Selahaddin Eyyüp EKMEN, Muhammed Sabır FIRAT

Uluslararası Su Yollarının Kullanılmasından Doğan Uyuşmazlıkların Çözümü

Uluslararası su yollarının kullanımından doğan uyuşmazlıklarda uluslararası alanda kapsayıcı, kabul görmüş, uygulanan hukuk henüz oluşturulmamıştır. Genellikle tarafların ikili ya da çok taraflı antlaşmalarıyla çözüm yoluna gidilmektedir. Bu minvalde uygulana gelen çok taraflı antlaşmalardan birkaçı 1992 Helsinki, 1997 BM Uluslararası Su Yollarının Ulaşım Dışı Maksatlarla Kullanımına İlişkin Sözleşme ve Avrupa Birliği Su Çerçeve Direktifidir. Gerek bahsedilen çok taraflı sözleşmelerde olsun gerekse de devletlerin kendi aralarındaki uyuşmazlığa ilişkin sözleşmelerde olsun çözüm noktasında kabul görmüş belli doktrinler mevcuttur. Uyuşmazlıkların antlaşmalar dâhilinde çözüme ulaştırılmaması halinde ise usulün elverdiği ölçüde uluslararası hukuk normları çözüm noktasında etkili olmaktadır. Bu çalışmada Uluslararası Su Yollarının Kullanılmasından Doğan Uyuşmazlıkların Çözümü noktasında inceleme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Uluslararası Su Yolları, Sınıraşan Sular, Uluslararası Hukuk, Uyuşmazlıklar, Sözleşmeler

THE SOLUTION FOR CONFLICTS ARISING FROM THE USES OF INTERNATIONAL WATERCOURSES

Currently there is not a law which is internationally comprehensive, approved and applied for incompatibilities caused by uses of International Watercourses. Generally solution is acquired by the agreement of two or multiple sides. In this manner, the followings multi-sided agreements have been applied, 1992 Helsinki, 1997 Convention on the Law of the Non-navigational Uses of International Watercourses and EU Water Directive. There are doctrines which are accepted as solutions for either multi-sided agreements or deals about incompatibilities of nations among each other. When incompatibilities cannot be solved under the agreements, international legal norms, as far as procedure allows it, try to find solution. This research had been conducted for making an examination to solve incompatibilities caused by uses of International Watercourses.

Keywords:

International Watercourses, Transboundary Waters, International Law, Conflicts, Conventions,

