Anadolu-İon uygarlığı "kolonizasyon" ve "Doğu Hellen" kavramlarına eleştirel bir bakış

E. Akurgal'ın en son "Batı Uygarlığı'nın Doğduğu Yer. Ege" kitabının sonunda sıraladığı Batı Uygarlığı'nın mayasını oluşturan onbeş madde; Ege'nin doğu yakasındaki "Doğu Hellenler"in batı yakadaki Hellas Hellenleri karşısında kültür ve sanatta üstün başarılarının bir özetidir. Bunda katılmadığım tek fakat asıl belirleyici olan nokta, İonlar için "Doğu Hellen" deyiminin kullanılmasıdır. Ancak bilinir ki İon halkının "Hellenliği" tarihsel belgelere değil, Ege Göçleri'nden 700 yıl kadar sonra, MÖ 5. yüzyılda, milliyetçi duygularla Atina'da yazılan mitoslara dayanır. Ve bilinir ki "mitos", "tarih" değildir. Atinalıların İonia'yi bir Hellen toprağına dönüştürmüş olmaları yaygın görüşü de aynı mitosların ürünüdür; acımasız Dor saldırıları ardından Hellas halkının Atinalılar önderliğinde Orta Bati Anadolu kıyılarını ve önündeki adaları savaşla kazanarak "sömürgeleştirmeleri" masalının ürünü. Bunların gerçek olabilmesi için göçün ayrıca "kültür" göçü olması gerekir. Bati Uygarlığı'nı yaratan İon kültür ve sanatının, düşüncesinin Hellas'tan göçle taşınmış olması beklenir ki arkeolojik tüm bulgu ve veriler bunun tersini belgelemektedir. Heykel ve mimari yapıtlarını ve hatta en önemli dayanak olarak öne sürülen çömlekleri bile Hellas'a borçlu değildir İonlar; tanrılar, bilim ve yazı dahil, tüm düşünsel ve kültürel başarılarını da Anadolu'ya borçludur onlar. İonialıların göçle gelen Atinalılar olmadığı, yerli oldukları da, Mısır'da okunan göçten en az 200 yıl önceki bir zamanın "Büyük Ionia" tanımıyla belgelenmiştir. Bu nedenle Anadolu uygarlıklarının "Hellenliği" tanımının da bilimsel bulgu ve veriler ışığında sorgulanması zamanı da artık gelmiş olmalıdır.

Anatolian-Ionian civilization a critical approach to the terms "colonization" and "East greek"

The "fifteen achievements" E. Akurgal gathers in his book tided "The Aegean. Birth of Western Civilization" under the section referring to "The Importance of Eastern Hellenic Art and Culture in World History"; in essence, is a summary of the artistic and cultural superiority of the "Eastern Greeks" over the "Western Greeks". My only disagreement with this statement is the use of the terminologies "Eastern Greek" and/or "Eastern Hellenic". The Hellenic character of the Ionians doesn't be based on the historical documents; instead it bases on the myths fabricated with the nationalist view in Athens, seven hundred years after the immigrations, in the 5th century. It is obvious that the myth is not the history. The perception of the Ionian land as a part of the Hellenic land is because of the same myth. It was a tale of "colonisation" of the Hellenic people won by war, on the mid-west Anatolian costs and the nearby islands by the leadership of the Athenians after the barbaric attacks of the Doric people. If it was a true story, Ionians who were the creator of the western civilization, had to bring with them from Hellas their culture and art as well; however all the archaeological evidences prove just the opposite of it. Although the pottery tradition was accepted as the most important standpoint, just like their sculpture and architecture, Ionians are not indebted to Hellas their pottery tradition as well. Ionians owe their Gods and Goddess, their script, their cultural and intellectual achievements to Anatolia. The archaeological evidence on about the identity of the Ionians has already been proved with a recent find in Egypt, by an inscription mentioning "Great Ionia" dated at least two hundred years before the migration. Therefore, it is the time questioning the definition of the "Hellenic identity" of the Anatolian civilizations with the scientific documents and evidences.

PDF

___

Abbasoğlu - Martini 2003 H. Abbasoğlu - W. Martini (deri.), Die Akropolis von Perge I (2003).

Abbasoğlu 2003 H. Abbasoğlu, "Zur Geschichte der Ausgrabungen in Perge", içinde: H.Abbasoğlu - W. Martini (deri.), Die Akropolis von Perge I (2003) 1-11.

