Adalete Yönetici Tarafından Bakmak: Astın Samimiyeti ve Yetkinliğinin Rolü

Etkileşimci perspektiften yola çıkarak yöneticilerin özelliklerinin astların davranışlarını etkileyen faktörlerden biri olduğu düşünüldüğünde, bunun tam tersinin yani astların özelliklerinin de yöneticilerin davranışlarını etkileyeceği düşüncesinden hareketle bu çalışmanın amacı, astların samimiyeti ve yetkinliğinin yöneticilerin adil veya adaletsiz davranışlarına olan etkisini analiz etmek olarak belirlenmiştir. Bu amaç doğrultusunda nicel yöntemin tercih edildiği bu araştırmanın verileri kolayda örnekleme yöntemiyle 457 yöneticiye çevrim içi yolla ulaşılarak toplanmıştır. Elde edilen veri setine SPSS kullanılarak analiz yapılmıştır. Analiz soncunda çalışmanın öne çıkan bulgularına göre; yöneticiler, samimi astlarının, prosedür ve etkileşim açısından adil muamele gördüklerini düşünmekteyken, yetkin astlarının bunlara ek olarak kaynak dağıtımı açısından da adil muamele gördüklerini ifade etmektedirler. Başka bir ifadeyle, yöneticilerin davranışları ya da kararları üzerinde çalışanların da etkisi olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Dağıtım Adaleti, Prosedür Adaleti, Etkileşim Adaleti, Astların Samimiyeti, Astların yetkinliği

Understanding Justice from the Manager's Perspective: The Role of Subordinate Warmth and Competence

Starting from an interactionist perspective, the characteristics of the managers are one of the factors influencing the behavior of the subordinates, and the opposite, that is, the characteristics of the subordinates will also influence the behavior of the managers, the goal of this study is to analyze the effect of the warmth and competence of the subordinates on the just or unjust behavior of the managers. The data for this study, in which the quantitative method was preferred, were collected for this purpose by reaching out to 457 managers online using the convenience sampling method. SPSS was used to analyze the obtained data set. The findings show that, while managers believe that their subordinates are treated fairly in terms of procedure and interactional, they also believe their competence subordinates are treated fairly in terms of resource distribution. In other words, it was determined that employees had an impact on the behavior or decisions of the managers.

Keywords:

Distributive Justice, Procedural Justice, Interactional Justice, Subordinate Warmth, Subordinate Competence,

