ÖĞRENCİLER İÇİN ZOOM TÜKENMİŞLİK VE YORGUNLUK ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇE UYARLAMASI: GEÇERLİK VE GÜVENİLİRLİK ÇALIŞMASI

Dünya Sağlık Örgütü tarafından 2020 yılında ilan edilen Kovid-19 salgını nedeniyle eğitim kurumlarında uzaktan eğitime zorunlu olarak geçiş yaşanmıştır. Bilgisayar ve ekran başında geçirilen süre literatürde Zoom yorgunluğu veya Zoom tükenmişliği olarak tanımlanan ve hızla artan bir soruna yol açmıştır. Bu çalışmanın amacı; Fauville, Luo, Queiroz, Bailenson ve Hancock (2021) tarafından geliştirilen “Zoom Tükenmişlik ve Yorgunluk (ZTY) Ölçeği”nin Türkçeye uyarlanmış halinin öğrencilerin Zoom tükenmişlik ve yorgunluğunu ölçmek için geçerli ve güvenilir bir araç olup olmadığıdır. Araştırmanın çalışma grubu Türkiye’deki devlet üniversitelerinde Bilgi ve Belge Yönetimi (BBY) bölümünde öğrenim gören 310 üniversite öğrencisidir. ZTY ölçeğinin yapı geçerliği açıklayıcı faktör analizi (AFA) ile ve ölçeğin faktör yapısı LISREL paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Yapı güvenirliği ve yakınsama geçerliği doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ile gerçekleştirilmiştir. Analizler sonucu ölçekteki beş faktörün t değerleri, hata varyansları, standart katsayıları ve uyum indeksleri kontrol edilmiş ve ZTY ölçeğinin öğrencilerin Zoom tükenmişlik ve yorgunluğunu ölçmek için geçerli ve güvenilir bir araç olduğu görülmüştür. Ayrıca BBY bölümü öğrencilerinin orta seviyenin üzerinde Zoom tükenmişliği ve yorgunluğuna sahip oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Video konferans, Zoom yorgunluğu, Online eğitim, Uzaktan eğitim

THE TURKISH ADAPTATION OF THE ZOOM EXHAUSTION AND FATIGUE SCALE FOR STUDENTS: A VALIDITY AND RELIABILITY STUDY

Due to the Covid-19 epidemic announced by the World Health Organization in 2020, there has been a compulsory transition to distance education in educational institutions. The time spent in front of the computer and screen has led to a rapidly increasing problem, which is defined as Zoom fatigue or Zoom exhaustion in the literature. The aim of this study; whether the Turkish version of the "Zoom Exhaustion and Fatigue (ZEF) Scale" developed by Fauville, Luo, Queiroz, Bailenson, and Hancock (2021) is a valid and reliable tool to measure students' Zoom exhaustion and fatigue. The study group of the research consists of 310 university students studying in the Department of Information and Document Management (IDM) at state universities in Turkey. The construct validity of the ZEF scale was analyzed by exploratory factor analysis (EFA) and the factor structure of the scale was analyzed using the LISREL package program. Construct reliability and convergent validity were performed by confirmatory factor analysis (CFA). As a result of the analyzes, the t values, error variances, standard coefficients and fit indices of the five dimensions in the scale were checked and it was seen that the ZEF scale is a valid and reliable tool to measure the students' Zoom exhaustion and fatigue. In addition, IDM department students have above-average Zoom exhaustion and fatigue.