Akerström 1966 A. Akerström, Die architektonischen Terrakottetı Kleinasiens (1966).

Akurgal 1941 E. Akurgal, Griechische Reliefs des VI. Jahrhunâerts aus Lykien (1941).

Akurgal 1961 E. Akurgal, Die Kunst Anatoliens (1961).

Akurgal 1983 E. Akurgal, Alt-Smyrna I. Wohnschichten und Athenatempel (1983).

Akurgal 1998 E. Akurgal, Anadolu Kültür Tarihi (1998).

Akurgal 2000 . E. Akurgal, Ege. Bati Uygarlığının Doğduğu Yer (2000).

Aydın 2010 S. Aydın, "Arkeoloji ve Milliyetçilik. Toprak Altından Kimlik Devşirmek",Arkeo Atlas 7, 2010, 132-139.

Babinger 2001 F. Babinger , "Rum", İslam Ansiklopedisi 9 (2001) 766.

Badisches Landesmu- Badisches Landesmuseum Karlsruhe, Vor 12.000 Jahren in Anatolien. Dieseum 2007 aeltesten Monumente der Menschheit. Ausstellungskat (2007).

Basedow 2001 M. Basedow, "Der spâtbronzezeitliche Friedhof am Beşiktepe", içinde:Troia Kat. 2001,415-418.

Bean 1985 G. E. Bean, Kleinasien 3. Jenseits des Maender. Karien mit dem Vilayet Muğla(1985).

Berndt 2002 D. Berndt, Midasstadt in Phtygien. Eine sagenumwobenen Statte im anatolischen Hochland (2002).

Bittel 1976 K. Bittel, Die Hethiter (1976).

Boardman 1964 J. Boardman, The Greek Overseas (1964).

Borgelte 2001 M. Borgolte, "Europas Geschichten und Troia. Der Mythos im Mittelalter. Über die Zeit, als die Türken Verwandte der Lateiner und Griechen waren", içinde: Troia Kat. 2001, 190-203.

Bosch 1937 CI. Bosch, "Das Anatolische in der Geschichte", II. Türkischer Geschichtskongress (1937).

Bosch 1957 Cl. E. Bosch, Pamphylia Tarihine Dair Tetkikler (1957).

Bowie 1998 E. Bowie, "Hipponax", DNP 5 (1998) 606.

Brixe 2007 C. Brixe, "Frigler ve Frig Dili/The Phrygians and the Phrygian Language", içinde: H. Sivas - T. Tüfekçi Sivas (deri.), Friglerin Gizemli Uygarlığı/ The Mysterious Civili^tion of the Phrygians (2007).

Bruns-Özgan 2005 Ch. Bruns-Özgan, "Ein spâthethitisches Relief persischer Zeit ? içinde:M. Şahin (deri.), Ramazan Ö^gan'a Armağan (2005) 53-62.

Cobet 2007 J. Cobet, "Ionien in der Geschichtsschreibung", içinde: J. Cobet - V. von Grave - W-D. Niemeier - K. Zimmermann (deri.), Frühes Ionien. Eine Bestandsaufnahme, Milesische Forschungen 7, 727-741.

Cornelius - Niehr 2004 I. Cornelius - H. Niehr, Götter und Külte in Ugarit (2004).

Courtils 2005 J. des Courtils, "Ksanthos-Letoon Kazı ve Araştırmaları 2004, ANMED 2005/3, 43d.

Courtils 2006 J. des C our tils, "Nouvelles decouvertes a Xanthos", içinde: K. Dörtlük ve diğ. (deri), III. Uluslararası Likya Sempozyumu,Bildirileri (2006) 145-152.

Courtils 2006a J. des Courtils, "Ksanthos Kazı ve Araştırmaları 2005, ANMED 2006/4,33-35.

Curtius 1855 E. Curtius, Die lonier vor der ionischerı Wanderung (1855).

Dönmez 2003 Ş. Dönmez, "Yeni Bulgular Işığında Orta Karadeniz Bölgesi Demirçağı Çanak-Çömleğine Bir Bakış", Anadolu /Anatolia 24, 2003, 4.

Erhat 19721 A. Erhat, "Byzas", Mitoloji Sözlüğü (1972) 77.

Eyüboğlu — Erhat 1977 S. Eyüboğlu — A. Erhat (çev.), Hesiodos. Eseri ve Kaynakları (1977).

Fıratlı 1978 N. Fıratlı, "New Discoveries Concerning the First Settlement of Ancient: Istanbul-Byzantion", The Proceedings of the Xth International Congress of Classical Archaeology 1,1978, 565-574.

