Diriliş Ertuğrul Dizisinde Sunulan Osmanlı-Türk Kadını İmajı Üzerine Bir Alımlama Araştırması

Bu çalışmada dünya çapında izleyiciye sahip olan Diriliş Ertuğrul dizisinde sunulan Osmanlı-Türk kadını imajının Türkiye’deki izlerkitle tarafından nasıl alımlandığı incelenmiştir. Bu çalışma için, araştırmamıza katılan katılımcıların toplumsal cinsiyet ve kadına dair görüşleri ile Diriliş Ertuğrul dizisindeki erken dönem Osmanlı-Türk kadını temsiline dair düşünceleri arasındaki ilişkiyi inceleyebilmek amacıyla derinlemesine mülakat tekniği kullanılarak alımlama analizi yapılmıştır. 19 kadın, 19 erkek katılımcı olmak üzere toplamda 38 katılımcı ile yapılan araştırmanın sonucunda Diriliş Ertuğrul dizisindeki erken dönem Osmanlı-Türk kadını imajında milliyetçilik ile toplumsal cinsiyetin birbirini kuran bir ilişkiye sahip olduğu ve bu ilişkinin dindar muhafazakar ya da seküler olsun katılımcıların birçoğu için günümüz Türk kadınını tanımlamada bir referans noktası oluşturduğu görülmüştür. Çalışmamızın önemli bir diğer sonucu ise kadın katılımcılarda fark ettiğimiz güç istencidir. Dizide kadın karakterlerin eril güce, beğenilen güçlü erkek karakterlerin eşi ya da annesi olarak ulaşabildiklerini düşünen kadın katılımcılar, gerçek hayatlarında böyle bir gücü erkeklerden devşirme arzusunda olsalar da, ataerkil değerlerin sarsılmasıyla arzu ettikleri güçten uzaklaştıklarını düşünmektedirler.

Anahtar Kelimeler:

Diriliş Ertuğrul, Televizyon Dizisi, İzleyici Araştırması, Toplumsal Cinsiyet, Kadın, Milliyetçilik, Güç

