Bir Tiyatro Ne Zaman Tiyatro Değildir? Menderes Magnesiası’nda Bir ‘Seyir Yeri’

Öz Her yaz güney beldelerimize giden tatilciler Efes’in 12 km dışında süratle geçtikleri İzmir-Bodrum karayolunun iki yanına yayılmış harabelerin antik İonia’nın önemli kentlerinden Menderes Magnesia’sına ait olduğunu bilmezler veya farketmezler. Yakın zamana kadar çalılar içinde kaybolmuş veya çamura saplanmış yivli sütun parçaları ve İon nizamında güzel sütun başlıkları antik çağın en önemli tapınaklarından biri olan ve ünlü mimar Hermogenes’in başyapıtı olarak kabul edilen Artemis Leukophyrene (“ışıklı yüzlü” veya “açık alınlı”) Tapınağın’ın parçalarıdır. Vitruvius’a göre Hermogenes İon mimari nizamına sütun arası açıklıkları ve sütun yükseklikleri esas alınarak bir orantı sistemi veya düzenlemesi getiriyor. Hermogenes aynı zamanda Yunan tapınaklarında gerçek ‘pseudo-dipteros’ plan tipini ilk uygulayan mimardır.