Özel Eğitimde Etik ve Etik Değerlendirmeler

Giriş: Meslek etiği; çalışanların mesleklerini icra ederken sergilemeleri ya da kaçınmaları gereken davranışları belirleyen, bildiren ve gözeten standartlar olarak ifade edilebilir. Etik ve uygulama ilkeleri, bu standartları somut biçimde tanımlamakta ve çalışanlara uygun mesleki davranışlara ilişkin kılavuzluk etmektedir. Bu nedenle etik ve uygulama ilkeleri, meslek etiğinin önemli bir parçasıdır. Çalışanlara, uygun mesleki davranışlar için yol gösteren bir diğer unsur ise etik değerlendirmelerdir. Etik değerlendirmeler, etik ihlallerde ya da ikilemlerde uygun kararlar vermeyi sağlayan sistematik problem çözme süreçleri olarak tanımlanmaktadır. Diğer alanlara kıyasla, özel eğitim alanının etik ihlallere ve ikilemlere karşı daha hassas bir konumda olduğu söylenebilir. Bu nedenle, eğitimcilerin etik ve uygulama ilkeleri ile etik değerlendirmeler hakkında bilgi ve becerilere sahip olmaları gerekmektedir. Bu gereksinimlere rağmen, Türkiye’de özel eğitim alanındaki meslek etiğine ilişkin çalışmaların yakın tarihte ortaya çıkmaya başladığı ve henüz sınırlı sayıda olduğu görülmektedir. Bu gereksinimler doğrultusunda, mevcut çalışmada öncelikle; etik ve meslek etiği kavramları ile özel eğitim alanındaki etik ilkelere ilişkin kuramsal bilgilerin sunulması, sonrasında da etik değerlendirmelere ilişkin bir uygulama örneğinin paylaşılması amaçlanmıştır.Sonuç ve Öneriler: Mevcut çalışmada sunulan etik değerlendirme çerçevesi, özel gereksinimli öğrencilerle çalışanlar için faydalı olabilecek bir örnek sunmaktadır. Gelecek çalışmalar için Türkiye şartları gözetilerek geliştirilen çerçevelerin deneysel yöntemlerle değerlendirilmesi önerilmektedir. Bu ve benzeri çalışmalar, hem hizmet alanların hem de hizmet sağlayanların esenliğine katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler:

özel eğitim, meslek etiği, etik ilkeler, etik ikilemler, etik değerlendirme süreci

Professional Ethics and Ethical Evaluations in Special Education

Introduction: Professional ethics can be defined as standards that determine, dictate and observe the behaviors that employees should display or avoid while performing their profession. These standards are defined by established ethical and practical principles. Therefore, ethical and practical principles are indispensable elements of professional ethics. Ethical evaluation is another element that may be necessary to ensure standards regarding professional ethics. It is a systematic problem-solving process that leads to appropriate decisions in ethical violations or dilemmas. It can be said that special education is more vulnerable toward ethical violations. For this reason, educators must have knowledge and skills about ethics and ethical evaluations. Despite these necessities, it is seen that studies relating to special education professional ethics in Turkey have begun to emerge recently and these studies are limited in number. Therefore, the aim of this study is to share information on ethics along with theoretical and practical information related to ethical principles and evaluations within the scope of special education.Conclusion and Recommendations: Ethical evaluation framework presented in the study provides an exemplary content that may be useful considering Turkey’s conditions and assess their effectiveness. Along with studies on other elements that make up professional ethics, these would contribute to well-being of both service receivers and providers.

Keywords:

Special education, professional ethics, ethical principles, ethical dilemmas, ethical evaluation process,

