Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK)’daki Boşluk: Ada Uygulanacak Hukuk

Kişinin adının tespitine uygulanacak yetkili hukukun belirlenmesi milletlerarası özel hukuk açısından önem taşımaktadır. Zira ad milletlerarası özel hukuk doktrini tarafından kişiye sıkı suretle bağlı bir hak ve hukuken korunan bir kişisel değer olarak kabul edilmektedir. Bu çalışmada, Türk hukukunda yabancılık unsuru içeren soyadı ihtilaflarına MÖHUK hükümlerine göre hangi hukukun uygulanacağı, bu konuda ayrı bir kanunlar ihtilafı kuralına ihtiyaç olup olmadığı; ihtiyaç varsa bu boşluğun hangi bağlanma noktası ile tamamlanmasının yerinde olacağı atıf ve kamu düzeni de dâhil olmak üzere ele alınmıştır. Bu kapsamda, İsviçre, Almanya ve Avusturya Milletlerarası Özel Hukuk Kanunlarında yer alan ada uygulanacak hukuka dair kanunlar ihtilafı kurallarına yer verilmiştir. Bunun yanı sıra, bir grup hukukçu (Ad Hukuku Çalışma Grubu) tarafından hazırlanan ve resmi olmayan Milletlerarası Ad Hukukuna Dair Avrupa Birliği Tüzük Önerisi’nde (Tüzük Önerisi) düzenlenen kanunlar ihtilafı kuralları da incelenmiştir.

The Gap in the Turkish Code of International Private and Procedural Law: Applicable Law to Names

The law applicable to a foreigner’s name is a significant issue regulated by the private international rules of the national states. The private international law doctrine considers the right to name as one of the most fundamental and indispensable rights of persons. This paper examines the possible problems when claims regarding the surname with a foreign element are brought before a Turkish court. In this regard, the conflict of law rules applicable to surnames in the Draft for a European Regulation on the Law Applicable to Names of Persons and in the Private International Law Codes of Switzerland, Germany and Austria are examined. This paper discusses whether there is a need for a specific conflict of laws rule stipulating the law applicable to names under Turkish law and provides several connecting factors depending on the legal cause for the acquisition, change or loss of the surname. Furthermore, the public policy exception and the renvoi doctrine are examined regarding the application of foreign law to names.

___

  • Akıncı Ziya/ Gökyayla Demir Cemile, Milletlerarası Aile Hukuku, İstanbul 2010
  • Arslan İlyas, Milletlerarası Özel Hukukta Mutad Mesken Kavramı, İstanbul 2014
  • Ataman-Figanmeşe İnci, Çifte Vatandaşlık Halinde MÖHUK’un 4. Maddesinin b ve c Bentlerinin Uygulama Alanı, Milletlerarası Hukuk Bülteni (MHB), Yıl 19-20, Sayı 1-2, 1999-2000, s. 95-114
  • Çelikel Aysel, Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Kaldırılması Hakkında Sözleşme ve Türkiye’nin Koyduğu Çekinceler, Milletlerarası Hukuk Bülteni (MHB), Yıl 10, Sayı 1-2, 1990, s. 59-64
  • Çelikel Aysel/Erdem Bahadır, Milletlerarası Özel Hukuk, İstanbul 2016
  • Doğan Vahit, Milletlerarası Özel Hukuk, Ankara 2016
  • Dutta Anatol/Frank Rainer/Freitag Robert/Helms Tobias/Krömer Karl/Pintens Walter, Ein Name in ganz Europa- Entwurf einer Europäischen Verordnung über das Internationale Namensrecht, StAZ, Nr.2, 2014, s. 33-44
  • Ekşi, Nuray, 5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’a İlişkin Yargıtay Kararları, İstanbul 2010
  • Esen Emre, Türk Vatandaşı Erkeğin Yabancı Eşinin Soyadını Alamayacağına İlişkin Bir Yargıtay Kararı üzerine Düşünceler, Milletlerarası Hukuk Bülteni (MHB), Yıl 24, Sayı 1-2, 2004, s. 439-450
  • Güven Pelin, Tanıma-Tenfiz, Ankara 2013
  • Hein Jan von, Der Renvoi im europäischen Kollisionsrecht, Brauchen wir eine Rome 0-Verordnung?, Stefan Leible/Hannes Unberath (Hrsg.), 2013, s. 342-396
  • Kılınç Ümit, İsim ve Soyisim Hakkının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Korunması, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Yıl 2010, Sayı 89, s. 242-276
  • Kostkiewicz Jolanta Kren, Grundriss des schweizerischen Internationalen Privatrechts, Bern 2012.
  • Kropholler Jan, Internationales Privatrecht, Hamburg 2006
  • Mankowski Peter, Nomos Kommentar BGB Allgemeiner Teil EGBGB, Heidel Thomas/ Hüsstege Rainer/ Mansel Heinz-Peter (Hrsg.), Band 1, 3. Auflage, 2016
  • Mekengeç Acun Merve, 5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun Kapsamında Atıf (Renvoi) Prensibinin Uygulanması, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: XVII, Sayı: 3-4, Aralık 2013, s. 237-283
  • Nomer Ergin, Devletler Hususi Hukuku, İstanbul 2015
  • Pintens Walter/Dutta Anatol, Unification Of The Law Applicable To Names, An academic proposal, 4th Balkan Conference Proceedings: Personal Name in Internal Law and Private International Law, Faculty of Law, University of Nis, Nis 2016, s. 21-32.
  • Pürselim Arning, Hatice Selin, Türk, Alman ve İsviçre Milletlerarası Özel Hukukunda Ad, Ankara 2016
  • Schnyder Anton/Liatowitsch Manuel, Internationales Privat- und Zivilverfahrensrecht, 2006
  • Şanlı Cemal/Esen Emre/Ataman-Figanmeşe İnci, Milletlerarası Özel Hukuk, İstanbul 2015
  • Uyanık Ayfer/Tekinalp Gülören, Milletlerarası Özel Hukuk Bağlama Kuralları, İstanbul 2016
  • Weller Marc Philippe, Der gewöhnliche Aufenthalt, Brauchen wir eine Rome 0-Verordnung?, Stefan Leible/Hannes Unberath (Hrsg.), 2013, s. 295-323
  • Working Group of the Federal Association of German Civil Status Registrars, One Name Throughout Europe - Draft For a European Regulation on the Law Applicable to Names, Yearbook of Private International Law, Volume 15 (2013/2014), s. 31-37
  • Wurmnest Wolfgang, Ordre public, Brauchen wir eine Rome 0-Verordnung?, Stefan Leible/Hannes Unberath (Hrsg.), 2013, s. 446-478