PDF

___

Altın kelebek ödülleri sahiplerini buldu. (2016, 14 Kasım). Hürriyet. Erişim adresi: https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/magazin/43-pantene-altin-kelebek-odulleri-sahiplerini-buldu- 40276830.
Atatürk. M. K. (1959). Atatürk’ün söylev ve demeçleri, Cilt 2, Ankara: Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Yayınları.
Aydın, S. (2019). Payitaht Abdülhamid ve Diriliş Ertuğrul dizileriyle kolektif hafıza inşası. (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Aydos, S. (2013). Muhafazakâr milliyetçi muhayyilede kanuni: muhteşem yüzyıl'a yönelik tepkilere dair bir okuma. History Studies, 1(5), 1-16. doi: 10.9737/historyS_701
Beauvoir, de S. (2019). İkinci cinsiyet (Çev. G. Savran). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
Berktay, F. (2009). Feminist teorinin önemli bir alanı: cinsellik. Cogito, (Feminizm Özel Sayısı 58), 58-71. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Bingöl, O. (2014). Toplumsal cinsiyet olgusu ve Türkiye'de kadınlık. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(Özel sayı 1), 108-114. doi: 10.18493/kmusekad.36760
Bozdağ, M. (2016). Destanlarımız her çağda yaşıyor. Cins, 15, 14-16. Erişim adresi: http://www.cins.com.tr/genel/mehmet-bozdag-destanlarimiz-her-cagda-yasiyor/
Butler, J.(2009). Toplumsal cinsiyet düzenlemeleri. Cogito, (Feminizm Özel Sayısı 58), 73-93. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Carr, E. H. (1991). Tarih nedir? (Çev. M. G. Gürtürk ). İstanbul: İletişim Yayınları.
Çınar, Ö. F. (2018, 26 Aralık). Reyting savaşları: Sen Anlat Karadeniz ve Diriliş Ertuğrul, Gzt. Erişim adresi: https://www.gzt.com/jurnalist/reyting-savaslari-sen-anlat-karadeniz-ve-dirilis-ertugrul-3470559
Diriliş Ertuğrul. (t.y.). Hürriyet. Erişim adresi: https://www.hurriyet.com.tr/haberleri/dirilis-ertugrul Diriliş Ertuğrul ödüle doymuyor. (2017, 24 Nisan). Yeni Şafak . Erişim adresi: https://www.yenisafak.com/hayat/dirilis-ertugrul-odule-doymuyor-2648207
Donovan, J.(2016). Feminist teori (Çev. A. Bora, M. Ağduk Gevrek, F. Sayılan ). İstanbul: İletişim Yayınları. Erdoğan'dan 'Diriliş Ertuğrul' açıklaması. (2017. 03 Mart). Hürriyet. Erişim adresi: https://www.hurriyet.com.tr/gundem/erdogandan-dirilis-ertugrul-aciklamasi-40383307
Erdoğan'ın dizisi 'Diriliş: Ertuğrul'un bölüm başı maliyeti en az 1 milyon 100 bin!. (2016, 16 Kasım). Sol. Erişim adresi: https://haber.sol.org.tr/toplum/erdoganin-dizisi-dirilis-ertugrulun-bolum-basi-maliyeti-en-az- 1-milyon-100-bin-175940
Fiske, J. (2017). İletişim çalışmalarına giriş (Çev. S. İrvan). Ankara: Pharmakon Yayınevi.
İnceoğlu, İ. ve Akçalı, E. (2018). Televizyon dizilerinde toplumsal cinsiyet eşitliği araştırması. İstanbul: Türkiye Sanayiciler ve İş İnsanları Derneği.
Hall, S. (2006). Encoding/decoding. D. Keller ve G. Durham (Ed.), Media and cultural studies içinde (s. 163- 174). Malden: Blackwell Publishing.
Oğuz, H.Ş. (2014). Stuart Hall... Tarihten geçenler. Moment Dergi, 1(1), 125-136. doi: 10.17572/mj2014.1.125136
Jensen, K.B. ve Rosengren, K.E. (2005). İzleyicinin peşindeki beş gelenek. medya ve izleyici bitmeyen tartışma (Çev. Ş. Yavuz). Ankara: Vadi Yayınları.
Kadıoğlu, A. (1998). Cinselliğin inkarı: büyük topumsal projelerin nesnesi olarak Türk kadınları. A. Berktay Hacımirazoğlu (Ed.), 75 yılda kadınlar ve erkekler içinde (s. 89-100). İstanbul: İş Bankası Yayınları.
Kandiyoti, D. (2015). Cariyeler, bacılar, yurttaşlar. İstanbul: Metis Yayınları.
Kuruoğlu, H. Ş. (2000). Kadın medyada nasıl yer alıyor? Erişim adresi: http://www.kazete.com.tr/arsiv/2000/19/ yazarlar/huriye.htm
Mutlu, E. (2005). Globalleşme, popüler kültür ve medya. Ankara: Ütopya Yayınevi.
Özdemir, M.(2020). Kültürel çalışmalar perspektifinden Çukur dizisinin alımlaması: Erkeklik ve kadınlık temsilleri üzerine bir araştırma. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Düşünceler Hakemli E-Dergisi, 14, 116-133. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/euifydhed/issue/58510/820567
Özsoy, A.(2015). Yerli televizyon dizilerinde farklılaşan toplumsal cinsiyet temsilleri üzerine bir tartışma. Ş. Yavuz (Ed.), Toplumsal cinsiyet ve medya temsilleri içinde (s. 226-246). İstanbul: Heyamola Yayınları.
Procter, J. (2004). Stuart Hall. Londra: Routledge.
Saktanber, A. (1995). Türkiye'de medyada kadın: serbest, müsait kadın veya iyi eş, fedakar anne. Ş. Tekeli (Ed.), Kadın bakış açısından 1980'ler Türkiye'sinde kadınlar içinde (s. 211-232). İstanbul: İletişim Yayınları.
Sancar, S. (2012). Türk modernleşmesinin cinsiyeti erkekler devlet kadınlar aile kurar. İstanbul: İletişim Yayınları.
Scott, J. W. (2010). Toplumsal cinsiyet: Faydalı bir tarihsel analiz kategorisi (Çev. D. Demirler ve F. Dinçer). Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar, 12, 113-134. Erişim adresi: http://www.feministyaklasimlar.org/category/sayi-12-ekim-2010
Sirman, N. (2009) Kadınların milliyeti. T. Bora, M. Gültekingil ( Ed.), Modern Türkiye’de siyasi düşünce: Milliyetçilik içinde (s. 226-244). İstanbul, İletişim Yayınları.
Şeker, T. (2009). 5 N 1 K haber programının alımlama analizi. Selçuk İletişim Dergisi, 5(4), 105-117. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/josc/issue/19018/200671
T.C. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Kamuoyu Yayın Araştırmaları ve Ölçme Dairesi Başkanlığı. (2018). Televizyon izleme eğilimleri araştırması (Yayın No. 2018/1). Erişim adresi: https://www.rtuk.gov.tr/
Toska, Z. (1998). Cumhuriyet'in kadın ideali: Eşiği aşanlar ve aşamayanlar. A. Berktay Hacımirazoğlu (Ed.), 75 yılda kadınlar ve erkekler içinde (s. 71-89). İstanbul: İş Bankası Yayınları.
Timisi, N. (1996). Medyada cinsiyetçilik. Ankara: Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü.
Yaylagül, L. (2006). Kitle iletişim kuramları, Ankara: Dipnot Yayınları.
Yücel, A. (2014). 'Muhteşem Yüzyıl' dizisinin alımlama analizi: Kadın ve erkek imajı üzerine farklı okumalar. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E- Dergisi, 1-33. Erişim adresi: http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/makaleler/muhtesemyuzyil.pdf
Yüksel, N. A. (1999). Toplumsal cinsiyet olgusu ve Türkiye'deki toplumsal cinsiyet kalıplarının televizyon dizilerindeki yansımaları. Kurgu Dergisi, 16(1), 67-81. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kurgu/issue/59590/858010