Keywords:

Video conferencing, Zoom fatigue, Online education, Distance education,

PDF

___

Adın, M. (2019). Chalder yorgunluk ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması ve genç yetişkin bireylerde psikometrik özelliklerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Akduman, G. (2021). Zoom yorgunluğu ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenilirlik çalışması. İş'te Davranış Dergisi, 6(1), s. 16-28. doi:https://doi.org/10.25203/idd.
Akowuah, P.K., Nti, A.N., Ankamah-Lomotey, S. Frimpong, A.A., Fummey, J., Boadi, P., Osei-Poku, K., Adjei-Anang, J. (2021). Digital device use, computer vision syndrome, and sleep quality among an African undergraduate population. Advances in Public Health, s. 1-7. doi:https://doi.org/10.1155/2021/6611348
Bailenson, J. (2021). Nonverbal overload: A theoretical argument for the causes. Technology, Mind and Behaviour, s. 1-6. doi:https://doi.org/10.1037/tmb0000030
Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, s. 470-483.
Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum (16. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Cole, D.A. ve Maxwell, S.E. (2003). Testing Mediational Models With Longitudinal Data: Questions and Tips in the Use of Structural Equation Modeling. Journal of Abnormal Psychology, 112(4), s. 558-577.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Edwards, D.L. ve Wilkerson, N.D. (2020, April). Emotional exhaustion and its relationship with suicide risk in emergency responders. Psychiatry Research, s. 1-5. Erişim tarihi: 21.5.2021, https://doi.org/10.1016/j.psychres.2020.113379
Fauville, G., Luo, M., Queiroz, A. C. M., Bailenson, J. N. ve Hancock, J. (2021). Zoom exhaustion and fatigue scale. Computers in Human Behavior Reports, 4, 1-10. doi:https://doi.org/10.1016/j.chbr.2021.100119
Fornell, C. ve Larcher, D.F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), s. 39–50. doi:https://doi.org/10.2307/3151312
Ganne, P., Najeeb, S., Chaitanya, G., Sharma, A. ve Krishnappa, N.C. (2021). Digital eye strain epidemic amid COVID-19 pandemic – A cross-sectional survey. Ophthalmic Epidemiology, s. 1-5. Erişim tarihi: 10.5.2021, https://doi.org/10.1080/09286586.2020.1862243
Gorsuch. (1997). New procedure for extension analysis in exploratory factor analysis. Eduactional ve Psychological Measurement. Erişim adresi: https://doi.org/10.1177%2F0013164497057005001
Hambleton, R. K. (1999). Increasing the validity of adapted tests: Myths to be avoided and guidelines for improving test adaptation practices. Journal of Applied Testing Technology(1), s. 1-30.
Hezemans. (2021). How to boost group creative performance in times of COVID-19 (Yüksek Lisans Tezi). Radboud University. Nijmegen, Netherlands. Erişim tarihi: 21.6.2021, https://theses.ubn.ru.nl/handle/123456789/10929
How to Deal with Social Exhaustion When You’re an Introvert. [Blog Yazısı]. (2021). Erişim tarihi: 26.4.2021, https://psychcentral.com/blog/social-exhaustion-avoiding-introvert-burnout
Li, Zhangd, Y., Randhawab, A.K., Madiganf, D.J. (2020). Emotional exhaustion and sleep problems in university students: Does mental toughness matter? Personality and Individual Differences, 163, 1-6. doi:https://doi.org/10.1016/j.paid.2020.110046
Luiz, A., Tsutsumi, M. M. A. (2021). COVID-19 pandemic: uncontrollability and psychological. Academia Letters, s. 1-9.
Maslach, C. (1982). Understanding burnout: Definitional issues in analyzing a complex phenomenon. W. S. Paine içinde, Job stress and burnout/Research, theory and intervention perspectives (s. 29-40). Beverly Hills: Sage Publications.
Maslach, C. ve Leiter, M. P. . (2008). Early predictors of job burnout and engagement. Journal of Applied Psychology, 93(3), s. 498-512. doi:10.1037/0021-9010.93.3.498
Maslach, C. ve Leiter, M.P. (2016). Understanding the burnout experience: recent research and its implications for psychiatry. World Psychiatry, 15, s. 103-111. doi:https://doi.org/10.1002/wps.20311
