BATI TOROS MAĞARALARI KEMİK BIZLARINA İLİŞKİN TEKNO-TİPOLOJİK VE FONKSİYONEL DEĞERLENDİRMELER

Batı Toroslar'da yer alan mağaralarda yürütülen sistemli kazılar sonucunda ele geçmiş, hammaddesi kemik olan ve bız olarak tanımlanan buluntuların tekno-tipolojik olarak değerlendirilmesi ve fonksiyon olasılıkları bu çalışmanın başlıca konusunu oluşturmaktadır. Karain, Suluin ve Öküzini mağaraları gerek Pleistosen gerekse Holosen dönemlere ait buluntular veren ve Anadolu Prehistoryası bakımından son derece zengin bir kronolojik silsile ortaya koyan anahtar mağara yerleşimleridir. Bu mağaralardan ele geçen kemik bızlar farklı tipolojik özellikler ve fonksiyonel farklılıklar göstermektedir. Bızların tipolojik ve teknolojik özelliklerinin tespit edilmesi, aralarındaki benzerliklerin ve farklılıkların ortaya konması bakımından önem taşımaktadır. Bu kapsamda Karain'den 222 adet, Suluin'den 162 adet ve Öküzini'nden 76 adet kemik bız değerlendirmeye alınmıştır.

TECHNO-TYPOLOGICAL AND FUNCTIONAL EVALUATION OF BONE AWLS FROM WESTERN TAURUS CAVES

This study points at the techno-typological evaluation and function prospects of the findings of which are defined as awls. They were obtained from the systematic excavations carried out in Western Taurus caves are the key settlements presenting a quite rich chronological range in terms of Anatolian Prehistory and also findings from both Pleistocene and Holocene. The bone awls were obtained from the mentioned caves differentiate in terms of typological features and possible functional variances. Revealing the typological differences and technological features among the awls also is important. In accordance, 222 bone awls from Karain, 162 ones from Suluin and finally 76 awls from Öküzini have been evaluated within the study.

___

Atalay - Mortan 1995 İ. Atalay - K. Mortan, Resimli ve Haritalı Türkiye Bölgesel Coğrafyası (İstanbul 1995).

Bulut 2014 H. Bulut, Batı Toros Mağaraları Kemik Aletleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi (Ankara 2014).

Bulut 2016 H. Bulut, "Kemik Alet Üretiminde Kullanılan Taş Aletler: Batı Toros Mağaraları Örnekleri" IV. ODTÜ Arkeometri Çalıştayı Türkiye Arkeolojisinde Taş: Arkeolojik ve Arkeometrik Çalışmalar - Prof. Dr. Hayriye Yeter Göksu Onuruna 7-9 Mayıs 2015 Bildiriler Kitabı, 2016, 195-200.

Butler 2005 C. Butler, Prehistoric Flintwork (Great Britain 2005).

Kartal 2009 M. Kartal, Konar-Göçerlikten Yerleşik Yaşama Geçiş: Epi-Paleolitik Dönem, Türkiye'de Son Avcı-Toplayıcılar (İstanbul 2009).

Kartal 2012 G. Kartal, "Karain B Gözü Orta Paleolitik Yontmataş Alet Tipolojisi" Anadolu/Anatolia 38, 2012, 89-108.

Kartal 2016 G. Kartal, "Karain Mağarası B Gözü Geç Neolitik Dönem Yontmataş Endüstrisi" IV. ODTÜ Arkeometri Çalıştayı Türkiye Arkeolojisinde Taş: Arkeolojik ve Arkeometrik Çalışmalar - Prof. Dr. Hayriye Yeter Göksu Onuruna 7-9 Mayıs 2015 Bildiriler Kitabı, 2016, 179-185.

Kayan 1990 İ. Kayan, "Tarih Öncesi Olarak Antalya Mağaraları'nın Jeomorfolojik Özellikleri" Ege Coğrafya Dergisi 5, 1990, 10-31.

Kökten 1947 İ.K. Kökten, "Bazı Prehistorik İstasyonlar Hakkında Yeni Gözlemler" Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi V-2, 1947, 223-236.

Kökten 1959 İ.K. Kökten, "Tarsus-Antalya Arası Sahil Şeridi Üzerinde ve Antalya Bölgesinde Yapılan Tarih Öncesi Araştırmaları Hakkında", Türk Arkeoloji Dergisi VIII-2, 1959, 10-16.

Kökten 1962 İ.K. Kökten, "Maraş ve Antalya Vilayetlerinde Süreli Diptarih Araştırmaları Hakkında Kısa Bir Rapor", Türk Arkeoloji Dergisi XI-1, 1962, 40-41.

Legrand - Sidéra 2007 A. Legrand - I. Sidéra, "Bones as Tools: Current Methods and Interpretations in Worked Bone Studies" BAR -S1622 - 2007,67-79.