Fleischer 1973 R. Fleischer, Artemis von Ephesos und verwandte Kultstatuen aus Anatolien undm Syrien (1973).

Genz 2007 H. Genz, "Kızılırmak Bölgesi'nde Demir Çagı/The Iron Age in the Kızılırmak Region", içinde: H. Sivas — T. Tüfekçi Sivas (deri.), Friglerin Gizemli Uygarlığı,/The Mysterious Civilisation of the Phrygians (2007) 127-140.

Greaves 2003 A. M. Greaves, Miletos. Bir Tarih (2003).

Grimal 1997 P. Grimal, "Byzas", Mitoloji Sözlüğü. Yunan ve Roma (1997), 126.

Hanfmann 1953 G. M. A. Hanfmann, "Ionia, Leader or Follower?", Harward Studies in ClassicalPhylology 61,1953, 23.

Högemann 2001 P. Högemann , "Troias Untergang - was dann ? ", içinde: Troia Kat. 2001, 58-63.

Högemann 2005 P. Högemann, "Homer und der Vordere Orient", AMS 54, 2005, 1-19.

Işık (baskıda) F. Işık, "Das Leto-Heiligtum in Asarcık. Zur sog. Akkulturation' in Lykien bezüglich seiner frühen Tempelbauten", IstMitt (baskıda).

Işık 1980 F. Işık, Die Koroplastik von Theangela in Karien und ihre Be^iehungen Ostionien zvischen 560 und 270 v. Chr, IstMitt Beih 21 (1980).

Işık 1994 F. Işık, "Pttara, im Land vom hethitischen Lukka und homerischen Lykia", Lykia 1,1994,1-9.

Işık 1996 F. Işık, "Pamfılya ve Anadolu Gerçeği", Ada/ya I, 1996, 23-24.

Işık 1998a F. Işık, "Ein phrygisch-ionischer Torso der Muttergöttin in Alanya", içinde: G.Arsebük — M.J. Mellink — W. Schirmer (deri.), Halet Çambel'e Sunulan Yakılar (1998), 435-449.

Işık 1998b F. Işık, "Yunan Mucizesi Var mıydı ? ", Adalya III, 1998,16-25.

Işık 2000 F. Işık, "Der karische Bergherrscher und sein heiliger Stein in Kbide",içinde: C. Işık (deri), Festschrift für Baki Öğün %um 75. Geburtstag (2000) 117-134.

Işık 2003a F. Işık, "Die Vergöttlichung der phrygischen Dynasten im Lichte ihrer Graeber", IstMitt 53, 2003, 197-199.

Işık 2003b F. Işık, "Karanlık Dönemin Aydınlığı ve Frig Sanatının Anadoluluğu Üzerine", Anadolu!Anatolia 24, 2003,19-33.

Işık 2003c F. Işık, "F. Kolb'ün 'Homer Nasıl Ömer Olur' Yazısına Yanıtlar", İdoL Arkeoloji ve Arkeologlar D emeği D ergisi 16, 2003, 9-15.

Işık 2003d F. Işık, "F. Kolb'ün 'Homer Nasıl Ömer Olur' Yazısına Yanıtlar", Bilim ve Ütopya 112, 2003, 25-30.

Işık 2003e F. Işık, Die Statuetten vom Tumulus D bei TLlmalı. lonisierung der neuhethitisch-phrygischen Bildformen in Anatolien, Lykia V (2003).

Işık 2005 F. Işık, "Zu den Anfaengen ionischer Architektur", AMS 54, 2005, 21-42.

Işık 2007a F. Işık, "Ex Oriente Lux. Güneş Doğudan Doğar", içinde: B. Can - M.

Işıklı (deri.), Atatürk Üniversitesi 50. Kuruluş Yıldönümü Arkeoloji Bölümü Armağanı. Doğudan Yükselen Işık. Arkeoloji Yakılan (2007) 60-68.

Işık 2007b F. Işık, "Protogeometrik Yontucuklar Işığında Ege Göçlerinin Niceliği ve İonia Kültür Kimliği Üzerine"; içinde: E. Öztepe - M. Kadıoğlu (deri.)Coşkun Ö^günel'e 65. Yaş Armağanı (2007) 203vd.

