Amik Ovası’nın Tarım (Agro) Turizmi Potansiyelinin Coğrafi Yaklaşımla İncelenmesi

Dünyada gün geçtikçe önem kazanan turizm etkinliklerinden biri de tarım (agro) turizmidir. Son zamanlarda bu turizm, başta gelişmekte olan ülkelerde hem kırsal kalkınmanın sağlanabilmesi hem de biyolojik çeşitlilik ve ekosistemi korumaya katkıda bulunmak amacıyla desteklenmekte ve teşvik edilmektedir. Bu çalışmada Amik Ovası'nın tarım turizmi potansiyelinin coğrafi açıdan incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla ovanın tarım turizmine uygun potansiyel alanları tespit edilmiş ve tarım turizmi potansiyeli değerlendirilmiştir. Amik Ovası için tarım turizmi kapsamında öncü bir çalışma olan bu yayın, daha çok tanıtım ve planlamalar için önem taşımaktadır. Çalışmanın tematik haritaları, ilgili alanyazın, çeşitli haritalar ve veriler kullanılarak çok Kriterli Karar Verme Yöntemi'ne göre Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) teknikleriyle işlenerek oluşturulmuştur. Elde edilen veriler arazi çalışmalarıyla kontrol edilmiş ve SWOT analiziyle tutarlılıkları ölçülmüştür. Sonuçta Amik Ovası'nın sahip olduğu doğal ortam özelliklerinin çok yüksek bir tarım turizmi potansiyeli barındırdığı anlaşılmıştır. Çalışmada yapılan analizler sonucunda ovanın %99'unun tarım turizmine en uygun ve uygun alanlardan oluştuğu tespit edilmiştir. Ancak ovada tarım turizmiyle ilgili herhangi bir gelişme yoktur. Bu bağlamda öncelikli olarak ovanın tarım turizmi planlaması yapılmalıdır. Ayrıca yapılacak çalışmalarda yerel halkın da katılımı sağlanmalı, eğitimler verilmelidir.

Investigation of Agriculture (Agro) Tourism Potential of Amik Plain with Geographical Perspective

One of tourism activities gaining importance day by day in the world is agriculture (agro) tourism. Recently, this tourism, in order to contribute to ensuring rural development, as well as protecting of biodiversity and ecosystem is supported and encouraged particularly in developing countries. In this study, it is aimed to valuation of agro tourism potential of Amik Plain in geographical terms. The article, which is pioneering study for the scope of agro tourism of Amik Plain, is preferably important for the promotion and planning. Thematic maps of the study are created by Geographic Information Systems (GIS) techniques according to Method of Multi-criteria Decision Making in terms of subject matter and scope the relevant literature addition to using variety of maps and data. Obtained data‘s were tested by land studies and consistencies were measured by SWOT analysis. Eventually, it appears that characteristics of the natural environment of the Amik Plain has very high potential for agro tourism. In the study, it has been identified to 99% of The Plain was formed from the most appropriate and appropriate areas for agro tourism, as result of the analysis. However, there has not been any activity about the scope of related tourism on the plain. In this context, agro tourism planning of plain should be made, primarily. Furthermore, for further studies, encouraging and informative meetings should be done with ensuring the participation of the local people.

___

Aikaterini, G., İoannis, S., Thanasis K. (2001). İs Agrotourism ’Agro' or ’Tourism’? Evidence from Agrotourist Holdings in Lesvos, Greece, Anatolia: An International journal of Tou— rism and Hospitality Research, 12 (1): 6-22.
Ak, l. (2006). Turizmde Yeni Seçenekler: Eko-Turizm ve Tarım Turizmi, Türkiye 3. Organik Tarım Sempozyumu, Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, 475-481, Yalova.
Albaladejo-Pina, İ. P., Dı’az-Delfa, M. T. (2009). Tourist Preferences for Rural House Stays: Evidence From Discrete Choice Modelling in Spain, Tourism Management, 30: 805-811.