Otte ve diğ.1995 M. Otte - I. Yalçınkaya - J.-M. Léotard - M. Kartal - O. BarYosef- J.K. Kozlowski - I. Lopez-Bayon - A. Marshack, "The Epi-Palaeolithic of Öküzini Cave (SW Anatolia) and its Mobiliary Art", Antiquity 69, No 266, 1995, 931-944.

Otte ve diğ. 2003 M. Otte - I. López-Bayón - P. Noiret - O. Bar-Yosef - I. Yalçınkaya - M. Kartal - J.-M. Léotard - P. Pettitt, "Sedimentary Deposition Rates and Carbon-14: The Epipaleolithic Sequence of Öküzini Cave Southwest Turkey)", Journal of Archaeological Science 30, 2003, 325-341.

Özçelik 2003 K. Özçelik, "Karain Mağarası B Gözü'nde Üst Paleolitik Sorunu" Anadolu /Anatolia 25, 2003, 83-95.

Özçelik 2011 K. Özçelik, "Karain Mağarası B Gözü Epi-paleolitik Dönem Yontmataş Endüstrisi" Işın Yalçınkaya' ya Armağan- Studies in Honour of Işın Yalçınkaya (Ankara 2011) 213-226.

Piel-Desruisseaux 1986 J.L. Piel-Desruisseaux, Outils Préhistoriques Forme, Fabrication, Utilisation (Paris 1986).

Taşkıran - Aksu 2009 H. Taşkıran - S.E. Aksu, "Suluin Mağarası 2007 Yılı Kazısı", KST 30.2, 2009, 89-100.

Taşkıran - Aksu 2011 H. Taşkıran - S.E. Aksu, "Suluin Mağarası Kazısı-2008", KST 32.3, 2011, 36-45.

Taşkıran ve diğ. 2011 H. Taşkıran - S.E. Aksu - M.B. Kösem - K. Özçelik, "Suluin Mağarası Kazısı-2009", KST 32.4, 2011, 427-439.

Taşkıran ve diğ. 2012 H. Taşkıran - K. Özçelik - M.B. Kösem, "Suluin Mağarası Kazı- sı-2010", KST 33.2, 2012, 1-18.

Yalçınkaya 1992 I. Yalçınkaya, "1990 Yılı Öküzini Kazısı", KST 13.1, 1992, 55-70.

Yalçınkaya 1995 I. Yalçınkaya, "Anadolu İskân Tarihinde Katran Dağı", 1994 Yılı Anadolu Medeniyetleri Müzesi Konferansları IV, 1995, 55-76.

Yalçınkaya ve diğ. 1995 I. Yalçınkaya - J.M. Léotard - M. Kartal - M. Otte - O. BarYosef - I. Carmi - A. Gautier - E. Gilot - P. Goldberg - J. Kozlowski - D. Lieberman - I. López-Bayón - M. Pawlikowski - S.Thiébault - V. Ancion - M. Patou - A. Emery-Barbier - D. Bonjean, "Les Occupations Tardiglaciaires du Site d'Öküzini (SudOuest de la Turquie) Résultats Préliminaires", L'Anthropologie 99/4, 1995, 562-583.

Yalçınkaya ve diğ. 1999 I. Yalçınkaya - M. Kartal - M.B. Kösem - C.M. Erek - A.L. Atıcı - K. Özçelik - H. Taşkıran - M. Otte, "1997 Yılı Öküzini Kazıları",KST 20.1, 1999, 39-54.

Yalçınkaya ve diğ. 2002 I. Yalçınkaya - M. Otte - A.L. Atıcı - B.Kösem, "La Grotte d'Öküzini: L'industrie osseuse", içinde: I. Yalçınkaya - M. Otte - J. Kozlowski - O. Bar-Yosef (yay.haz.), La Grotte d'Öküzini: Evolution du Paléolithique final du sud-ouest de l'Anatolie- Öküzini: Final Paleolithic evolution in southwest Anatolia, ERAUL 96 (2002) 277-283.

Yalçınkaya ve diğ. 2007 I. Yalçınkaya - H. Taşkıran - M. Kartal - K. Özçelik - M.B. Kösem - G. Kartal, "2005 Yılı Karain Mağarası Kazıları", KST 28.1,2007, 539-558.

Yalçınkaya - Özçelik 2012 I. Yalçınkaya - K. Özçelik, "Karain Mağarası'nın Kültürel ve Çevresel Verileri Işığında Anadolu Orta Paleolitiği'nin Değerlendirilmesi", Adalya XV, 2012, 1-12.

Yaman 2011 İ.D. Yaman "Karain Mağarası B Gözü'nün Jeolojik ve Arkeolojik Stratigrafisi", Işın Yalçınkaya' ya Armağan- Studies in Honour of Işın Yalçınkaya (Ankara 2011) 235-264.