Türkiye’de Yoksulluğun ve Yoksulların Televizyon Haberlerinde Temsili
Çalışmada, Türkiye’deki televizyon kanallarında yoksulların ve yoksulluğun nasıl temsil edildiği, ana haber bültenleri çerçevesinde ele alınmıştır. Bu çalışmanın amacı, yoksulluğun televizyon haberlerindeki temsil biçimlerini incelemek, söz konusu temsil biçimlerinin egemen söylemlerle bağlantısını ortaya koymaktır. Bu yollayoksullara/yoksulluğa dair sorunlu temsil biçimlerinin kime/neye hizmet ettiği saptanabilecektir. Çalışmada,büyük sermaye gruplarına ait olan ve “yeni liberal” ideolojiyi temsil eden Kanal D, dini söylemlerin yaygınolarak kullanıldığı “yeni muhafazakâr” ideolojiye sahip Kanal 7, “sol” ideolojiye sahip Hayat TV ve kamu televizyonu TRT 1’in ana haber bültenleri örneklem olarak seçilmiştir. Söz konusu televizyon kanallarının 1 Ocak-31Mart 2014 tarihleri arasında yayımladıkları ana haber bültenleri incelenmiş; kanalların ideolojik yapılanmasının, yoksulları ve yoksulluğu temsil biçimlerine etkileri ölçülmeye çalışılmıştır. Ana haber bültenleri Teunvan Dijk’ın eleştirel söylem çözümlemesi kullanılarak incelenmiştir. Bulgular farklı yayın çizgilerine rağmentelevizyon kanallarının sorunlu-dışlayıcı temsil biçimlerinde genel olarak benzeştiklerini ancak yayın çizgileridoğrultusunda birtakım temsil biçimleri de ürettiklerini ortaya koymaktadır. Haber bültenlerindeki sorunlutemsil biçimlerinin, sorunla ilgili etkin çözüm yöntemlerinin gündeme gelmesini engellediği düşünülmektedir.
Representations of The Poor and Poverty on Television News in Turkey
This paper focuses on how the poor and poverty are represented in main news bulletins of Turkish TV channels. It aims to examine the forms of representation of poverty in TV news, highlighting their articulations with the dominant discourses and uncovering what functions these representations serve. The sample of the study comprises the main news bulletins in four channels (January 1 to March 31 2014): Kanal D, which represents the “neo-liberal” ideology and is owned by a large conglomerate; Kanal 7, with a “neo-conservative” ideology largely shaped by religious discourses; Hayat TV, with a “leftist” ideology; and the state-owned channel TRT 1. This variety of ideological positions allows the researcher to analyze what impact the ideological tendencies have on the representations of the poor and poverty. The analysis is based on the critical discourse analysis developed by Teun van Dijk. The findings of the study indicate that these TV channels have more commonalities in terms of their negative, exclusionary approach to poverty than the differences in their representations stemming from their ideological positioning. It is argued that the negative representations of the poor and poverty hinder an effective policy development regarding the problem.
___
- Ahıska, Meltem ve Zafer Yenal. 2006. Aradığınız Kişiye Şu An Ulaşılamıyor: Türkiye’de Hayat Tarzı Temsilleri, 1980-2005. İstanbul: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi Yayınları.
- Alankuş-Kural, Sevda. 1995. “Türkiye’de Medya, Hegemonya ve Ötekinin Temsili.” Toplum ve Bilim, No. 67: 76-108.
- Alankuş, Sevda. 2005. “İkinci Baskı İçin.” Medya, Etik ve Hukuk. 2. Baskı. İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
- Bağdadioğlu, Enis. 2003. “Yoksulluk Sınırı ve Asgari Ücret.” Yoksulluk Sempozyumu Kitabı içinde, 108-25, Cilt: 3. İstanbul: Deniz Feneri Yayınları.
- Baudrillard, Jean. 2011. Simülasyon ve Simülarklar. 6. Baskı, Çeviren Oğuz Adanır. Ankara: Doğubatı Yayınları.
- Bauman, Zygmunt. 1999. Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar. İstanbul: Sarmal Yayınevi.
- Bauman, Zygmunt. 2014. Azınlığın Zenginliği Hepimizin Çıkarına Mıdır? İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Boratav, Korkut. 2005. “Yoksulluk Halleri.” Cumhuriyet, 21 Aralık 2005.
- Bourdieu, Pierre. 2000. Televizyon Üzerine. 2. Baskı. Çeviren Turhan Ilgaz. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Buğra, Ayşe. 2007. “Yoksulluk ve Sosyal Haklar.” Tes-İş Dergisi. Dosya: Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma: 75-80.
- Buğra, Ayşe. 2011. Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika. 5. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Bullock, Heather E., Karen Fraser Wyche ve Wendy R. Williams. 2001. “Media Images of the Poor.” Journal of Social Issues 57 (2): 229–46.
