Devrim Deniz EROL

Türkiye’deki Gazetelerin İnternet Sitelerinde Çilem Doğan Davası

Çilem Doğan davası 2015 yılında başlamış gerek medyada gerekse toplumsal alanda ilgi görmüş ve tartışılmıştır. Bu çalışma Doğan davasının hukuki ve toplumsal bağlamı çerçevesinde haber medyasındaki temsiline odaklanmaktadır. Bu amaçla gazetelerin internet sitelerindeki haber ve fotoğraflar eleştirel söylem analizi tekniğiyle analiz edilmiştir. Çalışmada, yaygın medya içinde yer alan Hürriyet, liberal; AKP (Adalet ve Kalkınma Partisi) hükümetine yakın olan Yeni Akit, muhafazakâr ve İslamcı; muhalif basın içinde yer alan Birgün ise radikal solu temsilen seçilmiştir. Araştırmanın sonuçları, incelenen gazetelerin internet sitelerinin dava sürecini ideolojik çizgileri ve yayın politikalarıyla bağlantılı olarak inşa ettiklerini göstermektedir. Birgün, dava sürecini ve Çilem Doğan’ı meşru müdafaa hakkı üzerinden temsil etmiş ve haberlerinde davanın sosyo-kültürel, tarihsel ve hukuksal bağlamına yer vermiştir. Hürriyet’te bu bağlam, magazin ve dramatize edici unsurlarla gölgelenmiş ve Doğan, daha çok bir “kurban” olarak temsil edilmiştir. Yeni Akit, davanın sosyo-kültürel ve tarihsel bağlamına yer vermemiş, şiddeti kişiselleştirmiş ve Doğan’ı kocasını öldüren “suçlu” bir kadın olarak temsil etmiştir.

The Çilem Doğan Case in the Websites of Dailies in Turkey

The Çilem Doğan Case started in 2015. It has drawn both media and public attention and sparked discussion. This study investigates the media representation of the Çilem Doğan case within its legal and social context. News and news photographs of the Doğan case, published on the websites of the liberal daily Hürriyet, radical left-wing daily Birgün and conservative and Islamist daily Yeni Akit, were analysed drawing on critical discourse analysis. The results indicate that the websites of these dailies construct the lawsuit process in line with ideological views and editorial lines. Accordingly, the daily Birgün represented the lawsuit process and Çilem Doğan by focusing on the right to self-defence and covered the socio-cultural, historical and legal context in the news. In Hürriyet, the context of the news was overshadowed by tabloid and dramatic elements, and Çilem Doğan was represented more like a “victim”. Yeni Akit did not cover the socio-cultural and historical context of the case in the news, personalised the violence, and represented Çilem Doğan as a “guilty” woman who killed her husband.

