TİCARÎ İŞLETME DEVRİNDE PASİFLERİN İNTİKALİ
“Ticarî işletmenin sadece aktiflerinin devri devredilip, pasiflerin devir kapsamı dışında tutulup tutulamayacağı” Türk hukukunda tartışmalı ve üzerinde ittifak edilemeyen bir konudur. TBK. m. 202 ve TTK. m. 11 düzenlemeleri karşısında, işletmenin sadece aktiflerin devredilip, pasiflerinin devredilmemesine dair sözleşmenin geçerli olup olmadığı bu tartışmanın odak noktasıdır. Türk hukukunda pasiflerin akıbeti ile ilgili açık bir hüküm bulunmadığı için farklı düşünceler ortaya çıkmıştır. Teminat teorisine göre, (e)BK. m. 179’da konuya ilişkin bir düzenleme olmadığı dönemlerde dahi bu tarz sözleşmeler geçersizdir. Bu görüşü savunanlar, Kanunda bir boşluk olduğunu ve hükmün amacından hareketle boşluğun bu şekilde doldurulması gerektiğini ileri sürmüşlerdir. Buna karşılık, irade serbestîsi olarak adlandırılabilecek diğer bir görüşe göre, taraf iradelerine üstünlük tanınması gerekir. Böylece pasiflerin devir kapsamı dışında tutulmasının mümkündür. Bu iki teorinin yanında bağdaştırıcı veya ara görüş olarak adlandırabilecek görüşler de vardır. Yargıtay, ticarî işletmenin sadece aktiflerinin devredilip, pasiflerin devir kapsamı dışında bırakılmasının mümkün olmadığını benimsenmiştir. Yüksek Mahkeme’ye göre, işletmenin aktifleri, işletmeye tanınan kredilerin ve borçların doğal teminatıdır. Başka bir deyişle işletmenin aktifleri aslında işletmenin teminatıdır. Bu sebeple devir sözleşmesinin pasifleri de kapsaması gerekir. Türk hukukunda, doktrinde ve yargı uygulamasında hâkim görüş bu yöndedir.
Transfer of Liabilities within the scope of the Transfer of Commercial Enterprise
The fact that only the assets of the commercial enterprise are transferred and the liabilities can not be kept out of the scope of the transfer" is a controversial issue in Turkish law that can not be allied. It is the focus of this discussion that the actor's transfer of assets and whether the contract for the non-transfer of liabilities is valid against the regulations of TBK Article 202 (Turkish Code of Obligations-TCO) and TTK Turkish Commercial Code Article 11 (Turkish Commercial Code-TCC). Different ideas emerged as there is no clear provision in Turkish law about the fate of passives. According to the collateral theory, such contracts are invalid even in periods when there is no regulation on the subject in Article 179 of the (e)BK. The advocates of this view argued that there was a gap in the law and that the gap had to be filled in this way based on the purpose of the judgment. On the other hand, according to another opinion, which can be called free-will, party powers need to be given superiority. Thus, it is possible to exclude the passives from the transfer scope. In addition to these two theories, there are opinions which can be called as adapter or intermediate vision. The Court of Cassation has adopted that it is not possible to transfer only the assets of the commercial enterprise and exclude the liabilities from the transfer scope. According to the Court of Cassation, the assets of the enterprise are the natural guarantee of the loans and debts granted to the business. In other words, the assets of the enterprise are in fact the guarantee of the enterprise. For this reason, the passive of the transfer contract must also be included. In Turkish law, the doctrine and judicial practice are the dominant views in this direction.
___
- ACEMOĞLU, Kevork: Borçlar Kanunu 179. Maddesine Göre, Malvarlığı Veya Ticarî İşletmenin Devri, İstanbul, 1971.
- AKÇAAL, Mehmet: İşletmenin Devri, Ankara 2014.
- AKINTÜRK, Turgut: Yeni Türk Medeni Kanununa Uyarlanmış Medeni Hukuk, 9. Basım, İstanbul 2003.
- ARICI, Fatih: Ticarî İşletmenin Aktif ve Pasifi ile Devri, İstanbul 2008.
- ARKAN, Sabih: Ticarî İşletme Hukuku, 23. Bası, Ankara 2017.
- ARSLANLI, Halil: Kara Ticaret Hukuku, Umumi Hükümler, 3. Baskı. İstanbul, 1960.