Altınbaş, Ü. (2006). Toprak Etüt ve Haritalama. İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları Ziraat Fakültesi Yayın No: 521.
Atalay, İ. (2011). Toprak Oluşumu, Sınıflandırması ve Coğrafyası. İzmir: Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri.
Bitkisel Üretim İstatistikleri (2013). http:// tuikapp.tuik. gov. tr/bitki— selapp/bitkisel.zul, Erişim Tarihi: 15 Ağustos 2013.
Busby, G. ve Rendle, S. (2000). The Transition From Tourism on Farms to Farm Tourism, Tourism Management, 21 (6): 635-642.
Clarke, ]. (1999). Marketing Structures for Farm Tourism: Beyond the Individual Provider of Rural Tourism, ]ournal of Sustainable Tourism, (1): 26-47.
Coombera, L. ve Limb, C. (2004). Farm Tourism: Preliminary Study of Participants’ Expectations and Perceptions of Farm Tours, International Environmental Modelling and Software Society iEMSs 2004, International Conference, 14- 17 Haziran 2004, Osnabrück Üniversitesi, Almanya.
Çalışkan, V. (2002). Amik Ovası’nın Beşerî ve İktisadi Coğrafyası. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Beşerî ve İktisadi Coğrafya Anabilim Dalı, İstanbul.
Çavuşoğlu, M. (2012). Bozcaada Üzüm Tarımı Turizmi ve Elektronik Tatil Tasarım Site Uygulaması, Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, (2): 49-54.
Çınar, Y. (2004). Çok Nitelikli Karar Verme ve Bankaların Mali Performanslarlnln Değerlendirilmesi Örneği. Yayımlan— mamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Ankara.
Doğanay, H. ve Coşkun, O. (2012). Tarım Coğrafyası. 2. Baskı. Erzurum: Pegem Akademi.
Douglas, N., Douglas, N. ve Derrett, R. (2001). Special Interest Tourism. Avustralya: ]ohn Wiley and Sons, Milton.
Efe, R. (1999). Güney Marmara Bölümü Batısında Toprak Oluşumunu Etkileyen Faktörler ve Toprakların Özellikleri, Türk Coğrafya Dergisi, 34: 193-209.
Efe, R. (2010). Biyocoğrafya. Bursa: MKM Yayıncılık.
Efe, R., Sönmez, S., Cürebal, İ. ve Soykan, A. (2008). Balıkesir’in Geoturizm Yöreleri: Marmara Geoturizm Yöresi Örneği, 3. Balıkesir Ulusal Turizm Kongresi, 17-19 Nisan 2008, Balıkesir.
Flanigan, S., Blackstock, K. ve Hunter, C. (2014). Agritourism from the Perspective of Providers and Visitors: Typology-Based Study, Tourism Management, 40: 394-405.
Fleischer, A. ve Tchetchik, A. (2005). Does Rural Tourism Benefit from Agriculture?, Tourism Management, 26 (4): 493—501.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Hatay İl Müdürlüğü.
(2013). Brifing Dosyası Ocak 2013 (2012 yılsonu brifingi).
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Hatay İl Müdürlü- ğü, Hatay.
Gil Arroyo, C., Barbieri, C. ve Rozier Rich, S. (2013). Defining Agritourism: Comparative Study of Stakeholders’ Perceptions in Missouri and North Carolina, Tourism Mana— gement, 37: 39-47.
Gossling, S. ve Mattson, S. (2002). Farm Tourism in Sweden: Structure, Growth and Characteristics, Scandinavian ]our— nal of Hospitality and Tourism, (1): 17-30.
Gökalp, D. D. ve Yazgan, M. E. (2013). Kırsal Peyzaj Planlamada Agroturizm ve Agriturizm, KM Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 15 (24): 25-29.
Güçlü, Y. (2010). Doğu Karadeniz Bölümü Kıyı Kuşağında İklim Konforu Şartlarının Kıyı Turizmi Yönünden İncelenmesi, Coğrafi Bilimler Dergisi, (2): 111-136.
