Eleştirel Düşünmeyi Destekleyen Öğretmen Eğitimi Programı İhtiyaç Analizi

Öz Bu araştırmanın amacı, ilköğretim öğretmenlerinin “Eleştirel Düşünmeyi Destekleyen Öğretmen Eğitimi Programı” na yönelik eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesidir. Nicel araştırma paradigmasına dayalı betimsel nitelikte survey (tarama) yöntemi ile gerçekleştirilen araştırmanın verileri araştırmacı tarafından geliştirilen yapılandırılmış gözlem formu aracılığıyla elde edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2014-2015 eğitim öğretim döneminde Ankara’ da özel bir okulda görev yapan Türkçe, sınıf, fen bilimleri, matematik ve sosyal bilgiler branşlarından 24 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verilerin çözümlenmesinde IBM-SPSS 22 programı kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, betimsel istatistikler( frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapma puanları) hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda; öğretmenlerin, eleştirel düşünmeyi destekleyen davranışlarını sınıf içerisinde göstermede yetersiz oldukları bulgulanmıştır. Tüm bulgular değerlendirildiğinde; öğretmenlerin eleştirel düşünmeyi destekleyen davranışlarının boyutlarını oluşturan “açık fikirlilik”, “üst düzey soru sorma”, “bilginin doğruluğunun güvenirliliğinin sorgulanması” ve “neden kanıt arama” konularında eğitim ihtiyaçları olduğu sonucuna varılmıştır. Ve öğretmenlerin belirlenen ihtiyaçlarından hareketle “Eleştirel Düşünmeyi Destekleyen Öğretmen Eğitim Programı” nın geliştirilmesi önerilmiştir.

___

  • Alkın, S. (2012). İlköğretim öğretmenlerinin eleştirel düşünmeyi destekleme davranışlarının değerlendirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimeri Enstitüsü, Ankara.
  • Alkın-Şahin, S., ve Gözütok, D. (2013). Eleştirel düşünmeyi destekleyen öğretmen davranışları envanteri (EDDÖDE): Geliştirilmesi ve uygulanması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(2), 223-254.
  • Alper, A. (2010). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri. Eğitim ve Bilim, 35(158), 15-27.
  • American Psychological Association. (1990). Critical Thinking: A statement of expert consensus for purposes educational assessment and instruction. Research Findings and Recommendations. Retrieved from https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED315423.pdf adresinden elde edilmiştir.
  • Ashton, P. (1988). Teaching higher-order thinking and content: An essential ingredient in teacher preparation. Ashton, Gainesville, FL: University of Florida.
  • Aslan, C. (2011). Soru sorma becerilerini geliştirmeye dönük öğretim uygulamalarının öğretmen adaylarının soru oluşturma becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(160).
  • Aybek, B. (2006). Konu ve beceri temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimi ve düzeyine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana, Türkiye). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden elde edilmiştir. (Tez No. 205450)
  • Bakioğlu, A., ve Hesapçıoğlu, M. (1997). Düşünmeyi öğretmekte öğretmen ve okul yöneticisinin rolü: Düşünmek. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 49-75.
  • Baysen, E. (2006). Öğretmenlerin sınıfta sordukları sorular ile öğrencilerin bu sorulara verdikleri cevapların düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 21- 28.
  • Bloom, B. (1956). Taxonomy of educational objectives: The classification of educational goals. New York: NY: Longmans, Green.
  • Beyer, B. (1987). Practical strategies for the teaching of thinking. Boston: Allyn and Bacon, INC.
  • California Commission on Teacher Credentialing. (1997). California teacher preparation for instruction in critical thinking: Research findings and policy recommendations. Retrieved from https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED437379.pdf
  • Costa A. L. (1991). Teacher behaviours that enable student thinking. Developing minds: A resource book for teaching thinking. (Edt. A. L. Costa). Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
  • De Bono, E. (2007). How to have creative ideas: 62 exercises to develop the mind. UK: Random House.
  • Demirel, Ö. (2012). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme (18.Baskı). Ankara: PEGEM Akademi Yayıncılık.
  • Dewey, J. (1910). How we think: A restatement of the relation of reflective thinking to the educational process. Lexington,Boston: MA: Heath.