Işık 2007c F. Işık, "Lykia'nın Dip Tarihi ve Hint-Avrupalıların Anadolulaşması Üzerine", içinde: G. Umurtak - Ş. Dönmez - A. Yurtsever, Refik Duru'ya Armağan (2007) 229-236.

Işık 2008a F. Işık, "Pişmiş Toprak Mimari Levhaların Frig Kökenine Yeni Bir Kanıt", içinde: T. Tahran ve diğ. (deri.), Muhibbe Darga Armağanı (2008) 275-282.

Işık 2008b F. Işık, "Mopsos Mitosu ve Bilimsel Gerçekler: Perge ve Karatepe'nin Kuruluşu Üzerine", içinde: I. Delemen (deri), Prof. Dr. Haluk Abbasoğlu'na 65. Yaş Armağanı (2008) 571-585.

Işık 2008c F. Işık, "Die anatolisch-altphrygische Muttergottheit vom Neolithikum bis zur Klassik", AMS 61, 2008, 33-68.

Işık 2009 F. Işık, "Eskiçağ'da Ticaret ve Mal'la Taşman Kültür", içinde: N. Yılmaz- H. Yıldız - E. Er (deri.), III. Ulusal Taş Sempozyumu, Antalya 2009 (2009).

İrem 2003 K. İrem, Aiolische orientalisierende Keramik (2003).

İşkan 2004a H. İşkan, "Zum Totenkult in Lykien II: Schlachtopfer an lykischen Graebern", T. Korkut (deri.), 60. Yaşında Fahri Işık'a Armağan (2004) 379-417.

İşkan 2004b H. İşkan, "Der Einfluss des spâthethitischen Kulturraumes auf die Grabreliefs in Lykien", Akten der %weiten Forschungstagung des Graduiertenkollegs ' Anatolien und seine Nachbarn" derEberhard-Karls-Universitat Tübingen (20. bis 22. November 2003), (2004) 151-177.

Jarosch 1994 V. Jarosch, Samos, XVIII. Samische Tonfiguren des 10. bis 7. Jahrhunderts v.Chr. aus dem Heraion von Samos (1994).

Korfmann 1998 M. Korfmann, "Stelen vor den Toren Troias: Appaliunas-Apollon in Truisa/Wilusa?", içinde: G. Arsebük - M. J. Mellink - W. Schirmer (deri.), Halet Çambel'e Sunulan Yakılar (1998) 471-488.

Korfmann 2001 M. Korfmann, "Die troianische Hochkultur (Troia VI und Vila). Eine Kultur Anatoliens", içinde: Troia Kat. 2001, 395-406.

Kreiser 2001 K. Kreiser, "Troia und die homerischen Epen. Von Mehmet II. bis İsmet İnönü", içinde: Troia Kat. 2001, 282-291.

Latacz 2001 J. Latacz, Troia-Wilios-Wilusa Troia. (2001).

Latacz 2005 J- Latacz, Troia und Homer (2005).

Lemos 2007 I. S. Lemos, "The Migrations to the West Coast of Asia Minor: Tradition and Archaeology", içinde: J. Cobet — V. von Grave — W-D. Niemeier — K. Zimmermann (derl.), Friihes lonien. Eine Bestandsaufnahme, Milesische Forschungen 7, 713-727.

Mansel 1963 A. M. Mansel, Ege ve Yunan Tarihi (1963).

Marek 1993 Ch. Marek, Stadt, Aera und Territorium in Pontus-Bithynia und Nord-Galatia,IstForsch 39 (1993).

Martini 2003 W. Martini, "Historische Schlussfolgerungen", içinde: H. Abbasoğlu - W.Martini (derl), Die Akropolis von Perge I (2003) 179vdd.

Neumann 2003 i G. Neumann, "Eine epichorische Inschrift", içinde: H. Abbasoğlu - W.Martini (deri.), Die Akropolis von Perge I (2003) 165vdd.

Niehoff 1997-1999 J.Niehoff, "Byzantion-Byzanz ", içinde: DNP 2 (1997-1999) 871.

Omura 1992 S. Omura, "1990 Yılı Kaman-Kalehöyük Kazıları", KST 13.1,1992, 324.

Özdoğan - Başgelen 1999 M Özdoğan - N. Başgelen (deri.), Neolithic in Turkey the cradle of civilisation: new discoveries (1999).

Özdoğan 2002a M. Özdoğan, "Devrimlarin Atası, Neolitik Çağ", Arkeo Atlas 1, 2002, 64.