- AYDIN, Sema/ KAPLAN, Hasan Ali/ KALYON, Arzu Şen: Ticarî İşletme Devri ve Devrinin Sonuçları, GÜHFD., C. XVII, S. 1-2, s. 229-260.
- AYHAN, Rıza/ ÇAĞLAR, Hayrettin: Ticarî İşletme Hukuku, Genel Esaslar, 10. Bası, Ankara 2017.
- AYİTER, Nuşin: Mamelek Kavramı Üzerinde İnceleme, Ankara 1968.
- BAŞPINAR, Veysel: Borç Sözleşmelerinin Kısmî Butlanı, Ankara 1998.
- ÇELİKBOYA; Kerem : Ticarî İşletmenin Devri, İstanbul 2017.
- ÇİL, Şahin: İş Hukuku Yargıtay İlke Kararları, Ankara 2010.
- DEMİR, Koray: Ticarî İşletmenin Devrinde Yeni Dönem: Eski ve Yeni Sorunlar, İÜHFM, C. LXXI, S. 2, s. 103-120.
- DOMANİÇ, Hayri/ ULUSOY, Erol: Ticaret Hukukunun Genel Esasları, 5. Basım, İstanbul 2007.
- EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 22. Baskı, Ankara 2017.
- FEYZİOĞLU, Feyzi N.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler C. II, 2. Basım İstanbul 1977.
- GÜNEREN, Ali: İcra ve İflas Hukukunda İstihkak Davaları, Ankara 2008.
- HATEMİ, Hüseyin: Medeni Hukuka Giriş, 3. Bası, İstanbul 2004.
- İMREGÜN, Oğuz: Ticaret Hukukunun Genel İlkeleri, 4. Bası, İstanbul 2004.
- KARAYALÇIN, Yaşar: Ticaret Hukuku 1, Giriş, Ticarî İşletme, 3. Bası, Ankara 1968
- KIRKBEŞOĞLU, Nagehan: Türk Özel Hukukunda Kısmî Hükümsüzlük, İstanbul, 2011.
- ÖZ, Turgut: Ticarî İşletme Malvarlığının Devrine İlişkin Yeni Türk Ticaret Kanunu Düzenlemesi, Ersin Çamoğlu’na Armağan, İstanbul 2013.
- POROY Reha/ YASAMAN, Hamdi: Ticarî İşletme Hukuku, 15. Bası, İstanbul 2015.
- TEKİNALP, Ünal: Ticarî İşletmenin TK m. 11(3)’e Göre Devrinde Borçların Hukuki Yazgısı, BATİDER 60. Yıl Armağanı, 2015, Ankara, s.1-18.
- TEKİNAY, S. S./ AKMAN, S. G./ BURCUOĞLU, H./ ALTOP, A.: Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. Baskı, İstanbul 1993.
- TOPUZ; Murat: TOPUZ; Murat; Ticarî İşletmenin Devrinde Tasarruf İşlemlerine İlişkin Şekil Sorunu İsviçre Birleşme Kanunu (Fusionsgesetz: FusG) ve Alman Hukuku Perspektifinde), MÜHF-HAD., C. 18., S. 2., s.19-80.
- TUNÇOMAĞ, Kenan: Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C.1, 6. Baskı, İstanbul 1976.
- UYAR, Talih: Ticarî İşletme Devirlerinin Muvazaa Nedeniyle İptali, (İİK m. 280/III), ABD., 2014/4, s. 622-656,.
- ÜLGEN, Hüseyin/ HELVACI, Mehmet/ KENDİGELEN, Abuzer/
- KAYA, Arslan/ ERTAN, Nomer Füsun: Ticarî İşletme Hukuku, 5. Bası, İstanbul 2015.
- ISSN: 1301-1308
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 1943
- Yayıncı: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI IŞIĞINDA BİREYSEL BAŞVURU HAKKININ KÖTÜYE KULLANILMASI YASAĞI
RİSKLİ ALAN KARARLARI VE ACELE KAMULAŞTIRMA UYGULAMASI
MÜLTECİ HUKUKUNDA MAHKEMELER ARASI TRANSNASYONAL İLETİŞİM VE BU İLETİŞİMİN TÜRK HUKUKUNDAKİ YERİ
TİCARÎ İŞLETME DEVRİNDE PASİFLERİN İNTİKALİ