Gündüz, S. (2004). Ankara İli Kalecik İlçesinde Tarımsal Turizme Uygun Alanların Saptanması ve Tarımsal Turizm Modelinin Oluşturulması Üzerine Bir Araştırma. Yayım— lanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara.
Henderson, ]. C. (2009). Agro-tourism in Unlikely Destinations: Study of Singapore, Managing Leisure, 14 (4): 258-268.
Herrera Catalino, A. ve Lizardo, M. (2004). Agriculture, Environmental Services and Agro-Tourisrn in the Dominican Republic, e—Iournal of Agricultural and Development Econo— mics, (1): 87-11.
Hjalager, A. M. (1996). Agricultural Diversification into Tourism. lburism Management, 17 (2): 103-111.
Hurma, H., Kubaş, A. ve İnan, Ç. (2011). Trakya Bölgesindeki Tarımsal Üreticilerin Ek Gelir Olanakları: Tarım Turizmi. Uluslararası İİ. Trakya Bölgesi Kalkınma Girişimcilik Sempozyumu, Bildiri Kitabı (Editörler: Muharrem Öztel ve Hüseyin Burgazoğlu), Kırklareli Üniversitesi Yayınları: 2, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınları: 1, 219-227.
İakovidou, O., Emmanouilidou, M., Stavrakas, T., Simeonidou, P. ve Chrisostomidis, C. D. (2001). Trends of Tourism Market for Agro-Tourism, Anatolia: An International ]our— nal of Tourism and Hospitality Research, 12 (2): 165-179.
İlbery, B., Bowler, İ.; Clarke, G.; Crockett, A. ve Shaw A. (1998). Farm-Based Tourism As An Alternative Farm Enterprise: Case Study From The Northern Pennines, England, Re— gional Studies, 32 (4): 355-365.
lrshad, H. (2010). Rural Tourism, An Overview, http://www1.ag— ric.gov.ab.ca/$Department/deptdocs.nsf/all/csi13476/$FILE/ Rural—Tourismpdf Erişim tarihi: Eylül 2011.
Karabati, S., Doğan, E., Pınar, M. ve Çelik, L. M. (2009). SocioEconomic Effects of Agri-Tourism on Local Communitiesin Turkey: The Case of Aglasun, International Iournal of Hospitality Tourism Administration, 10 (2): 129-142.
Karanlık, S., Ağca, N. ve Yalçın, M. (2010). Spatial Distribution of Heavy Metals Content in Soils of Amik Plain (Hatay, Turkey), Environmental Monitoring and Assessment, 173 (1- 4): 181-191.
Kaymaz, Ç. K. ve Özşahin, E. (2013). Hatay İlinin Potansiyel Eko Turizm Alanlarının Coğrafi Açıdan Değerlendirilmesi (Doğu Akdeniz). 2. Doğu Akdeniz Turizm Sempozyumu “Ekoturizm”, 19 Nisan 2013 Bildiriler Kitabı, Editör: Murat İsmet Haseki, 161-179, Adana: Ofis Reklam Danışmanlık.
Kılıç, B. ve Kurnaz, A. (2010). Alternatif Turizm ve Ürün Çeşitliliği Oluşturmada Ekolojik Çiftlikler: Pastoral Vadi Örneği, İşletme Araştırmaları Dergisi, (4): 39-56.
Kılıç, Ş. (2011). Agroecological Landuse Potential of Amik Plain, Turkey, Turkish journal of Agriculture and Forestry, 35: 433-442.
Kılıç, Ş., Ağca, N., Karanlık, S., Şenol, S., Aydın, M., Yalçın, M., Çelik, İ., Evrendilek, F., Uygur, V., Doğan, K., Aslan, S. ve Çullu, M. A. (2008). Amik Ovasının Detaylı Toprak Etütleri, Verimlilik Çalışması ve Arazi Kullanım Planlaması. Mustafa Kemal Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri, Proje No: DPT2002K120480.