PDF

___

AKÇA Çağatay, Sınıraşan Sularla İlgili Uluslararası Hukuki Metinlerin Değerlendirilmesi, Uzmanlık Tezi, T.C. Orman ve Su işleri Bakanlığı, Ankara, 2014. Çeviren; DALYAN Dolunay Özbek, “Birleşmiş Milletler Uluslararası Su Yollarının Ulaşım Dışı Kullanımı Hukukuna İlişkin Sözleşme”, İstanbul Hukuk Fakültesi Mecmuası, İstanbul, 1997, C. 55, S. 4, s. 363–377. DÜLGER Kenan, Ulaşım Dışı Amaçlarla Kullanılan Uluslararası Suyollarının Hakça ve Makul Kullanımı ve Türkiye’nin Sınır Aşan Suları, TAAD, Ekim 2015, Y. 6, S. 23, s. 23–44. ERDAL Selcen, “Uluslararası Suyollarının Ulaşım Dışı Amaçlarla Kullanılması Hukukuna İlişkin Sözleşme” Uygulamasında “Danışma Yöntemi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2016, C. 20, S. 3, s. 187–209. ERDOĞAN Feyiz, Uluslararası Hukuk ve Hakemlik, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2004. EROĞLU Yunus, Sınır Aşan Suların Hukuksal Boyutu, (www.academia. edu/12840164/SINIR_AŞAN_SULARIN_HUKUKSAL_BOYUTU, erişim: 02.02.2017). ILGAR Rüştü/KHALEF Salem, “Türkiye’nin Sınıraşan Akarsu Anlaşmalarına Coğrafi Açıdan Bir Bakış”, Marmara Coğrafya Dergisi, İstanbul, Temmuz 2004, s. 53–72. International Law Association, Resmi Web Sitesi; (http://www.ila-hq.org/ erişim: 15.07.2017). International Law Institute, Resmi Web Sitesi; (http://www.ili.org/ erişim: 15.07.2017). İNAN Yüksel, “Sınır Aşan Suların Hukuksal Boyutları (Fırat ve Dicle)”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Ocak-Haziran 1994, C. 49, s. 243–253. KILIÇ Seyfi, “Sınıraşan Sulardan Faydalanmalara İlişkin Temel Yaklaşımlar”, Ortadoğu Analiz, Mayıs 2013, C. 5, S. 53, s. 14–22. KILIÇ Seyfi, “Sınıraşan Akiferler Hukuku Taslağı ve Diğer Sözleşmelerle İlişkisi”, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2015, C. 4, s. 97–119. MADEN Tuğba Evrim/KILIÇ Seyfi, “Uluslararası Hukuk Derneği’nin Sınıraşan Sular Konusuna İlişkin Yaptığı Çalışmalar”, Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi, (http://www.orsam.org.tr/index.php/Content/Analiz/4773?c=orsam|turkish, erişim: 13.02.2017). ORHON Kemal Berk, Sınıraşan Yerüstü Suların Yönetiminde Dünya ve Türkiye Uygulamaları, Uzmanlık Tezi, T.C. Orman ve Su işleri Bakanlığı, Ankara, 2015. Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi, “Dünyada Sınır Aşan Sulara Hukuki Bakış”, (http://www.orsam.org.tr/index.php/Content/Page/25?c=su%7Cturkish, erişim: 01.02.2017). ÖZSOY Seda, Su ve Yaşam: Suyun Toplumsal Önemi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2009. SAR Cem, Uluslararası Nehirlerden Endüstriyel ve Tarımsal Amaçlarla Faydalanma Hakkı, Ankara Üniversitesi SBF Yayınları, Ankara, 1970. SUR Melda, Uluslararası Hukukun Esasları, İstanbul, 2010. The Convention on the Protection and Use of Transboundary Watercourses and International Lakes, United Nations Economic Commission for Europe, (https:// www.unece.org/fileadmin/DAM/env/water/pdf/watercon.pdf, erişim: 15.07.2017). The Helsinki Rules on the Uses of the Waters of International Rivers (The Helsinki Rules), International Law Association, (http://www.internationalwaterlaw.org/documents/intldocs/Helsinki_Rules_with_comments.pdf, erişim: 15.07.2017). The International Commission for the Protection of the Danube River (ICPDR), “20 Years UNECE Water Convention”, (http://www.icpdr.org/main/20-years-unecewater-convention, erişim: 28.04.2017). The United Nations Economic Commission for Europe (UNECE), “About the UNECE Water Convention”, (http://www.unece.org/env/water/text/text.html, erişim: 28.04.2017). TOKLU Vefa, Su Sorunu Uluslararası Hukuk ve Türkiye, Ankara, 1999. TURGUT Nükhet, Çevre Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara, 2001, s. 223. TURGUT Nükhet, “İhtiyat İlkesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 45, S. 1, 1996, s. 67–102, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/297/2735.pdf, erişim: 15.07.2017). United Nations Convention on the Law of the Non-navigational Uses of International Watercourses, 1997, (http://legal.un.org/ilc/texts/instruments/english/conventions/8_3_1997.pdf, erişim: 15.07.2017). United Nations Economic Commission for Europe, Resmi Web Sitesi; (http:// www.unece.org/ erişim: 15.07.2017). United Nations International Law Commission, Resmi Web Sitesi; (http://legal. un.org/ilc/ erişim: 15.07.2017).