ADLİ KONTROL KORUMA TEDBİRİNİN İNSAN HAKLARI IŞIĞINDA DEĞERLENDİRİLMESI

Bir koruma tedbiri olan adli kontrol, birbirinden farklı temel hak ve özgürlüklere müdahale niteliğindedir ve temel hak ve özgürlüklerin sınırlanmasına neden olur. Bu nedenle de adli kontrol ile ilgili düzenlemelerin insan hakları ışığında değerlendirilmesi büyük önem arz eder. Bu çalışmada Ceza Muhakemesi Kanunu'nda ("CMK") yer alan adli kontrol ile ilgili düzenlemeler insan hakları ışığında ele alınmış, bu düzenlemeler Anayasa'nın ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin ("AİHS") sağladığı güvenceler kapsamında değerlendirildiğinde nasıl bir sonuç çıktığı ortaya konmaya çalışılmıştır. Yapılan değerlendirmede adli kontrol ile ilgili düzenlemeler ve temel hak ve özgürlüklerin korunabilmesi ile ilgili genel olarak üç tespit yapılmıştır. Birincisi, bu düzenlemelerden bir kısmının temel hak ve özgürlüklerin korunması bakımından ileri bir koruma sağladığı görülmekle bunlar açısından uygulamanın devam etmesi gerektiği düşünülmektedir. İkincisi, bu düzenlemelerden bir kısmının temel hak ve özgürlükler bakımından yeterli güvenceyi sağlayamadığı görülmüş olmakla birlikte bunlar açısından yasa değişikliği yapılması ve mevcut halde ise AİHS'e uygun yorum yapılması önerilmektedir. Üçüncüsü, bu düzenlemelerden bir kısmının temel hak ve özgürlükler ile çatışma halinde olabileceği görülmekle bunlar açısından yasa değişikliği yapılması ve mevcut halde ise AİHS hükümlerinin doğrudan uygulanması gerektiği kanaatine ulaşılmıştır.

Evaluation of the Protective Measure of Judicial Control in the light of Human Rights

Judicial control, as a part of protective measures, has the characteristic of being an interference to several fundamental rights and freedoms and causes the limitation of them. Hence, it is very important to evaluate the arrangements related to judicial control in the light of human rights. This article addresses the arrangements related to judicial control laid down in Criminal Procedural Law ("CPL") in the light of human rights and tries to present the outcomes when these arrangements are considered within the context of the guarantees provided by Constitution and European Convention of Human Rights ("ECHR"). The evaluation is concluded in general by three findings in relation to the arrangements related to judicial control and the possible protection of fundamental rights and freedoms. Firstly, since some of these arrangements provides more extensive protection as regards fundamental rights and freedoms, it is considered that regarding these their implementation should continue. Secondly, as some of these arrangements cannot provide sufficient guarantees as regards fundamental rights and freedoms, it is suggested that regarding these the Law should be amended and as it stands, they should be interpreted in line with ECHR. Thirdly, since some of these arrangements could be in contradiction with fundamental rights and freedoms, it is thought that regarding these the Law should be amended and as it stands, the provisions of the ECHR should be applied directly.

PDF

___

ALDEMİR Hüsnü, Yakalama, Gözaltına Alma, Tutuklama, Adli Kontrol Hürriyeti Kısıtlayan Koruma Tedbirleri, Seçkin Yayınevi, Ankara 2012.
CENGİZ Serkan - DEMİRAĞ Fahrettin - ERGÜL Teoman - McBRIDE Jeremy - TEZCAN Durmuş, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Ceza Yargılaması Kurum ve Kavramları, Ankara, Kasım 2008.
CENTEL Nur - ZAFER Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, Yenilenmiş ve Gözden Geçirilmiş 8. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul 2011.
GÖZÜBÜYÜK A. Şeref - GÖLCÜKLÜ Feyyaz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İnceleme ve Yargılama Yöntemi, 9. Baskı (11. Ek Protokole Göre Hazırlanıp Genişletilmiş), Turhan Kitabevi, Ankara 2011.
HARRİS David J. - O'BOYLE Michael - WARBRİCK Colin, Law of the European Convention on Human Rights, Second Edition, Oxford University Press, New York 2009.
İNCEOĞLU Sibel (editör), İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa: Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Kapsamında Bir İnceleme, yazarlar: Sibel İnceoğlu, Oya Boyar, Ulaş Karan, Olgun Akbulut, Gülay Arslan Öncü, Lami Bertan Tokuzlu, 2. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul 2013.
İNCEOĞLU Sibel, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı: Kamu ve Özel Hukuk Alanlarında Ortak Yargısal Hak ve İlkeler, Beta Yayıncılık, 4. Baskı, İstanbul 2013.
JANIS Mark W. - KAY Rıchard S. - BRADLEY Anthony W., European Human Rights Law: Text and Materials, Third Edition, Oxford University Press, New York 2010.
KUNTER Nurullah - YENİSEY Feridun - NUHOĞLU Ayşe, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 18. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul 2010.
McBRIDE Jeremy, Human Rights and Criminal Procedure The Case Law of the European Court of Human Rights, Council of Europe Publishing, Strasbourg 2009.
MOWBRAY Alastair, Cases, Materials, and Commentary on the European Convention on Human Rights, Third Edition, Oxford University Press, Croydon 2012.
ÖZBEK Veli Özer - KANBUR Mehmet Nihat - DOĞAN Koray - BACAKSIZ Pınar - TEPE İlker, (Özbek ve diğerleri) Ceza Muhakemesi Hukuku, Geliştirilmiş 4. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2012.
ÖZTÜRK Bahri - EKER KAZANCI Behiye - SOYER GÜLEÇ Sesim, Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirleri, Seçkin Yayınevi, Ankara 2013.