PDF

___

Akgül, Elif. 2016.“Türkiye’de medya kimin elinde?.” Bianet, 3 Mayıs 2009. Son erişim tarihi 8 Temmuz 2016. http://bianet.org/bianet/ifade-ozgurlugu/180051-turkiye-de-medya-kiminelinde#.
Akınerdem, Feyza. 2016. Türkiye Medyasında Kadınların Temsili: Gazete ve İnternet Haberciliği. Hrant Dink Vakfı, İstanbul: Hrant Dink Vakfı Yayınları. Son erişim tarihi 2 Temmuz 2017. https://hrantdink.org/attachments/article/458/Turkiye-MedyasindaKadinlarin-Temsili.pdf.
Alankuş, Sevda. 2007. “Önsöz: Neden Kadın Odaklı Habercilik?.” Habercinin El Kitabı: Kadın Odaklı Habercilik içinde, editör Sevda Alankuş, 25-66. İstanbul: IPS.
Altun, Abdülrezak ve Mine Gencel Bek. 2013. “Haberlerde Aile İçi Şiddetin Temsili.” Kadın Araştırmaları Dergisi, 13 (2). 1-34.
Aydın, Uraz. 2015. “Lanetli süreklilik: Neoliberal Militarizmden Otoriter Muhafazakarlığa Türk Medyasının Otuz Yılı.” Neoliberal Muhafazakâr Medya içinde, editör Uraz Aydın, 31-66. İstanbul: Ayrıntı.
Barnett, Barbara. 2006. “Medea in the Media: Narrative and Myth in Newspaper Coverage of Women Who Kill Their Children.” Journalism, 7(4): 411–432. https://doi.org/10.1177/1464884906068360.
Barthes, Roland. 1993. “The Photographic Message.” A Barthes Reader içinde, editör Susan Sontag, 194-210. New York: Vintage.
Berrington, Eileen and Päivi Honkatukia. 2002. “An Evil Monster and a Poor Thing: Female Violence in the Media.” Journal of Scandinavian Studies in Criminology and Crime Prevention, 3 (1): 50-72.
Braber, Natalie. 2014. “Representation of Domestic Violence in Two British Newspapers, The Guardian and The Sun, 2009-2011.” ELR Journal 1: 86-104.
Breen, Michelle Dunne, Patricia Easteal, Kate Holland, Georgina Sutherland and Cathy Vaughan. 2017. “Exploring Australian Journalism Discursive Practices in Reporting Rape: The Pitiful Predator and the Silent Victim.” Discourse & Communication: 11 (3), 241–258.
Dağtaş, Erdal. 2015. Kamusal Alan ve Medya: Münevver Karabulut Cinayetinin Basındaki Yansımaları. Ankara: Ütopya.
Doğan Holding, 2017a. “Aile İçi Şiddete Son!.” Son erişim tarihi 2 Temmuz 2017. http://www.doganholding.com.tr/kurumsal-sorumluluk/haklikadinplatformu.aspx.
Doğan Holding, 2017b. “Doğan Yayın İlkeleri.” Son erişim tarihi 2 Temmuz 2017. http://www.doganholding.com.tr/_files/pdf/yayin_ilkeleri_yazili_basin. pdf.
Easteal, Patricia, Lorana Bartels, Noni Nelson and Kate Holland. 2015. “How Are Women Who Kill Portrayed in Newspaper Media? Connections with Social Values and The Legal System.”Women’s Studies International Forum, 51: 31-41.
Ergül, Hakan. 2000. Televizyonda Haberin Magazinelleşmesi. İstanbul: İletişim.
Erol, Devrim Deniz. 2013. “Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Türkiye Yazılı Basınında Şiddet Haberleri ve Haber Fotoğrafları.” Selçuk İletişim, 8 (1): 192-211.
Evrensel. 2016. “Savcı Meşru Müdafaa Değil Tahrik Dedi.” 6 Mayıs 2016. Son erişim tarihi 6 Haziran 2016. https://www.evrensel.net/haber/279351/cilem-dogan-mesru-mudafaahakkini-kullandi.
Fairclough, Norman. 1992. Discourse and Social Change. UK: Polity Press.
Fairclough, Norman. 1995. Critical Discourse Analysis. London: Longman.
Fairclough, Norman. 2001. “The Dialectics of Discourse.” Textus, 14 (2): 231-242.
Fairclough, Norman.2003. Analysing Discourse, Textual Analysis for Social Research. London: Routledge.
Fiske, John. 1996. İletişim Çalışmalarına Giriş. Çeviren Süleyman İrvan. Ankara:Ark.
Göktaş, Kemal. 2016. “Çilem Doğan Davasında Gerekçeli Karar Açıklandı.” Birgün, 13 Haziran 2016. Son erişim tarihi 13 Ekim 2016. http://www.birgun.net/haber-detay/cilem-dogan-davasinda-gerekcelikarar-aciklandi-119809.html.
Gürses, Fatma. 2017. “Kadın Cinayetlerinin Haber Söylemi: Münevver Karabulut ve Özgecan Aslan Haberleri Üzerine Eleştirel Bir Değerlendirme.” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 72(3): 541-568.