Massner, C. (2021). Zooming in on zoom fatigue: A case study of videoconferencing and zoom fatigue ın higher education. (Doktora Tezi). Liberty University. Erişim tarihi: 16.4.2021, https://digitalcommons.liberty.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=4089&context=doctoral
Müller, T. ve Apps, M.A.J. (2019). Motivational fatigue: A neurocognitive framework for the impact of effortful. Neuropsychologia, 123, s. 141-151. doi:https://doi.org/10.1016/j.neuropsychologia.2018.04.030
Noreen, K., Ali, K.,Aftab, K.,Umar, M. (2021). Computer Vision Syndrome (CVS) and its Associated Risk Factors among Undergraduate. Pak J Ophthalmology, 37(1), s. 102-108. doi:https://doi.org/10.36351/pjo.v37i1.1122
Nunnally, J. C. (1994). The assessment of reliability. Psychometric Theory, 3(1), s. 248-292.
Oducado, R.M.F. ve Estogue, H. V. (2021). Online learning in nursing education during the COVID-19 pandemic: Stress, satisfaction, and academic performance. Journal Of Nursing Practice, 4(2), s. 143-153. doi:https://doi.org/10.30994/jnp.v4i2.128
Peterson, R. (2000). A meta-analysis of iance accounted for and factor loadings in exploratory factor analysis. Marketing Letters, 11: 261–275.
Streiner, D. L. (2013). A Guide for the Statistically Perplexed: Selected readings for Clinical Researchers (First Edition). U.S.A.: University of Toronto Press, 29-31.
Sümer, N. (2000). Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. (tarih yok). Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), s. 74-79.
Swanson, C. P. (1992). Assesment of stress and burnout in youth librarians (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kent State University.
Świątek, A.H., Szcześniak, M. ve Bielecka, G. . (2021). Trait anxiety and social media fatigue: Fear of missing out as a mediator. Psychology Research and Behavior Management, 14, s. 1499–1507. Erişim tarihi: 10.10.2021, https://doi.org/10.2147/PRBM.S319379
Tabachnick, B. G. (2007). Using Multivariate Statistics (5 b.). Boston: Pearson/Allyn ve Bacon.
Toney, S., Light,J. ve Urbaczewski, A. (2021). Fighting Zoom Fatigue: Keeping the Zoombies at Bay. Communications of the Association for Information Systems, 48, s. 40-46. doi:10.17705/1CAIS.04806.
Tyrrell, R. A. (1990). The relation of vergence effort to reports of visual fatigue following prolonged near work. Human Factors, 32(3), s. 341–357.
Udo, G.J., Bagchi, K.K. ve Kirs, P.J. (2010). An assessment of customers’ e-service quality perception, satisfaction and intention. International Journal of Information Management, 30, s. 481–492.
Uyar, K., Gündoğan, R., Gürbüz, Ö.B. ve Özçakar, N. (2016). Status of fatigue and sleep quality in clinical medical students/Tıp fakültesi klinik dönem öğrencilerinde yorgunluk ve uyku kalitesinin durumu. Marmara Medical Journal, 29, s. 164-169. doi:10.5472/MMJoa.2903.05.
Van Iwaarden, J., Van Der Wiele, T., Ball, L. ve Millen, R. (2004). Perceptions about the quality of web sites: a survey amongst students at Northeastern University and Erasmus University. Information & Management, 41(8), 947-959.
Voogt, A. (2021). The effect of zoom fatigue on consumers’ group creative performance (Yüksek Lisans Tezi). Radbout Universiteit. Erişim tarihi: 5.5.2021, https://theses.ubn.ru.nl/bitstream/handle/123456789/11154/Voogt%2C_Amy_1.pdf?sequence=1
Worgan ve Images. (2021). How to Deal with Social Exhaustion When You’re an Introvert. Erişim tarihi: 18.9.2021, https://psychcentral.com/blog/social-exhaustion-avoiding-introvert-burnout
Yavas, U. (1994). Research note: Students as subjects in advertising and marketing research. International Marketing Review, 11(4), s. 35–43.
Zoom Fatigue And Why It Matters: Know The Facts. [Blog Yazısı]. (2021). Erişim tarihi: 24.4.2021, https://www.ucumberlands.edu/blog/Zoom-fatigue