11949

ŞİDDET TEKELİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ VE BUGÜNE DAİR NOTLAR

Devletin şiddet araçları üstündeki hakimiyetini ifade eden şiddet tekeli, modern devletin en belirleyici özelliği olarak görünmektedir. Tarihsel süreçte onun aldığı biçimler, üretim biçimlerine göre değişmiştir. Ortaçağ öncesi dönemde, farklı devlet biçimlerine göre şiddet araçları üstünde kurulan hakimiyet de değişmiştir. Ancak farklılıklara rağmen, bunun sınırlı bir hakimiyete karşılık geldiği söylenebilir. Feodal üretim ilişkilerinin hakim olduğu ve siyasi iktidarın bölündüğü Ortaçağsa, şiddet tekelinin zayıf olduğu bir dönemi işaret etmektedir. Feodal düzenin çöküşü ve yerini kapitalist üretim biçiminin almasıyla, siyasal yapı da dönüşmüştür. Modern devletin ortaya çıktığı bu yeni dönemde, siyasal iktidar merkezileşmiş ve şiddet araçları üstünde tekel kurulmuştur. Bu, zamana yayılan bir süreçte olmuştur. Çünkü şiddetin özel aktörlerce kullanımı, modern devletin doğuşuyla birlikte de devam etmiştir. Fakat devletin kendi şiddet araçlarını inşa etmesiyle birlikte şiddet tekeli kurulmuştur. Bugünse küreselleşme süreci ve onun etkileri tartışılmaktadır. Küreselleşme olarak isimlendirilen süreç, devletin yapısını ve işlevlerini değiştirmektedir. Bu değişimden, şiddet tekeli de etkilenmektedir. Süreçle birlikte, modern devlet öncesinde olduğu gibi şiddetin özel tedariki yine gündemdedir. Böyle bir değişimin nasıl okunması gerektiği konusuysa tartışmalıdır. Bu, şiddet tekelinde bir aşınma mıdır yoksa devlete destek ikincil bir güçle şiddet araçları daha mı güçlenmekte midir? Çalışmada, bu tartışmalara da yer verilecek ve şiddet tekelinin küreselleşmeyle birlikte aldığı görünüm değerlendirilecektir.

Historical Development of Monopoly of Violence and Notes for Today

Monopoly of violence, which implies the authority of the state over means of violence, is seen as the most distinctive feature of the modern state. Forms of monopoly of violence have been changed according to modes of production. In pre-medieval era, the authority over means of violence was changed according to different forms of governances. Despite differences, one can claim that such an authority refers to a limited sort of authority. The Middle Ages, which was saturated by feudal means of production and in which the political power was divided, indicated a period of weak monopoly of violence. With the collapse of feudal order and its replacement with the capitalist mode of production, political structure was also transformed. In this new era in which the modern state appeared, political power became centralized and built a monopoly over means of violence. That happened not overnight but in a spreading period of time. Because the use of monopoly of violence by specific actors continued after the birth of the modern state. But as with the state’s creating its own means of violence, the monopoly of violence was built. Today, globalization process and its effects are being discussed. Globalization process has been changing the structure of the state and its functions. Monopoly of violence is also being affected by this change. With this process, the private supply of monopoly of violence is again on the front burner, as it was before the modern state. But the issue of how to read this change is open to debate. Is it an abrasion of monopoly of violence or, with a secondary power underpinning the state, are means of violence becoming more powerful? In this study, such debates are going to be treated and the appearance that means of violence has gained with the globalization will be assessed.