  • Doğanay, A. ve Sarı, M. (2012). Düşünme dostu sınıf ölçeği (DDSÖ) geliştirme çalışması. İlköğretim Online, 11, 1, 214-229.
  • Dutoğlu, G., ve Tuncel, M. (2008). Aday öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilimleri ile duygusal zeka düzeyleri arasındaki ilişkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 1-22.
  • Ennis, R. H. (1993). Critical thinking assessment. Theory Into Practice, 3(32), 179- 186.
  • Eğmir, E., ve Ocak,G. (2017). Eleştirel düşünme öğretim programının öğrencilerin eleştirel düşünme becerisi ve özdeğerlendirme düzeylerine etkisi. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 5, 138-156.
  • Erdamar, G. K., ve Alpan, G. B. (2017). Eleştirel düşünme algısı: Lise öğretmenleri üzerine bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(62), 787-800.
  • Eğitim Reformu Girişimi . (2016). Eğitim izleme raporu 2015-2016. İstanbul: Sabancı Üniversitesi.
  • Eğitim Reformu Girişimi . (2008). Eleştirel düşünme. İstanbul: Sabancı Üniversitesi.
  • Facione, P. A. (2000). The disposition toward critical thinking: Its character, measurement and relationship to critical thinking skill, Informal Logic, 20(1), 61-84.
  • Feuerstein, M. (1999). Media literacy in support of critical thinking, Journal of Educational Media, 1(24), 12-43.
  • Fisher, A. (1995). Critical thinking: An introduction. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Fitzgerald, M. A. (2010). Critical thinking 101: The basics of evaluating information. Knowledge Quest, 29, 13-20.
  • Gadzella, M. B. and Others (1996). Teachers and Learning Critical Thinking Skills. XXVI International Congress of Psychology’de sunulan bildiri. Özet https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED405313.pdf adresinden edinilmiştir.
  • Gelen, İ. (1999). İlköğretim okulları 4. sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde düşünme becerilerini kazandırma yeterliklerinin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana, Türkiye). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ ‘nden elde edilmiştir. (Tez No. 89604)
  • Gündoğdu, H. (2009). Eleştirel düşünme ve eleştirel düşünme öğretimine dair bazı yanılgılar. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1),57- 76.
  • Güven, M.,ve Kürüm, D. (2008). Öğretmen adaylarının öğrenme stilleri ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki (Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi öğrencileri üzerinde bir araştırma). İlköğretim Online, 1(7), 53-70.
  • Halpern, D. F. (1998). Teaching critical thinking for transfer across domains: Disposition, skills, structure training, and metacognitive monitoring. American Psychologist, 53(4), 449-526.
  • Halpern, D. F. (2014). Thoughts and knowledge: An introduction to critical thinking (5 th Ed.) New York: Psychology Press.
  • İbşiroğlu, Z. (2002). Eleştirel düşünme http://www.felsefeekibi.com/adresinden elde edilmiştir. öğretilebilir mi?
  • Innabi, H. (2003). Aspects of critical thinking in classroom instruction of secondary school mathematics teachers in Jordan. The Mathematics Education into the 21st Century Project Proceedings of the International Conference The Decidable and the Undecidable in Mathematics Education’da sunulan bildiri, Brno, Czech Republic. Özet http://math.unipa.it/~grim/21_project/21_brno03_Innabi.pdf adresinden edinilmiştir.
  • Kalaycı, N. (2001). Sosyal bilgilerde problem çözme ve uygulamalar. Ankara: Gazi Kitapevi.
  • Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Kline, N. (2002). Time to think: Listening to ignite the human mind. Kwinana, WA: Gracwood Business.
  • Korkmaz, Ö. (2009). Öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilim ve düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(10), 1-13.
  • Kürüm, D. (2002). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme gücü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir, Türkiye). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden elde edilmiştir.(Tez No.117321)
  • Lewis, A., and Smith, D. (1993). Defining higher order thinking. Theory into practice, 32(3), 131-137.
  • Lipman, M. (2003). Thinking in education. Cambridge: Cambridge University.
  • Marzano, R. J. (2000). 20th century advances in instruction. In R. S. Brandt (Ed.). Education in a new era (pp.67-96). Alexandria; VI: ASCD.
  • National Commission on Excellence in Education (NCEE). (1983). Anation at risk: The imperative for educational reform. Washington OC: Govemment Printing Office.