PDF

___

Akçamete, G., Kayhan, N., Karasu, F. İ., Yıldırım, A. E. S. & Şen, M. (2016). Özel eğitim öğretmenleri için mesleki etik ilkeleri. SDU International Journal of Educational Studies, 3(1), 27-44.
Apgar, K. P. (2018). Teacher Ethics Code Violations that Result in Licensure or Certification Sanctions. Unpublished doctoral thesis. University of Portland.
Bascia, N. (2015). Perspectives on Teacher Unions: History, Discourse, and Renewal. In Teacher Unions in Public Education (pp. 1-8). Palgrave Macmillan, New York.
Benjamin, M & Curtis, J. (1981). Ethics in nursing. The Journal of Ambulatory Care Management, 4(3), 86.
Bon, S. C., & Bigbee, A. J. (2011). Special education leadership: Integrating professional and personal codes of ethics to serve the best interests of the child. Journal of School Leadership, 21(3), 324-359. DOI: 10.1177/105268461102100302
Brodhead, M. T. & Higbee, T. S. (2012). Teaching and maintaining ethical behavior in a professional organization. Behavior Analysis in Practice, 5(2), 82-88. DOI: 10.1007/BF03391827
Brown University (2013). A Framework for Making Ethical Decisions. https://www.brown.edu/academics/science-and-technology-studies/framework-making-ethical-decisions adresinden ulaşılmıştır.
Bullough Jr, R. V. (2011). Ethical and moral matters in teaching and teacher education. Teaching and Teacher Education, 27(1), 21-28. DOI:10.1016/j.tate.2010.09.007
Council for Exceptional Children (2015). Ethical principles and professional practice standards for special educators. https://www.cec.sped.org/Standards/Ethical-Principles-and-Practice-Standards adresinden 11.10.2017 tarihinde ulaşılmıştır.
Edelstein, L. (1943). The Hippocratic Oath. Text, Translation, and Interpretation. Pp. vii 64. Baltimore: Johns Hopkins Press.
Ehrich, L. C., Kimber, M., Millwater, J., & Cranston, N. (2011). Ethical dilemmas: A model to understand teacher practice. Teachers and Teaching: theory and practice, 17(2), 173-185. DOI: 10.1080/13540602.2011.539794
Fenstermacher, G. D. (1990). Some moral considerations on teaching as a profession. In J. I. Goodlad, R. Soder, & K. A. Sirotnik (Eds.), The moral dimensions of teaching (pp. 130-151). San Francisco: Jossey-Bass.
Friedman, H. H. (2017). Cognitive biases that interfere with critical thinking and scientific reasoning: A course module. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2958800 adresinden ulaşılmıştır.
Furman, G. C. (2004). The ethic of community. Journal of educational administration, 42(2), 215-235. DOI 10.1108/09578230410525612
Hodgkinson, C. (1991). Educational Leadership: The Moral Art. Albany, NY: Suny Press.
Howe, K. R. & Miramontes, O. B. (1991). A framework for ethical deliberation in special education. The Journal of Special Education, 25(1), 7-25.
Infantino, R., & Wilke, R. (2009). Tough choices for teachers: Ethical challenges in today's schools and classrooms. R&L Education.
İşgüden, B. & Çabuk, A. (2006). Meslek etiği ve meslek etiğinin meslek yaşamı üzerindeki etkileri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(16), 59-86.
Jones, W. (1945). The Hippocratic Oath - Ludwig Edelstein: The Hippocratic Oath. Text, Translation, and Interpretation. Pp. vii 64. Baltimore: Johns Hopkins Press, 1943. Paper, $1.25. The Classical Review, 59(1), 14-15. DOI:10.1017/S0009840X00087515
Justia US Law (t.y.) Mills v. Board of Education of District of Columbia, 348 F. Supp. 866 (D.D.C. 1972). https://law.justia.com/cases/federal/district-courts/FSupp/348/866/2010674/ adresinden, 17 Nisan 2020 tarihinde erişilmiştir.
Keser, S., Kocabaş, I, & Yirci, R. (2013). The ethical perceptions of elementary school teachers in the triple perspective classification of ethics. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 4(3), 1-16. DOI: 10.17569/tojqi.39773
Kamu Görevlileri Etik Kurulu (2005). Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. http://etik.gov.tr/wpcontent/uploads/2019/02/kamugorevlilerietikdavranisilkeleriilebasvuruusulveesaslariyonetmelik.pdf adresinden 13 Nisan 2020 tarihinde erişilmiştir.
Kamu Görevlileri Etik Kurulu (2012). Kamu Görevlileri Etik Rehberi. Ankara: TC. Başbakanlık.
Kohlberg, L. (1984). The psychology of moral development: The nature and validity of moral stages, 194–195. San Francisco, CA: Harper and Row. Lorenzetti, J. P. (2010). Ethical Frameworks for Academic Decision-Making. https://www.facultyfocus.com/articles/faculty-development/ethical-frameworks-for-academic-decision-making/ adresinden ulaşılmıştır.
Milli Eğitim Bakanlığı (2015). Eğitimciler için Mesleki Etik İlkeler Genelgesi. http://personel.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_06/02032141_mesleki_etik_ilkeler.pdf adresinden ulaşılmıştır.
Milli Eğitim Bakanlığı (2018). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_07/09101900_ozel_egitim_hizmetleri_yonetmeligi_07072018.pdf adresinden ulaşılmıştır.
Milli Eğitim Bakanlığı (2008). Özel eğitim öğretmeni özel alan yeterlikleri. http://otmg.meb.gov.tr/Yayin.html adresinden 11.10.2017 tarihinde ulaşılmıştır.
O’Donohue, W. ve Ferguson, K. E. (2011). Behavior analysis and ethics. In Fisher, W. W., Piazza, C. C., & Roane, H. S. (Eds.). Handbook of Applied Behavior Analysis. (pp. 489-497). New York, NY: The Guilford Press.
Paul, J. L., French, P., & Cranston-Gingras, A. (2002). Ethics and special education. Rethinking professional issues in special education, 301-330.
Prentice, R. (2014). Teaching behavioral ethics. Journal of Legal Studies Education, 31(2), 325-365. DOI: 10.1111/jlse.12018
Rest, J., Narvaez, D., Thoma, S., & Bebeau, M. (2000). A Neo-Kohlbergian approach to morality research. Journal of Moral Education, 29, 381–395. DOI: 10.1080/713679390
Snarey, J., & Samuelson, P. (2008). Moral education in the cognitive developmental tradition: Lawrence Kohlberg’s revolutionary ideas. In: Nucci, L. & Narvaez, D. (Eds) Moral and Character Education Edition. New York: Routledge
Starratt, R. J. (2005). Building an ethical school: A practical response to the moral crisis in schools. Routledge.
Stefkovich, J. A., & O’Brien, G. M. (2004). Best interests of the student: An ethical model. Journal of Educational Administration. DOI 10.1108/09578230410525603
Stockall, N., & Dennis, L. R. (2015). Seven basic steps to solving ethical dilemmas in special education: A decision-making framework. Education and Treatment of Children, 38(3), 329-344.
Türk Dil Kurumu (TDK) 2019. Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/ adresinden 06.04.2020 tarihinde ulaşılmıştır.
Uzun, S. & Yolsal, Ü. H. (2008). Felsefe Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları
Warnick, B. R., & Silverman, S. K. (2011). A framework for professional ethics courses in teacher education. Journal of Teacher Education, 62(3), 273-285. DOI: 10.1177/0022487110398002
Weiss C.L.A. & Mettrick J.E. (2010) Individuals with Disabilities Education Act (IDEA). In: Clauss-Ehlers C.S. (eds) Encyclopedia of Cross-Cultural School Psychology. Springer, Boston, MA
Winzer, M. A. (1993). The history of special education: From isolation to integration. Gallaudet University Press.