SÜRMECİK (BANAZ – UŞAK) PALEOLİTİK AÇIK HAVA YERLEŞİMİ KENAR KAZIYICILARI

Sürmecik Paleolitik Açık Hava Yerleşimi hem Dünya hem de Anadolu arkeolojisi açısından oldukça önemli bir yerleşim yeridir. Yerleşim yeri, buluntu topluluğu açısından, tipolojik olarak Orta Paleo-litik Dönem olarak nitelendirilir. Kenar Kazıyıcılar Orta Paleolitik Dönem’de en sık rastlanan alet grubudur. Paleolitik Çağ’ın her döneminde görülebilen bu aletler özellikle Orta Paleolitik’te çok fazla çeşitlenme gös-termiştir. Kenar kazıyıcılar bu çalışma kapsamında incelenen küçük alet grubu içerisinde dişlemeli aletler, çontuklu/çentikli aletler, düzeltili yonga ve dilgilerden sonra dördüncü büyük grubu oluşturur. Kenar kazı-yıcıların literatürde bilinen bütün alt tiplerine bu yerleşim yerindeki 1854 adet kenar kazıyıcı içinde rastlamak mümkündür. Tek kenar kazıyıcılar 1015 örnek ile temsil edilir. Yatay kenar kazıyıcılar 302, iki kenar kazıyı-cılar 219, yöneşen kenar kazıyıcılar 167 adettir. Bileşik aletlerin sayısı 151’dir. 1449 örnek yonga üzerine, 405 örnek dilgi üzerine yapılmıştır. Kenar kazıyıcıların yapımında çakmaktaşı, radyolarit, kalsedon ve kuvarsit olmak üzere 4 adet hammadde tipi tercih edilmiştir. Moustérien’in bu karakteristik aletleri çok çeşitli işlevlere yönelik kullanılan aletlerdir. Buluntu yerinin keşfi ile Batı Anadolu’da Paleolitik Çağ açısından bir bütünlük sağlanmıştır.

SIDE SCRAPERS OF SÜRMECİK (BANAZ – UŞAK) PALEOLITHIC OPEN AIR SETTLEMENT

Sürmecik Paleolithic Open Air Settlement is an important settlement both in terms of the World and Anatolian archaeology. The settlement is described as typologically Middle Paleolithic in terms of finds. Side scrapers are the most common tools in the Middle Paleolithic Period. These tools, which have been observed in every period, have shown great diversity especially in Middle Paleolithic. Side scrapers constitute the fourth largest group that of the examined in this study after denticulated tools, notched tools and retouched flake and blade. It is possible to find all the subtypes of side scrapers known in the literature in 1854 side scrapers in this settlement. Single Side Scrapers are represented by 1015 samples. Transverse Side Scrapers are 302, Double Side Scrapers are 219, Convergent Side Scrapers are 167 pieces. The number of composite tools is 151. 1449 samples were made on the flake, 405 samples on the blade. Four types of raw materials, flint, radiolarite, chalcedony and quartzite were preferred in the production of side scrapers. These characteristic tools of Moustérien are used for many diverse functions. The discovery of the site yielded a unity for the Paleolithic Age in Western Anatolia.

PDF

___

Baykara ve diğ. 2018 İ. Baykara – B. Dinçer – S. Şahin, “Gürgürbaba Tepesi: Alt ve Orta Paleolitik Dönem Buluntu Yerleri, Erciş-Van”, Anadolu Araştırmaları 21, 2018, 76-104.

Bordes 1961 F. Bordes, Typologie du Paléolithique Ancien et Moyen, Publications de L’Institut de Préhistoire de L’Université de Bordeaux, Mémoire No 1 (Bordeaux 1961).

Bordes 1968 F. Bordes, The Old Stone Age (New York 1968).

Debénath – Dibble 1994 A. Debénath – H. L. Dibble, Handbook of Paleolithic Typology Vo-lume One Lower and Middle Paleolithic of Europe (Philadelphia 1994).

Dinçer 2014 B. Dinçer, “The Paleolithic of Kocasu Basin (NW Anatolia)”, içinde: Deniz Burcu Erciyas – Emine Sökmen (ed.) Arkeolojide Bölgesel Çalışmalar Sempozyum Bildirileri Regional Studies in Archaeo-logy Symposium Proceedings, YAS 4 (İstanbul 2014) 23-49.

Dinçer 2015 B. Dinçer, “Kureyşler Baraj Gölü Havzasında 2014 Yılı Paleo-litik Araştırmaları”, içinde: Metin Türktüzün – Serdar Ünan (ed.) Kureyşler Barajı Kurtarma Kazıları 2014 (Kureyşler Dam Rescue Excavations 2014) (Ankara 2015) 191-209.