- Büyükkantarcıoğlu, S. Nalan, 2012, “Söylem İncelemelerinde Eleştirel Dilbilimsel Boyut: Söylem Çözümlemesi ve Ötesi.” Haberi Eleştirmek içinde, editör Ömer Özer, 161-97. Konya: Literatürk Yayınları.
- Candaş, Ayşen. 2010. “Türkiye’de Eşitsizlikler: Kalıcı Eşitsizliklere Genel Bir Bakış.” Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu Raporu. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
- Casey, Bernadette, Neil Casey, Ben Calvert, Liam French ve Justin Lewis. 2008. Television Studies: The Key Concepts. 2. Baskı. Londra: Routledge. Çelenk, Sevilay. 2005. Televizyon, Temsil, Kültür. Ankara: Ütopya Yayınları.
- Doğan, Eda. 2014. “Türkiye’de Yoksulluğun Ölçülmesi.” Kalkınma Bakanlığı Uzmanlık Tezi, Yayın no: 2880. Ankara: Kalkınma Bakanlığı Yayınları.
- Dursun, Çiler. 2001. Televizyon Haberlerinde İdeoloji. Ankara: İmge Yayınları.
- Erdoğan, İrfan ve Korkmaz Alemdar. 2001. “Televizyon: Dünyaya Açılan Pencere?”, Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yıllığı 1999. 169-97.
- Erdoğan, Necmi. 2002a. “Garibanların Dünyası: Türkiye’de Yoksulların Kültürel Temsilleri Üzerine İlk Notlar.” Yoksulluk Halleri: Türkiye’de Kent Yoksulluğunun Toplumsal Görünümleri içinde, editör Necmi Erdoğan, 21-32. İstanbul: Demokrasi Kitaplığı Yayınları.
- Erdoğan, Necmi. 2002b. “Ağır Çekim Yoksulluk.” Yoksulluk Halleri: Türkiye’de Kent Yoksulluğunun Toplumsal Görünümleri içinde, editör Necmi Erdoğan, 202-05. İstanbul: Demokrasi Kitaplığı Yayınevi.
- Ergül, Hakan, Emre Gökalp ve İncilay Cangöz. 2012. Medya Ne ki.. Herşey Yalan!: Kent Yoksullarının Günlük Yaşamında Medya. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Europe in Figures. 2007. Eurostat Yearbook 2006, https://ec.europa.eu/eurostat/web/productsstatistical-books/-/KS-CD-06-001, erişim tarihi 15 Mart 2014.
- Fiske, John. 1987. Television Culture. Londra: Methuen. Gencel-Bek, Mine. 2004. “Türkiye’de Televizyon Haberciliği ve Tabloidleşme.” İletişim Araştırmaları 2 (1): 9-38.
- Golding, Peter ve Sue Middleton. 1982. Images of Welfare: Pressand Public Attitudes to Poverty. Oxford: Martin Robertson.
- Gökalp, Emre, Hakan Ergül ve İncilay Cangöz. 2010. “Türkiye’de Yoksulluğun ve Yoksulların Ana Akım Basında Temsili.” Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 13 (1): 145-82.
- Gürkan-Pazarcı, Nilgün. 2005. “Türkiye’de Gazetecilerin “Gözlükler/Medyanın Dönüşmeyen Kodları.” Medya ve Toplum içinde, derleyen Sevda Alankuş, 149-67. 2. Baskı. İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
- Hall, Stuart. 1994. “İdeolojinin Yeniden Keşfi: Medya Çalışmalarında Baskı Altında Tutulanın Geri Dönüşü.” Medya İktidar İdeoloji içinde, derleyen ve çeviren Mehmet Küçük, 57-103. Ankara: Ark Yayınları.
- Hall, Stuart. 1997. “The Work Of Represantation.” Represantation: Cultural Represantation and Signifying Practices içinde, derleyen Stuart Hall, 13-74. Londra: Sage Publications.
- Hartley, John. 1987. Understanding News. Londra, New York: Methuan.
- Hartley, John. 1994. “Representation.” Key Concepts in Communication and Cultural Studies içinde. 2. Baskı. Londra: Routledge.
- Hartley, John. 2002. Communication, Cultural and Media Studies. London: Routledge.
- Herman, Edward S. ve Naom Chomsky, 2006. Rızanın İmalatı/Kitle Medyasının Ekonomi Politiği. İstanbul: Aram Yayıncılık.
- Houtart, François. 2005. “Neoliberalism and Poverty.” Inside The Crusader Fortress içinde, editör Ken Coates, 52-58. Nottingham: The Spokesman.
- Iyengar, Shanto. 1991. Is Anyone Responsible: How Television Frames Political Issues. Chicago: The University of Chicago Press.
- İnal, M. Ayşe. 1996. Haberi Okumak. İstanbul: Temuçin Yayınları.