Kiper, T. ve Arslan, M. (2007). Safranbolu-Yörükköyü Tarımsal Turizm Potansiyelinin Kırsal Kalkınma Açısından Değerlendirilmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakülte— si Dergisi, 2: 145-158.
Kizos, T. ve losifides, T. (2007). The Contradictions of Agrotourism Development in Greece: Evidence from Three Case Studies, South European Society and Politics, 12 (1): 59-77.
Klein, C., Cardenas, D., Leung, Y. F. ve Sanders, S. (2007). Sustainable Farm Tourism: Understanding and Managing Environmental lmpacts of Visitor Activities, 45 (2), http:// www.joe.org/joe/Z007april/rb2.php, Erişim tarihi: 20 Ağustos 2011.
Koçman, A. (1993). Türkiye İklimi. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 72.
Koday, Z., Kaymaz, Ç. K. ve Özşahin, E. (2013). Turizmin Doğal Çevre ile İlişkisine Bir Örnek: Camili (Macahel) Biyosfer Rezerv Alanı (Artvin, KD Türkiye), Coğrafyacılar Derneği Yıllık Kongresi Bildiriler Kitabı: 19-21 Haziran 2013/Editörler: Ali Demirci, Yılmaz Arı, 828-837, Balıkesir: Coğrafyacılar Derneği.
Korkmaz, H. (2008). Antakya-Kahramanmaraş Graben Alanında Kurutulan Sulak Alanların (Amik Gölü, Emen Gölü ve Gâvur Gölü Bataklığı) Modellerinin Oluşturulması, Mus— tafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (9): 19-37.
Korkmaz, H. (2009). Amik Ovası’nda Kurak Devre ile Buğday, Pamuk ve Mısır Tarımı Arasındaki İlişki, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11): 56-88.
Korkmaz, H. ve Gürbüz, M. (2008). Amik Gölü’nün Kültürel Ekolojisi, Marmara Coğrafya Dergisi, 17: 1-26.
Kozak, N., Kozak, M. A. ve Kozak, M. (2001). Genel Turizm, İlke— ler—Kavramlar. 5. Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık.
Loureiro, M. L. ve ]ervell-Moxnes, A. (2004). Analyzing Farms’ Participation Decisions in Agro-tourism Activities in Norway: Some Welfare lmplications. Selected Paper Presented at the American Agricultural Economics Association Annual Meetings. Denver, Colorado.
McKenzie, N. ve Wysocki, A. (2002). Agritainment: Viable Opti— on for Florida Producers. IFAS Extension Florida Universitesi.
Ndubisi, F. (2002). Ecological Planning—A Historical and Compara— tive Synthesis. Baltimore ve Londra: The Johns Hopkins Üniversitesi Yayınları.
Nickerson, N. P., Black, R. ]. ve Mccool, 5. F. (2001). Agritourism: Motivations Behind Farm/Ranch Business Diversification, Journal of Travel Research, 40 (1): 19-26.
Nilsson, P. A. (2002). Staying on Farms, An ldeological Background, Annals of Tourism Research, 29 (1): 7-24.
Olalı, H. ve Timur, A. (1988). Turizm Ekonomisi. İzmir: Ofis Ticaret Matbaacılık.
Ölgen, M. K. (2003). Coğrafi Bilgi Sistemleri Yardımıyla Turizm Amaçlı Çevresel Duyarlılığın Belirlenmesi. Ege Univer— sitesi Coğrafya Bölümü Sempozyumları 2, Coğrafi Çevre Ko— ruma ve Turizm Sempozyumu 16—18 Nisan 2003, Izmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
Özçağlar, A., Somuncu, M., Bayar, R., Yılmaz, M., Yüceşahin, M. M., Yavan, N., Akpınar, N. ve Karadeniz, N. (2006). Çamlıhemşin İlçesinde Doğal ve Beşeri Kaynak Tespitine Bağlı Olarak Geliştirilen Arazi Kullanım Kararları, Anka— ra Universitesi Coğrafi Bilimler Dergisi, (1): 1-27.