Hacıvelikızı, Fatoş ve Songül Yıldız. 2016. “Sonunda Bana Kendini Öldürttü.” Kirpiğiniz Yere Düşmesin: Kadınlar Hayatların Sahip Çıkıyor içinde, editör Feminist Kolektif, 14-133. İstanbul: Güldünya Yayınları.
Sınır Tanımayan Gazeteciler 2016. Media Ownership Monitor Türkiye Raporu. Son erişim tarihi 3 Haziran 2017. https://turkey.mom-rsf.org/tr/medya/detail/outlet/huerriyet/.
İlbars, Zafer. 2007. “Suç Antropolojisi: Kadın ve Suç.” Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Antropoloji Dergisi, 22: 1-13.
İnal, Ayşe. 1996. Haberi Okumak. İstanbul: Temuçin.
İnal, Ayşe. 2008. “Medyanın Etkisi Sorunsalına Başka Bir Bakış.” Habercinin El Kitabı: Medya ve Toplum içinde, editör Sevda Alankuş, 65-80. İstanbul: IPS.
İnal, Ayşe. 2010. “Haber Medyası ve Seçim Kampanyaları.” Televizyon Haberciliğinde Etik içinde, editörler Bülent Çaplı ve Hakan Tuncel, 251-267. Ankara: Fersa.
İHD [İnsan Hakları Derneği]. 2011. Kadına Yönelik Şiddet Raporu. İstanbul Şubesi
Jiwani, Yasmin ve Mary Lynn Young. 2006. “Missing and Murdered Women: Reproducing Marginality in News Discourse” Canadian Journal Of Communication, 31(4): 895-917.
Kural, Beyza. 2016. “Çilem Doğan’a 15 Yıl Hapis.” Bianet, 8 Haziran 2016. Son erişim tarihi 20 Ekim 2016. http://bianet.org/kadin/kadin/175630-cilem-dogan-a-15-yil-hapis.
Kural, Tuğba. 2019. “Haber sitelerinde kadın suçluluğunun temsili: Çilem Doğan örneği.” Yüksek Lisans Tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
Küçüktaşdemir, Özgür. 2015. “Ceza Hukukunda Örselenmiş Kadın Sendromu.” Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1(1): 547-585.
Molinier, Pascale ve Daniel Welzer-Lang. 2009. “Kadınlık, Erkeklik, Erkeksilik.” Çeviren Gülnur Acar-Savran. Eleştirel Feminizm Sözlüğü içinde , 236-243. İstanbul: Kanat.
Morrissey, Belinda. 2003. “Versions of the Self: Narrating the Subjuctivities of Women Who Kill.” When Women Kill: Questions of Agency and Subjectivity içinde, editör Belinda Morrissey, 30-67. London: Routledge.
Noh, Marianne S., Matthew T. Lee ve Kathryn M. Feltey. 2010. “Mad, Bad, or Reasonable? Newspaper Portrayals of The Battered Woman Who Kills.” Gender Issues, 27: 110-130.
Özer, Ömer ve Neda Saraçer Üçer. 2010. “Güldünya Tören Örneğinde Töre Cinayetlerinin Hürriyet ve Sabah Gazetelerindeki İdeolojik Sunumu.” Medyada Şiddet Kültürü içinde, editör Ömer Özer, 187-228. Konya:Literatürk.
Öztürk, Armağan. 2007/2008. “Bir Haklı Savaş Tartışması: Şiddet Meşru Olabilir Mi?.” Doğu Batı Dergisi, 43: 115-129.
Sönmez, Mustafa. 2003. Filler ve Çimenler: Medya ve Finans Sektöründe Doğan/AntiDoğan Savaşı. İstanbul: İletişim.
Şen, Ersan. 2016. “Feminist Meşru Müdafaa.” haber7, 29 Şubat 2016. Son erişim tarihi 15 Ekim 2016. http://www.haber7.com/yazarlar/prof-dr-ersan-sen/1819008-feministmesru-mudafaa.
Tahaoğlu, Çiçek. 2016a. “Erkekler 2015’te En Az 284 Kadın Öldürdü.” Bianet, 15 Şubat 2016. Son erişim tarihi 1 Temmuz 2016. http://bianet.org/bianet/ kadin/171693-erkekler-2015-te-en-az-284-kadinoldurdu.
Tahaoğlu, Çiçek. 2016b. “Çilem Doğan’a Yine Tahliye Yok.” Bianet, 8 Nisan 2016. Son erişim tarihi 8 Nisan 2016. http://bianet.org/bianet/kadin/173769-cilem-dogan-a-yine-tahliye-yok.
Tahaoğlu, Çiçek.2016c. “Çilem Doğan Tahliye Oluyor.” Bianet, 20 Haziran 2016. Son erişim tarihi 20 Ekim 2016. http://bianet.org/kadin/kadin/176046-cilem-dogan-tahliye-oluyor.
Tılıç, Doğan. 2016. “Birgün: Neden ve Nasıl Bir Günlük Gazete.” Bianet, 22 Kasım 2003. Son erişim tarihi 10 Ekim 2016. http://bianet.org/bianet/ medya/26785-birgun-neden-ve-nasil-bir-gunlukgazete.
van Dijk, Teun A. 1988a. News As Discourse. New Jersey: Lawrence Earlbaum Associates Publication.