Özdoğan 2002b M. Özdoğan, "Devletin Kökeni, Kalkolitik Çağ", Arkeo Atlas 1, 2002,109.

Özgan 1978 R- Özgan, Untersuchungen v(ur archaischen Plastik loniens (1978).

Özgünel 2003 C. Özgünel, "Geometrische Keramik von Alt-Smyrna aus der Akurgal- Grabung", içinde: B. Ruckert — F. Kolb (deri.), Probleme der Keramikchronologie des südlichen und westlichen Kleinasiens in geometrischer und archaischer Zeit, Internationales Kolloquium, Tubingen (24.03-26.03 1998), Antiquitas 44, (2003).

Pavuk 2010 P- Pavuk, "Kuzeybatı Anadolu'ya Özgü Çömlekçilik. Gri Kaplar", Arkeo Atlas 7 2010, 50vd.

Rose 2008 C. B. Rose, "Separating Fact from Fiction in the Aiolian Migration", Hesperia 77.3, 2008, 399-430.

Sazcı 2001 G. Sazcı, "Das Megaron in Quadrat G6", içinde: Troia Kat. 2001, 384- 390.

Schefold 1950 K. Schefold, "Die Tonfriese von Pazarli", in: Deutsches Archâologisches Institut. Abteilung Istanbul (Hrsg.), Martin Schede zu seinem secbzigsten Geburtstag am 20. Oktober 1943 im Manuskript überreicht. Kleinasien und By%an%: Gesammelte Aufsatze zur Altertumskunde und Kunstgeschichte, Istforsch 17 (1950) 137-148

Seher 2000 J- Seher, "Hattuşa/Boğazköy'ün Yerleşim Tarihine Yeni Katkılar: Büyükkaya Kazılarına Toplu Bir Bakış", TÜBA-AR 3, 2000,15-34.

Sivas - Tüfekçi-Sivas 2007 H. Sivas - T. Tüfekçi-Sivas (deri.), Friglerin Gizemli Uygarlığı. The Mysterious Civilisation of the Phrygians. Yapı Kredi Sergi Katalogu, istanbul 2007/2008 (2007).

Sourouzian — R. Stadelmann H. Sourouzian — R. Stadelmann, "Die altesten Erwahnungen von Ioniern 2005 und Danaern", AW36.6, 2005, 79-83.

Starke 1999 F. Starke , "Luwisch", DNP 7 (1999) 528.

Starke 2001 F. Starke, "Die Geschichte des Landes Wilusa", içinde: Troia Kat. 2001,34 -45.

Şahin 2002 S. Şahin, "Pamfılya/Likya Sınır Kentleri: Olbia ve Diğerleri", Tikya İncelemeleri 1, 2002, 31 d.

Şahin 2005 S. Şahin, "Bilim Üretmeyen Uygarlık Evrensel Değildir !.. Batı Uygarlığı ve Anadolu", Toplumsal Tarih 136, Nisan 2005, 43.

Taşlıklıoğlu 1954 Z. Taşlıldıoğlu, Tanrı Apollon ve Anadolu ile Münasebeti (1954).

Tekoğlu 2006 R. Tekoğlu, "Anadolu'nun Dilleri", Arkeo Atlas 5, 2006, 158.

Tiryaki 2001/2002 S. G. Tiryaki, "İvriz Kabartması Işığında Anadolu'da Şarap-Tanrısı Anlayışı ve Bu Anlayışın Gelişimi Üzerine", Adalya 5, 2001 /2002, 59-71.

Tiryaki 2010 G. Tiryaki, Erken Demirçağ Gurgum (—Kahramanmaraşj Kabartmak Me^ar Taşlan (Basılmamış doktora tezi, Antalya 2010).

Troia Kat. 2001 Troia-Wilios-Wilusa Troia. Traum und Wirklichkeit. Ausstellungskatalog, Stuttgart-braunschweig-Bonn 2001/2002 (2001).

Ünal 1989 A. Ünal, "Orta ve Kuzey Anadolu'nun M.Ö. 2. Binyil İskân Tarihiyle İlgili Sorunlar", içinde: C. Bayburtluoğlu (deri.) Akurgal'a Armağan, Anadolu/Anatolia XXII, 1981/1983 (1989) 17-37.

Von der Osten 1937 H. H. von der Osten, The Alişar. Höyük Season of 1930-1932 Tart II OIPXXIX (1937).

Wachter 2001 R. Wachter, "Die Troia-Geschichte wird schriftlich", içinde: Troia Kat.2001, 77-80.