Özdede, A. (2012). Tarım Turizmi (Agro—Turizm). Yayımlanma— mış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı Turizm İşletmeciliği Doktora Programı, İzmir.
Özgüç, N. (2007). Turizm Coğrafyası (Özellikler ve Bölgeler). 5. Baskı, İstanbul: Çantay Kitabevi.
Özşahin, E. ve Değerliyurt, M. (2012). Antakya-Serinyol (Hatay) Güzergâhındaki Alt Geçit Projesinin Uygulamalı ]eomorfolojik Açıdan Değerlendirilmesi. 1. Ulusal Karayolları ve Trafik Güvenliği Sempozyumu (6—8 Mayıs 2010), 2010 Karayolu Trafik Güvenliği Sempozyumu Seçilmiş Bildiriler (Derleyen: Bedrettin MURAT), 172-193, Ankara.
Özşahin, E. ve Kaymaz, Ç. K. (2014). Coğrafi Bir Değerlendirme: Amik Ovası (Hatay) Höyükleri, Uluslararası Çağlar Boyunca Hatay ve Çevresi Arkeolojisi Sempozyumu Bildirileri, Hatay: Mustafa Kemal Universitesi Yayınları, .. 27-40.
Pamir, H. (2009). Alalakh’dan Antiocheia’ya Hatay’da Kentleş- me Süreci, Mustafa Kemal Universitesi Sosyal Bilimler Ensti— tüsü Dergisi, (12): 258-288.
Plummerw, R., Spiers, A., Summer, R. ve Fitzgibbon, ]. (2008). The Contributions of Stewardship to Managing AgroEcosystem Environments, ]ournal of Sustainable Agricultu— re, 31 (3): 55-84.
Przezborska, L. (2003). Relationships Between Rural Tourism and Agrarian Restructuring in Transitional Economy: The Case of Poland. İçinde D. Hall, M. Mitchell, and L. Roberts (Editörler), New Directions in Rural Tourism (ss: 203-222). Aldershot: Ashgate.
Saaty, T. L. (1980). The Analytic Hiearchy Process. New York, McGraw Hill.
Selvi, M. S. ve Demirer, D. (2012). Ekolojik Tatil Çiftliklerinin TATUTA Projesi Deneyimine İlişkin Örnek Olay Incelemesi, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 23 (2): 187-202.
Senes, G. ve Toccolini, A. (1998). Sustainable Land Use Planning in Protected Rural Areas in Italy, Landscape and Urban Planning, 41: 107-117.
Sharpley, R. ve Sharpley ]. (1997). Rural Tourism An Introduction. Londra: International Thomson Business Press.
Sharpley, R. ve Vass, A. (2006). Tourism, Farming and Diversification: An Attitudinal Study, Tourism Management, 27 (5): 1040—1052.
Shaw, G. ve Williams, A. (2002). Critical Issues in Tourism: Ge— ographical Perspective. Blackwell Publishers, U.K.
Soykan, F. (1999). Doğal Çevre ve Kırsal Kültürle Bütünleşen Bir Turizm Türü: Kırsal Turizm, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 10: 67-75.
Soykan, F. (2000). Turizm Coğrafyası ve Turizm Planlaması, Ege Coğrafya Dergisi, 11: 39-55.
Soykan, F. (2002). Kırsal Turizmin Sosyo-Ekonomik Etkileri ve Türkiye. Türkiye Dağları I. Ulusal Sempozyumu, 25-27 Haziran 2002, Orman Bakanlığı Araştırma Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı, Orman Bakanlığı Yayınları: 183, Ankara.
Soykan, F. (2003a). Kırsal Turizm ve Türkiye Turizmi için Önemi, Ege Coğrafya Dergisi, 12: 1-11.