PDF

___

Ağaoğulları, Mehmet Ali, Köker, Levent, İmparatorluktan Tanrı Devletine, 5.b., Anakra: İmge Kitabevi, 2004
Berktay, Halil, Tarihçi Gözüyle” Şiddetin Tarihi” Üzerine Bir Söyleşi, , Cogito, Sayı: 6-7 Kış-Bahar, 5.b, 1996
Bloch, March, Feodal Toplum, Çev: Mehmet Ali Kılıçbay, 4.b., Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2005
Dericiler, Özge Yücel, Sosyal Haklar ve İnsan Hakları Hukuku Çerçevesinde Devletin Yükümlülükleri: Refah Devletinin Krizi Ekseninde Bir İnceleme, 1.b., İstanbul: XII. Levha Yay., 2014
Dölek, Çağlar, “Özel Güvenlik ve Kapitalist Devletin Dönüşümü: Türkiye Üzerine Eleştirel Notlar”, Praksis Dergisi, Sayı:23, 2010
Engels, Friedrich, Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni, Çev: Kenan Somer, 13.b., Ankara: Sol Yay., 2005
Giddens, Anthony Modernliğin Sonuçları, Çev: Ersin Kuşdil, 3.b., İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2004
Giddens, Antony, Ulus Devlet ve Şiddet, Çev: Cumhur Atay, 1.b., İstanbul: Devin Yayıncılık, 2005
Grimm, Dieter “The State Monopoly of Force”, International Handbook of Violence Research, Ed: Wilhelm Heitmeyerand John Hagan, Kluwer Academic Publishers, United States of America, 2005
Göze, Ayferi, Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, 7.b., İstanbul: Beta Yayınevi, 1995
Gül, Songül Sallan, Sosyal Devlet Bitti, Yaşasın Piyasa!, İstanbul: Etik Yayınları, 2004
Elias, Norbert, Uygarlık Süreci C.2, Çev: Erol Özbek, 2.b., İstanbul: İletişim Yayınları, 2004
Habermas, Jürgen Küreselleşme ve Milli Devletlerin Akîbeti, İstanbul:Bakış Yayınları, 2002
Hobbes, Thomas, Leviathan, Çev: Semih Lim, 6.b., İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2007
Jachtenfuchs, Markus, The Modern Territorial State: Limits to Internationalization of the State’s Resources 2 The monopoly of legitimate force: denationalization, or business as usual?, European Review, Vol. 13, Supp. No. 1, 2005
Jessop, Bob, “Poulantzas'ın Özgünlüğü, Mirası, Güncelliği”, Hegemonya, Post-Fordizm ve Küreselleşme Ekseninde Kapitalist Devlet, Der: Alev Özkazanç, Betül Yarar, 1.b., İstanbul: İletişim Yayınları, 2005
Leander, Anna, Globalisation and the State Monopolyon the Legitimate use of Force, Political Science Publications, No.7, 2004
Machiavelli, Niccola, Prens, Çev: Işıtan Gündüz, 2.b., İstanbul: Morpa Yayınları, 2004, s.87-93
Marx, Karl, Yahudi Sorunu, 1.b., Ankara: Sol Yayınları, 1997
Mandel, Ernset, Lev Troçki’nin “Faşizme Karşı Mücadele” Lev Troçki, Faşizme Karşı Mücadele, Çev: Orhan Koçak-Orhan Dilber, 3.b., İstanbul: Yazın Yayıncılık, 1998
Neocleous, Mark, Toplumsal Düzenin İnşası ve Polis Erkinin Eleştirel Teorisi, Çev: Ahmet Bekmen, 1.b., İstanbul: h2o kitap, 2013
Neocleous, Mark, Security, Commodity, Fetishism, Critique: Journal of Socialist Theory, Vol. 35, No. 3, December Ohmae, Kenichi, “The Rise of the Region State”, Foreign Affairs, C.72,2, 1993
Paker, Evren Balta, Küresel Güvenlik Kompleksi Uluslararası Siyaset ve Güvenlik, 1.b., İstanbul: İletişim Yay., 2012
Pierson, Christopher, Modern Devlet, Çev: Dilek Hattatoğlu, 1.b., İstanbul: Çiviyazıları, 2000
Poggi, Modern Devletin Gelişimi Sosyolojik bir Yaklaşım, Çev: Şule Kut, Binnaz Toprak, 1.b.,İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları,1991
Poulantzas, Nicos Faşizm ve Diktatörlük, Çev: Ahmet İnsel, 1.b., İstanbul: İletişim Yayınları, 2004
Poulantzas, Nicos, Devlet, İktidar, Sosyalizm, Çev:Turhan Ilgaz, 1.b.,Ankara: Epos Yayınları, 2006
Sancar, Mithat, Devlet Aklı Kıskacında Hukuk Devleti, 3.b., İstanbul: İletişim Yayınları, 2004
Sancar, Mithat, “Kalıcı global olağanüstü hal”, Birikim, Sayı: 151, 2001
Sancar, Mithat, “Şiddet, Şiddet Tekeli ve Demokratik Hukuk Devleti”, Doğu Batı Dergisi, Sayı:13 2001
Savran, Sungur, “Küreselleşme mi, Uluslararasılaşma mı?, Sınıf Bilinci, S.16, Kasım 1996
Savran, Sungur , Kod Adı Küreselleşme 21.Yüzyılda Emperyalizm, 2.b., İstanbul: Yordam Kitap, 2011
Singer, Peter W., “The Rise of the Privatized Military Industry and Its Ramications for International Security”, International Security, Vol. 26, No. 3, Winter, 2001-2002
Şaylan, Gencay, Değişim, Küreselleşme ve Devletin Yeni İşlevi, 2.b., Ankara: İmge Kitabevi, 2003
Şenel, Alâeddin, Siyasal Düşünceler Tarihi, 6.b., Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 1996
Schulze, Hagen, Avrupa’da Ulus ve Devlet, Çev: Timuçin Binder, İstanbul: Literatür Yay., 2005
Tilly, Charles, Zor, Sermaye ve Avrupa Devletlerinin Oluşumu, 1.b., Ankara: İmge Kitabevi, 2001
Vilas, Carlos M., “Küreselleşmeye Dair Altı Yanlış Görüş”, Çev.Yeşim Özben-Hakan Arslan, Özgür Üniversite Forumu Dergisi, S.1, EkimKasım-Aralık 1997
Wallerstein, Immanuel, Bildiğimiz Dünyanın Sonu Yirmi Birinci Yüzyıl İçin Sosyal Bilim, Çev: Tuncay Birkan, 1.b., İstanbul: Metis Yay, 2000
Weber, Max., Politics as a Vocation, in H.H. Gerth and C. Wright Mills, eds.From Max Weber: Essays in Sociology, Oxford University Press., 1946
Wood, Ellen Meiksins, Kapitalizm demokrasiye karşı tarihsel maddeciliğin yeniden yorumlanması, Çev: Şahin Artan, 1.b., İstanbul: Yordam Kitap, 2008
Wulf, Herbert, “Challenging the Weberian Concept of the State: The Future of the Monopoly of Violence”, ACPACS Occasional Paper Number 9, December 2007
David Garland, The Cultur of Control Crime and Social Order in Contemporary Society, http://www.antoniocasella.eu/nume/Garland_ control_2001.pdf, Erişim Tarihi: 23.01.2019