van Dijk, Teun A. 1988b. News Analysis. New Jersey: Lawrence Earlbaum Associates Publication.
van Leeuwen, Theo. 2007. “Semiotics and Iconography.” Handbook of Visual Analysis içinde, editörler Theo van Leeuwen ve Carey Jewitt, 92-118. London: Sage Publications.
Weare, Siobhan. 2013. “The Mad, The Bad, The Victim: Gendered Constructions of Women Who Kill within the Criminal Justice System.” Laws, 2: 337-361.
Weare, Siobhan. 2017. “Bad, Mad or Sad? Legal Language, Narratives, and Identity Constructions of Women Who Kill Their Children in England and Wales.” International Journal for the Semiotics of Law, 30 (2): 201-222.
Birgün. 2015. “Hep mi kadınlar ölecek” diye soran Çilem Doğan’dan mektup var.” 07 Ekim 2015. Son erişim tarihi 01 Eylül 2016. http://www.birgun.net/haber-detay/hep-mi-kadinlar-olecek-diye-sorancilem-dogan-dan-mektup-var-91594.html.
Birgün. 2016. “Figen Yüksekdağ’dan Çilem Doğan’a mektup.” 13 Haziran 2016. Son erişim tarihi 1 Eylül 2016. http://www.birgun.net/haber-detay/figen-yuksekdag-dan-cilem-dogan-amektup-115883.html.
Birgün. 2016. “Kızıma anlatacağım şeyler biriktirdim.” 22 Haziran 2016. Son erişim tarihi 1 Eylül 2016. http://www.birgun.net/haber-detay/kizima-anlatacagim-seylerbiriktirdim-117161.html.
Birgün. 2016. “Çilem Doğan Davasında Gerekçeli Karar Açıklandı.” 13 Temmuz 2016. Son erişim tarihi 1 Eylül 2016. http://www.birgun.net/haber-detay/cilem-dogan-davasinda-gerekcelikarar-aciklandi-119809.html.
Birgün. 2016. “Yargı meşru müdafayı ‘inandırıcı’ bulmadı.” 14 Temmuz 2016. Son erişim tarihi 1 Eylül 2016. http://www.birgun.net/haber-detay/yargi-mesru-mudafayi-inandiricibulmadi-119837.html.
Birgün. 2016. “Savcı: ‘Estetik’ yaptırsaymış.” 7 Mayıs 2016. Son erişim tarihi 1 Eylül 2016. http://www.birgun.net/haber-detay/savci-estetik-yaptirsaymis-111531.html.
Hürriyet. 2016. “Savcı: ‘Estetik’ yaptırsaymış.” 7 Mayıs 2016. Son erişim tarihi 1 Eylül 2016. http://www.hurriyet.com.tr/savci-estetik-yaptirsaymis-40100605.
Hürriyet. 2016.“Azraili bekler gibiydim.” 26 Mayıs 2016. Son erişim tarihi 1 Eylül 2016. http://www.hurriyet. com.tr/azraili-bekler-gibiydim-40060915.
Hürriyet. 2016. “Çile›si bitmedi.” 08 Haziran 2016. Son erişim tarihi 1 Eylül 2016. http://www.hurriyet.com.tr/cilesi-bitmedi-40115166.
Hürriyet. 2016. “Çilem Doğan’ın tahliyesini kutladılar.” 21 Haziran 2016. Son erişim tarihi 1 Eylül 2016. http://www.hurriyet.com.tr/cilem-doganin-tahliyesini-kutladilar-40120544
Hürriyet, 2016. “Tahliye edilen Çilem, ilk gece uyumadı, kızıyla hasret giderdi.” 21 Haziran 2016. Son erişim tarihi 1 Eylül 2016. http://www.hurriyet.com.tr/tahliye-edilen-cilem-ilk-gece-uyumadi-kiziylahasret-giderdi-40120230.
Hürriyet. 2016. “Çilem’e neden 15 yıl verdik.” 13 Temmuz 2016. Son erişim tarihi 1 Eylül 2016. http://www.hurriyet.com.tr/cileme-neden-15-yil-verdik-40144458.
Yeni Akit. 2016. “Figen Yüksekdağ, Çilem Doğan’ı ziyaret etti.” 22 Haziran 2016. Son erişim tarihi 1 Eylül 2016. http://www.yeniakit.com.tr/haber/figen-yuksekdag-cilem-dogani-ziyaretetti-187617.html.
Yeni Akit. 2016. “Kocasını öldüren kadın ile Yüksekdağ’ın sıcak yakınlaşması.” 22 Haziran 2016. Son erişim tarihi 1 Eylül 2016. https://www.yeniakit.com.tr/haber/kocasini-olduren-kadin-ileyuksekdagin-sicak-yakinlasmasi-187459.html.
Yeni Akit. 2016. “Çilem Doğan’dan Figen Yüksekdağ’a sert tepki!” 23 Haziran 2016. Son erişim tarihi 01 Eylül 2016. http://www.yeniakit.com.tr/haber/cilem-dogandan-figen-yuksekdaga-serttepki-187987.html.
Yeni Akit. 2016. “Çilem Karabulut’un savunması inandırıcı bulunmadı.” 13 Temmuz 2016. Son erişim tarihi 1 Eylül 2016. http://www.yeniakit.com.tr/haber/cilem-karabulutun-savunmasi-inandiricibulunmadi-193696.html.
Yeni Akit. 2016. “Hakkımızda.” Son erişim tarihi 10 Ekim 2016. https://www.yeniakit.com.tr/ kurumsal/hakkimizda.