ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI IŞIĞINDA BİREYSEL BAŞVURU HAKKININ KÖTÜYE KULLANILMASI YASAĞI

Türkiye’de 2010 yılında yapılan Anayasa Değişiklikleriyle Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru hakkı tanınmış, daha sonra çıkarılan 6216 sayılı Kanun ve Anayasa Mahkemesi İçtüzüğünde ise bireysel başvuru hakkının kötüye kullanılması yasağı hakkında düzenlemeler getirilmiştir. Anayasa Mahkemesi de çok sayıda bireysel başvuruyu hakkın kötüye kullanılması niteliğinde görmüş ve söz konusu hükümler kapsamında kararlar vermiştir. Çalışmada Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuru hakkının kötüye kullanılması yasağı konusundaki yaklaşımı, özellikle Mahkemenin hangi davranışları hakkın kötüye kullanılması niteliğinde saydığı, bu çerçevede hangi muhataplar hakkında ne tür yaptırımlar uyguladığı incelenmiş ve ilgili kararları temel hak ve özgürlüklerin korunması konusunda önem taşıyan çeşitli anayasal ilkeler açısından değerlendirilmiştir.

Prohibition of Abuse of The Right to Individual Application in The Light of The Decisions of The Constitutional Court of The Republic of Turkey

In Turkey, the right to individual application was recognized by Constitutional Amendments made in 2010; in the later issued Law no. 6216, and the Rules of Procedure of the Constitutional Court, regulations about the abuse of the right to individual application were introduced. The Constitutional Court has regarded a large number of applications as abusive within the scope of such provisions and made decisions accordingly. In this article the approach of the Constitutional Court to the prohibition of the abuse of individual application, in particular what kind of behaviors are regarded as abusive by the Court, and in this context, what kind of sanctions are imposed on the respondents by the Court are examined, and the decisions of the Court on this subject are evaluated in terms of the various constitutional principles on protection of fundamental rights and freedoms.

___

  • ADAL, Erhan, Hukukun Temel İlkeleri, Marmara Üniversitesi Yayını No: 428, İstanbul 1985.
  • AKİPEK, Jale G. – AKINTÜRK, Turgut, Türk Medeni Hukuku 1. Cilt – Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku-, 5. Baskı, İstanbul 2004.
  • AKYOL, Şener, Dürüstlük Kuralı ve Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı, Filiz Kitabevi, İstanbul 1995.
  • BYERS, Michael, “Abuse of Rights: An Old Principle, A New Age”, McGill Law Journal, Vol. 47.
  • CUETO-RUA, Julio, “Abuse of Rights”, Luisiana Law Review, Vol. 35, 1975.
  • CUTTERIDGE, H. C., “Abuse of Rights”, The Cambridge Law Journal, Vol. 5, Issue 1, 1933.
  • DEVINE, D. J., “Some Comparative Aspects of Doctrine of Abuse of Rights”, Acta Juridica, Vol. 64 Issue 6, 1964.
  • EKİNCİ, Hüseyin, “Kabul Edilebilirlik Kriterleri”, içinde Bireysel Başvuru İnceleme Usulü ve Kabul Edilebilirlik Kriterleri (Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi), Editör: Musa SAĞLAM, Anayasa Mahkemesi Yayını, Ankara 2013.
  • ERGÜL, Ergin, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Bireysel Başvuru ve Uygulaması, Yargı Yayınevi, Ankara 2012.
  • ESEN, Selin, “İspanya’da Bireysel Başvuru Yolu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 52, S.4 (2003).
  • GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref – GÖLCÜKLÜ, Feyyaz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İnceleme ve Yargılama Yöntemi, 11. Ek Protokola Göre Hazırlanıp Genişletilmiş 11. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2016.
  • GRADINARU, Nicolae, “Abuse of Rights”, Contemporary Readings in Law and Social Justice, Volume 4(2), 2012.
  • GÜVEYİ, Nazmiye, Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuruda Kabul Edilebilirlik Aşaması, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2015.
  • JUHASZ, Agnes, “Abuse of Right within the Civil Law and Beyond”, Law Series of the Annals of the West University of Timisoara, Vol. 2016, Issue 1, 2016.
  • MURATOĞLU, Tahir, “Yargısal Faaliyetler Bağlamında Tesis Edilen Disiplin Yaptırımları ve Bu Yaptırımların Hukuka Uygunluğu”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 19, S. 30-31, (2014).
  • ÖZBEY, Özcan, Türk Hukukunda Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkı, Genişletilmiş 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2013.
  • ÖZDEK, Yasemin, Avrupa İnsan Hakları Hukuku ve Türkiye -AİHS Sistemi, AİHM Kararlarında Türkiye-, TODAİE İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi Yayını, Ankara 2004.
  • PERILLO, Joseph M., “Abuse of Rights: A Pervasive Legal Concept”, Pacific Law Journal, Vol. 27, 1995.
  • SAĞLAM, Fazıl, Temel Hakların Sınırlanması ve Özü, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No: 506, S.B.F. İnsan Hakları Merkezi Yayınları No:4, Ankara 1982.
  • SCHOLTENS, J. E., “Abuse of Rights”, The South African Law Journal, Vol. 75, Issue 1, 1958.
  • ŞİRİN, Tolga, Türkiye’de Anayasa Şikayeti (Bireysel Başvuru) İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi ve Almanya Uygulaması ile Mukayeseli Bir İnceleme, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2013.
  • TANRIVER, Süha, Medenî Usûl Hukuku Cilt I Temel Kavramlar ve İlk Derece Yargılaması, Yetkin Yayınları, Ankara 2016.
  • 2.İNTERNET SİTELERİ ve DİĞER KAYNAKLAR Türkiye Büyük Millet Meclisi Tutanak Dergisi, Dönem 23, Cilt 97, Yasama Yılı 5.
  • http://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/
  • http://www.anayasa.gov.tr/icsayfalar/duyurular/detay/70.html
  • http://www.bundesverfassungsgericht.de/SharedDocs/Downloads/EN/Gesetz e/BVerfGG.pdf?__blob=publicationFile&v=5
  • http://www2.tbmm.gov.tr/d23/1/1-0993.pdf