- İnal, Ayşe. 2005. “Medyanın Etkisi Sorunsalına Başka Bir Bakış.” Medya ve Toplum içinde, editör Sevda Alankuş, 65-80. İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
- Kesgin, Bedrettin. 2011. “Çalışma Yaşamında Değişen Yoksulluk: Çalışan Yoksullar.” İş Ahlakı Dergisi, 4 (7): 65-75.
- Lister, Ruth. 2004. Poverty. Cambridge: Polity Press.
- Mütevellioğlu, Nergis ve Sayım Işık. 2009. “Türkiye Emek Piyasasında Neoliberal Dönüşüm.” Küreselleşme, Kriz ve Türkiye’de Neoliberal Dönüşüm içinde, derleyenler Nergis Mütevellioğlu ve Sinan Sönmez, 159-204. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- O’Sullivan, Tim, Brian Dutton, ve Philip Rayner. 1998. Studying The Media. 2. Baskı. Londra: Arnold.
- Oxfam. 2014. “Working For The Few.” 178 Oxfam Briefing Paper–Summary, http://www. oxfam.org/sites/www.oxfam.org/files/bp-working-for-few-political-captureeconomic-inequality-200114-summ-en.pdf., erişim Tarihi: 18 Mart 2014.
- Özer, Ömer. 2009. Eleştirel Haber Çözümlemeleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
- Pogge, Thomas. 2006. Küresel Yoksulluk ve İnsan Hakları. 1. Baskı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Postman, Neil. 1994. Televizyon Öldüren Eğlence. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Reutter, Linda I., Gerry Veenstra, Mıriam J. Stewart, Dennis Raphael, Rhonda Love, Edward Makwarımba ve Susan Mc Murray. 2006. “Public Attributions for Poverty in Canada.” The Canadian Review of Sociology and Anthropology 43 (1): 1-22.
- Royce, Edward. 2008. Poverty and Power: The Problem of Structural Inequality. New York, Toronto: Rowman and Littlefield Publishers. Sancar, Serpil. 1997. İdeolojinin Serüveni. Ankara: İmge Yayınları.
- Tekeli, İlhan. 2003. “Yoksulluğu Düşünme Biçimimiz Samimiyet Sınavını Geçebilir Mi?” Dünya Şehircilik Günü 26. Kolokyomu-Yoksulluk, Kent Yoksulluğu ve Planlama içinde, 37-45. Ankara: TMMOB Yayınları.
- van Dijk, Teun A. 1988a. News as Discourse. New Jersey: Lawrence Erlbaum Asssociates Publication.
- van Dijk, Teun A. 1988b. News Analysis: Case Studies of International and National News in the Press News Analysis. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publication.
- van Dijk, Teun A. 1998. “Opinions and Ideologies in the Press.” Approaches to Media Discourse içinde, derleyenler Allan Bell ve Peter Garrett, 21-63. Oxford: Blackwell.
- van Dijk, Teun A. 1999. “Söylemin Yapıları ve İktidarın Yapıları.” Medya, İktidar, İdeoloji içinde, derleyen ve çeviren Mehmet Küçük, 331-95. Ankara: Ark Yayınları.
- van Dijk, Teun A. 2000. New(s) Racism: A Discourse Analytical Approach. Ethnic Minorities and the Media, editör Simon Cottle ve Milton Keynes. UK: Open University Press.
- van Dijk, Teun A. 2001. “Critical Discourse Analysis.” Handbook of Discourse Analysis, editörler Deborah Tannen, Heidi E. Hamilton ve Deborah Schiffrin. Oxford: Blackwell Publishers.
- van Dijk, Teun A. 2007. “Medya İçerikleri, Bir Söylem Olarak Haberin Disiplinler arası Çözümlenmesi.” Medya Metinlerini Çözümlemek içinde, derleyenler Gülseren Sendur Atabek ve Ümit Atabek, 164-176. Ankara: Siyasal Kitabevi Yayınları.
- Yaşar, Yavuz ve Gülbiye Yenimahalleli-Yaşar. 2012. “Neoliberal Küreselleşme ve Sosyal Politikada Dönüşüm.” Mülkiye Dergisi 36: 63-92.
- ISSN: 2148-7219
- Yayın Aralığı: 2
- Başlangıç: 2014
- Yayıncı: Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Online Gruplarda İletişimsel Bellek: Aracılı ve Müşterek Bilgi
Daha ve Misafir Filmlerinde Mültecilere Yönelik Dışlama Pratikleri ve Yok-Yerler
Savaş Kahramanı Bir Vicdani Retçi: Savaş Vadisi (Hacksaw Ridge) Filminde Çatışan Erkeklikler
Dijital Karnavalın Aktörleri Olan Trolleri İncelemenin “Asıl Amacı”
Türkiye’de Yoksulluğun ve Yoksulların Televizyon Haberlerinde Temsili
Muhafazakâr Basının Modernizm, Bilim ve Teknolojiye Yaklaşımı: Büyük Doğu Örneği (1949-1959)