  • Newmann, F. M. (1990). Higher order thinking in teaching social studies. A rationale for the assesstment of classroom thoughtfulness. Journal of Curriculum Studies, 22(1), 41-56.
  • Nosich, G. M. (2012). Eleştirel düşünme rehberi. (B. Aybek, Çev.) Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Norris, SP., and Ennis, RH (1989). Evaluating critical thinking. The practitioner's guide to teaching thinking series (1 st Ed.). Newyork: Midwest Publications.
  • Norris, SP. (1985). Synthesis of research on critical thinking. Educational Leadership. 8(42), 40-45.
  • OECD. (2013). Education at a Glance: OECD Indicators. Paris: OECD Publishing. http://www.oecd.org/education/eag2013%20(eng)FINAL%2020%20June%202 013.pdf adresinden edinilmiştir.
  • Ornstein, A. C., and Hunkins, F. P. (2004). Curriculum foundations, principles and issues (4th ed.). Boston: Pearson Education.
  • Paul, W. R. (1984). Critical thinking: fundamental to education for a free society. Educational Leadership. 42(1), 5-14.
  • Paul, R. W. (1995). Critical thinking: How to prepare students for a rapidly changing world. J. Willsen and A.J.A. Binker (Eds.), Publisher: Foundation for Critical Thinking.
  • Paul, R., and Elder, L. (2006). The thinkers guide to understanding the foundation of ethical reasoning. Dillon Beach, CA: Foundation for Critical Thinking Press.
  • Robinson, S. (1996). Teaching critical thinking at the community college. Orlando, Florida: Valencia Community College FL.
  • Rudd, R. (2006). Can we really teach students to think critically? The Agriculture Education Magazine, 78(7), 6. https://www.questia.com/library/journal/1P3- 1063133221/can-we-really-teach-students-to-think-critically adresinden edinilmiştir.
  • Sönmez, V. (2010). Program geliştirmede öğretmen el kitabı (13. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Sternberg, R. J. (1986).What is intelligence?: Contemporary viewpoints on its nature and definition. Praeger Pub Text.
  • Stufflebeam, D. L., McCormick, C. H., Brinkerhoff, R. O. and Nelson, C. O. (1985). Conducting educational need assessment. Kluwer-Nijhoff Publishing.
  • Tabor, M. (1988). Better student thinking through changing teacher behaviors. Educational Leadership, 4(7), 49.
  • Tan, M. (1989). Demokrasi eğitiminde boyutlar ve sorunlar. Demokrasi için eğitim. Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
  • Tanrıverdi, B., Ulusoy-Öztan, Y., and Turan, H. (2012). Evaluating Teacher Education Curricula in Terms of Developing Critical Thinking Skills. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), Issue 47, 23-40.
  • Torun, N. (2011). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile duygusal zeka düzeyleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana, Türkiye. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden elde edilmiştir. (Tez No. 300335)
  • Tyler, W. R. (1993). Curriculum and Instruction. USA: The University of Chicago Press.
  • Udall, A. J., and Daniels, J. E. (1991). Creating active thinkers: 9 strategies for a thoughtful classroom.Chicago: Zephyr Pres.
  • Ünlü, Ş. (2017). Eleştirel düşünmeyi destekleyen öğretmen eğitimi programının geliştirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Watson, G., and Glaser, E. (1980). Watson-Glaser critical thinking appraisal manual. New York: Harcourt, Brace, and World.
  • Walsh, D., and Paul, R. (1998). The goal of critical thinking: From educational ideal to edecational reality. Washington, D.C. Amerikan Federation of Teachers.
  • Wilks, S. (2005). Critical and creative thinking: Strategies for classroom inquiry. Portsmouth: NH. Heinmann.
  • West, R. (1994). Needs analysis in language teaching. Language Teaching, 27(1), 1- 19.
  • White, R.V. (1988). The ELT curricullum: Design, innovation and managament. NewYork: Basil Blackwell Inc.
  • Yalın, H., Hedges, L., ve Özdemir, S. (1996). Her yönüyle öğretmen olabilme. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı yayınları.
  • Yıldırım, H. İ.,ve Yalçın, N. (2008). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan fen eğitiminin fen bilgisi öğretmen adaylarının problem çözme becerilerine etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 165-187.