PDF

___

Abele, A. E., Hauke, N., Peters, K., Louvet, E., Szymkow, A., & Duan, Y. (2016). Facets of the Fundamental Content Dimensions: Agency with Competence and Assertiveness-Communion with Warmth and Morality. Frontiers in Psychology, 7, 1-17.
Adams, J.S. (1965). Inequity in Social Exchange. Advances in Experimental Social Psychology, 2, 267-299.
Arslantaş, C. C. & Pekdemir, I. (2007). Dönüşümcü Liderlik, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Örgütsel Adalet Arasındaki İlişkileri Belirlemeye Yönelik Görgül Bir Araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 261-286.
Akatay, A., Yücekaya, P. & Kisat, N. Ç. (2016). Yöneticilerin Etik Liderlik Davranışlarının, Örgütsel Adalet ve Sinizm Üzerine Etkileri: Çanakkale İl Emniyet Müdürlüğü’nde Bir Araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(28), 483-509.
Beugre, C. D. (1998). Managing Fairness in Organizations. London: Greenwood Publishing Group.
Bies, R. J. & Moag, J. S. (1986). Interactional Justice: Communication Criteria of Fairness. Research on Negotiations in Organizations, 1, 43-55.
Blau, P. M. (1964). Justice in Social Exchange. Sociological Inquiry, 32(4), 193-206.
Büyükyılmaz, O. & Ay, F. A. (2017). Etik Liderliğin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisinde Örgütsel Adaletin Aracılık Rolü. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), 209-233.
Colquitt, J. A. (2001). On the Dimensionality of Organizational Justice: A Construct Validation of a Measure. Journal of Applied Psychology, 86(3), 386-400.
Colquitt, J. A., Greenberg, J., & Zapata-Phelan, C. P. (2005). What Is Organizational Justice? A Historical Overview. J. Greenberg ve J. A. Colquitt (Eds.), Handbook of organizational justice içinde, (s. 3-56). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
Cornelis, I., Van Hiel, A., & De Cremer, D. (2012). The Effect of Followers’ Belongingness Needs On Leaders’ Procedural Fairness Enactment: Mediation Through Interpersonal and Team, Attraction. Journal of Personnel Psychology, 11(1), 31-39.
Cropanzano, R. S. & Ambrose, M. L. (2015). Organizational Justice: Where We Have Been and Where We Are Going. R. Cropanzano ve M. L. Ambrose (Eds.), The Oxford Handbook of Justice in the Workplace içinde (s.3-14), New York: Oxford University Press.
Cropanzano, R., Bowen, D. E., & Gilliland, S. W. (2007). The Management of Organizational Justice. Academy of Management Perspectives, 21(4), 34-48.
Cropanzano, R., Byrne, Z. S., Bobocel, D. R., & Rupp, D. E. (2001). Moral Virtues, Fairness Heuristics, Social Entities, and Other Denizens Of Organizational Justice. Journal of Vocational Behavior, 58(2), 164-209.
Cuddy, A. J., Fiske, S. T., & Glick, P. (2008). Warmth and Competence As Universal Dimensions of Social Perception: The Stereotype Content Model and The Bias Map. Advances in Experimental Social Psychology, 40, 61-149.
Çetinkaya, M. & Çimenci, S. (2014). Örgütsel Adalet Algısının Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisi ve Örgütsel Özdeşleşmenin Aracılık Rolü: Yapısal Eşitlik Modeli Çalışması. Yönetim Bilimleri Dergisi, 12(23), 237-278.
Fiske, S. T. (2018). Stereotype Content: Warmth and Competence Endure. Current Directions in Psychological Science, 27(2), 67-73.
Fiske, S. T., Cuddy, A. J. & Glick, P. (2007). Universal Dimensions of Social Cognition: Warmth and Competence. Trends in Cognitive Sciences, 11(2), 77-83.
García-Guiu, C., Moler, F. & Moriano, J. A. (2015). Authentic Leadership and Its Influence on Group cohesion and Organizational Identification: The Role of Organizational Justice as a Mediating Variable. Revista de Psicología Social, 30(1), 60-88.
Greenberg, J. (1993). Stealing in the Name of Justice: Informational and Interpersonal Moderators of Theft Reactions to Underpayment Inequity. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 54(1), 81-103.
Hair J.F., Black W.C., Babin B. J., Anderson R. E. ve Tatham R. L. (2006). Multivariate Data Analysis. New Jersey: Pearson Prentice Hall.
Harman, H.H. (1976). Modern Factor Analysis. Chicago: University of Chicago Press.
Hofstede, G. (1980). Culture’s Consequences: International Differences in Work-Related Values, Beverly Hills: Sage.
Homans, G. C. (1961). The Humanities and the Social Sciences. American Behavioral Scientist, 4(8), 3-6.