Güre 2010 A. Güre, Karain E’nin Charentien Evre Kenar Kazıyıcılarının Biçimsel Tipolojisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniver-sitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Ankara 2010).

Kartal ve diğ. 2019 G. Kartal – E. Erbil – M. Kartal, “Eskişehir İli Tarih Öncesi Arkeolojisi Yüzey Araştırması (I), 2017”, 36. Araştırma Sonuçları Toplantısı 3. Cilt, 2019, 1-16.

Kartal 2005 M. Kartal, “Yontmataş Buluntu Toplulukları Işığında Ankara: Neyi Biliyoruz? Neyi Bilmiyoruz? Yeni Değerlendirmeler ve So-nuçlar” Anadolu /Anatolia 28, 2005, 49-72.

Kartal 2009 M. Kartal, Konar-Göçerlikten Yerleşik Yaşama Geçiş Epi-Paleolitik Dönem Türkiye’de Son Avcı-Toplayıcılar (İstanbul 2009).

Kartal ve diğ. 2015 M. Kartal – M. Karakoç – E. Erbil, “Sakarya İli Tarih Öncesi Arkeolojisi Yüzey Araştırması (I), 2013”, 32. Araştırma Sonuçları Toplantısı 1. Cilt, 2015, 9-26.

Kartal ve diğ. 2016 M. Kartal – E. Erbil – M. Karakoç, “Sakarya İli Tarih Öncesi Arkeolojisi Yüzey Araştırması (II), 2014”, 33. Araştırma Sonuçları Toplantısı 2. Cilt, 2016, 387-408.

Kartal ve Erbil 2017 M. Kartal – E. Erbil, “Sakarya İli Tarih Öncesi Arkeolojisi Yü-zey Araştırması (III), 2015”, 34. Araştırma Sonuçları Toplantısı 2. Cilt, 2017, 87-100.

Kartal ve diğ. 2018 M. Kartal – E. Erbil – M. Özturan, “Sakarya İli Tarih Öncesi Arkeolojisi Yüzey Araştırması (IV), 2016”, 35. Araştırma Sonuç-ları Toplantısı 2. Cilt, 2018, 161-179.

Koçak 2017 Ö. Koçak, “Sivaslı Yüzey Araştırmaları: Neolitik Çağ’dan Tunç Çağı Sonuna Kadar Olan Döneme Ait Veriler”, içinde: Rainer M. Czichon – Şerif Söyler – Birol Can – İlhan Çavuş (ed.) Yüzey Araştırmaları ve Kazılar Işığında Uşak (İstanbul 2017) 25-31.

Özçelik 2017 K. Özçelik, “Ege Bölgesi’nde Neandertal İnsanın İzleri”, DTCF Dergisi 57.1, 2017, 524-537.

Polat 2017 S. Polat, “Uşak İlinde Jeositler ve Jeomorfositler”, içinde: Rai-ner M. Czichon – Şerif Söyler – Birol Can – İlhan Çavuş (ed.) Yüzey Araştırmaları ve Kazılar Işığında Uşak (İstanbul 2017) 7-18.

Sarıoğlu 2019 E. K. Sarıoğlu, Sürmecik (Banaz-Uşak) Paleolitik Açık Hava Yerle-şimi Kenar Kazıyıcılarının Tekno-Tipolojisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (An-kara 2019).

Söyler ve diğ. 2017 Ş. Söyler, H. Taşkıran, R. M. Czichon, K. Özçelik, S. Polat, M. A. Yılmaz, E. Erbil, M. Türker, D. Dağcı, “Uşak Banaz Sürme-cik Paleolitik Kazısı-2016”, 39. Kazı Sonuçları Toplantısı 2. Cilt, 2017, 381-391.

Söyler ve diğ. 2019 Ş. Söyler, H. Taşkıran, R. M. Czichon, K. Özçelik, Y. Aydın, E. Erbil, M. Türker, “Uşak Banaz Sürmecik Paleolitik Kazısı-2017”, 40. Kazı Sonuçları Toplantısı 2. Cilt, 2019, 307-316.

Taşkıran 1996 H. Taşkıran, Karain Mağarası Kenar Kazıyıcılarının Teknolojik ve Ti-polojik Evrimi, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilim-ler Enstitüsü (Ankara 1996).

Taşkıran 2017 H. Taşkıran, “Ege Prehistoryasında Uşak”, içinde: Rainer M. Czichon – Şerif Söyler – Birol Can – İlhan Çavuş (ed.) Yüzey Araştırmaları ve Kazılar Işığında Uşak (İstanbul 2017) 19-24.