yalçın I, Öngen B, Sarıbeyoğlu E, Salman N, Gürler N: Pediyatrik enfeksiyon hastalıkları servisinde yatan hastalardan izole edilen Staphylococcus aureus suşlarının çeşitli antimikrobiklere direnç durumları, infeksiyon Derg 2000;14(3):369-72.
- 24. Tunger A, Hilmioğlu S, Dibek MA, Çavuşoğlu C, Aktaş L, Özkan F, Özinel MA: Hastane enfeksiyonu etkeni olarak soyutlanan Klebsiella pneumoniae ve Escherichia coli kökenlerinde genişlemiş spektrumlu beta-laktamaz sıklığı, infeksiyon Derg 1998;12(2):165-8.
- 25. Tünger Ö, Arısoy AS, Özbakkaloğlu B, Gazi H: Nozokomiyal Gram-negatif bakterilerde genişlemiş spektrumlu ve kromozomal beta-laktamaz varlığının araştırılması, Şora 2001;6(1):37-41.
- 26. Urbarlı A, Arı A, Erdenizmenli M, Fidan N, Özgenç O: idrar örneklerinden soyutlanan gramolumsuz bakteriler ve antibiyotik direnç oranları, infeksiyon Derg 2001;15(2):249-53.
- 27. Yamasaki K, Nishio H, Komatsu M: Antimicrobial susceptibility and beta-lactamase types among clinical isolates during January and February 2000 in the Kinki area of Japan, Jpn J Antibiot 2002;55(Suppl A):65-78.
- 28. Yıldız Ü, Durmaz G, Us T, Akgün Y: Geniş spektrumlu beta-laktamaz salgılanan enterik bakterilerin meropenem, imipenem, seftadizim ve sefepim duyarlılıkları, infeksiyon Derg 2000;14(3):373-7.
- 29. Yosunkaya A, Tuncer S, Reisli R, Uzun S, Ökesli S: Reanimasyon ünitemizde 1999-2000 yılları arası nda gözlenen hastane enfeksiyonları, Hastane infeksiyon Derg 2002;6(2):92-7.
- ISSN: 1301-3114
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 1986
- Yayıncı: Antibiyotik ve Kemoterapi Derneği
Sayıdaki Diğer Makaleler
GSBL pozitif Escherichia coli ve Klebsiella pneumoniae suşlarında tigesiklinin in-vitro etkinliği
İlkay KARAOĞLAN, Yasemin ZER, Mustafa NAMIDURU
EMEL SESLİ ÇETİN, Hayati GÜNEŞ, Ayşe AYNALİ, Selçuk KAYA, Cicioğlu Buket ARIDOĞAN, Mustafa DEMİRCİ
Klinik örneklerden izole edilen streptokok ve enterokok suşlarının antibiyotiklere duyarlılıkları
FAHRİYE EKŞİ, Efgan Doğan GAYYURHAN
A grubu beta-hemolitik streptokoklarda eritromisin direnci
Muhammet H. UYANIK, HALİL YAZGI
NEVRİYE GÖNÜLLÜ, Mehmet Berfe CANBERK, Özge FİLİZ, Serdar ALTINKUM, Ömer KÜÇÜKBASMACI, Gökhan AYGÜN, Kemal ALTAŞ
C.Elif ÖZTÜRK, A. Demet KAYA, Şahika GÖÇMEN, Emel ARSLAN