Soykan, F. (2003b). Coğrafi Çevrenin Turizm Amaçlı Değerlendirilmesinde Turizm Potansiyelini Saptamanın Önemi. Ege Üniversitesi Coğrafya Bölümü Sempozyumları 2, Coğrafi Çevre Koruma ve Turizm Sempozyumu 16-18 Nisan 2003, Izmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
Tarlak, Ş. (2007). Mumcular’da Kırsal Turizm Modeli. Dokuz Eylül Üniversitesi. Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Şehir Planlama Projesi VI Dersi Çalışması, Izmir.
Taş, B. (2009). Tarım Alanlarının Planlaması Sürecinde SWOT Analizi Kullanımına Bir Örnek: Sandıklı İlçesi, Coğrafi Bi— limler Dergisi, (2): 189-207.
Topay, M. (2003). Bartın Uluyayla Peyzaj Özelliklerinin Rekreasyon-Turizm Kullanımları Açısından Değerlendirilmesi Üzerinde Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara.
Topay, M. (2013). Mapping of Thermal Comfort for Outdoor Recreation Planning Using GIS: The Case of Isparta Pro— vince (Turkey), Turkish Journal ofAgriculture anal Forestry, 37: 110-120.
Tozar, T. (2006). Doğal Kaynakların Sürdürülebilirliği İçin Geliştirilen Ekolojik Planlama Yöntemleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Turoğlu, H. ve Özdemir, H. (2005). Bartın Ilinin Ekoturizm Potansiyelinin Belirlenmesi, Doğu Coğrafya Dergisi, 10 (13): 97-116.
Türkben, C., Gül, F. ve Uzar, Y. (2012). Türkiye'de Bağcılığın Tarım Turizmi (Agro-Turizm) İçinde Yeri ve Önemi, KM Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14 (23): 47-50.
Varnacı, F. (2008). Kurutulan Amik Gölünün Yöresel Ekosistem Üzerindeki Etkileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı, Balıkesir.
Veeck, G., Che, D. ve Veeck, ]. (2006). America's Changing Farmscape: Study of Agricultural Tourism in Michigan, The Professional Geographer, 58 (3): 235-248.
Wacher, C. (2006). The Development ongri—tourism on Organic Farms in New ELI Countries—Poland, Estonia ana Slovenia. Report of Winston Churchill Travelling Fellowship 2006, Winston Churchill Memorial Trust.
Weaver, D. B. ve Fennell, D. A. (1997). The Vacation Farm Sector in Saskatchewan: Profile of Operations, Tourism Mana— gement, 18 (6): 357-365.
Wicks, B. ve Merrett, C. (2003). Agritourism: An Economic Opportunity for Illinois, Rural Research Report, 14 (9), 1-8.
Woo, L. S. ve Yeon, N. S. (2006). Agro-Tourism As Rural Deve— lopment Strategy in Korea, Journal of Rural Development, 29 (6): 67-83.
Yang, Z., Cai, ]. ve Sliuzas, R. (2010). Agro—Tourism Enterprises As Form of Multi-Functional Urban Agriculture for Peri-Urban Development in China, Habitat International, 34: 374-385.
Yavuzaslanoğlu, E. ve Yavuz, M. (2012). Karaman’ın Tarım Turizmi Yönünden Potansiyeli, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14 (22): 31-33.
Yener, K. A., Edens, C., Harrison, T. P., Verstraete, ]. ve Wilkinson, T. (2000). The Amuq Valley Regional Project 1995- 1998, American ]ournal ofArchaelogy, 104: 163-220
Yener, K. A. (2005). The Amuq Valley Regional Projects, The Amuq Valley Regional Projects. Cilt 1: Surveys in the Plain ofAntioch anal Orontes Delta Türkiye, 1995—2002, Editörler: K. A.
Yener, ss. 1-24, Oriental Enstitüsü Yayınları No: 131, Chicago.
Zor, M. (2000). Amik Ovası Tabanının Ortam Koşullarında Meydana Gelen Değişiklikler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı, Elazığ.