Huang, J. L., Cropanzano, R., Li, A., Shao, P., Zhang, X. & Li, Y. (2017). Employee Conscientiousness, Agreeableness, and Supervisor Justice Rule Compliance: A Three-Study Investigation. Journal of Applied Psychology, 102(11), 1564-1589.
Kılıç, M. Y. (2020). Otantik Liderlik Davranışlarının, Örgütsel Adalet ve Öğretmenlerin İş Tatmini Üzerine Etkisinin İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(6), 2271- 2283.
Konovsky, M. A. & Organ D. W. (1996). Dispositional and Contextual Determinants of Organizational Citizenship Behavior. Journal of Organizational Behavior, 17(3), 253-266.
Koopman, J., Matta, F. K., Scott, B. A. & Conlon, D. E. (2015). Ingratiation and Popularity as Antecedents of Justice: A Social Exchange and Social Capital Perspective. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 131, 132-148.
Korsgaard, M. A., Roberson, L. & Rymph, R. D. (1998). What Motivates Fairness? The Role of Subordinate Assertive Behavior on Manager’s Interactional Fairness. Journal of Applied Psychology, 83(5), 731.
Leventhal, G. S. (1980). What Should Be Done With Equity Theory?. K. J., Gergen, M. S. Greenberg ve R. H. Willis, (Eds.) Social exchange içinde (s. 27-55). Boston: Springer.
Menon, T., Morris, M. W., Chiu, C. Y. & Hong, Y. Y. (1999). Culture and the Construal of Agency: Attribution to Individual Versus Group Dispositions. Journal of Personality and Social Psychology, 76(5), 701-717.
Nunally J. C. (1978) Psychometric Theory. New York: McGraw-Hill.
Niehoff, B. P. ve Moorman, R. H. (1993). Justice as a Mediator of the Relationship Between Methods of Monitoring and Organizational Citizenship Behavior. Academy of Management Journal, 36(3), 527- 556.
Pérez-Rodríguez, V., Topa, G. & Beléndez, M. (2019). Organizational Justice and Work Stress: The Mediating Role of Negative, But not Positive, Emotions. Personality and Individual Differences. https://doi.org/10.1016/j.paid.2019.04.047
Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Lee, J.-Y. & Podsakoff, N. P. (2003). Common method biases in Behavioral Research: A Critical Review of the Literature and Recommended Remedies. Journal of Applied Psychology, 88(5), 879-903.
Qin, X., Ren, R., Zhang, Z. X. & Johnson, R. E. (2018). Considering Self‐Interests and Symbolism Together: How Instrumental and Value‐Expressive Motives Interact to Influence Supervisors’ Justice Behavior. Personnel Psychology, 71(2), 225-253.
Sargut, A. S. (2015). Kültürlerarası Farklılaşma ve Yönetim. Ankara: İmge Yayıncılık.
Scott, B. A., Colquitt, J. A. & Paddock, E. L. (2009). An Actor-Focused Model of Justice Rule Adherence and Violation: The Role of Managerial Motives and Discretion. Journal of Applied Psychology, 94(3), 756-769.
Scott, B. A., Garza, A. S., Conlon, D. E. & Kim, Y. J. (2014). Why Do Managers Act Fairly in the First Place? A Daily Investigation of “Hot” and “Cold” Motives and Discretion. Academy of Management Journal, 57(6), 1571-1591.
Scott, B. A., Colquitt, J. A. & Zapata-Phelan C. P. (2007) Justice as a Dependent Variable: Subordinate Charisma as a Predictor of Interpersonal and Informational Justice Perceptions. Journal of Applied Psychology. 92(6), 1597-1609.
Seppälä, T., Lipponen, J., Pirttilä-Backman, A. M. & Lipsanen, J. (2012). A Trust-Focused Model of Leaders’ Fairness Enactment. Journal of Personnel Psychology, 11(1), 2190-5150.
Tingul, S. D. & Yürür, S. (2020). Yeni İş Bulmak Zor Diye Adaletsizliğe Katlanmak Mı? Yoksa Gemileri Yakıp Ayrılmak Mı?. Business & Economics Research Journal, 11(4), 1133-1145.
Tajfel, H. (1981). Human Groups and Social Categories: Studies in Social Psychology. Cambridge: Cambridge University Press.
Tyler, T. R. (1994). Psychological Models of the Justice Motive: The Antecedents of Distributive Justice and Procedural Justice. Journal of Personality and Social Psychology, 67, 850-863.
Tyler, T., Degoey, P. & Smith, H. (1996). Understanding why the Justice of Group Procedures Matters: A Test of the Psychological Dynamics of the Group-Value Model. Journal of Personality and Social Psychology, 70(5), 913-930.
Xinlu, P. & Vinitwatanakhun, W. (2021). A Study of the Relationship Between Teachers’ Perceptions Towards Principal’s Transformational Leadership Style and Organizational Justice at a Junior High School, Chongqing, China. Scholar: Human Sciences, 13(1), 379-392.
Wells, J. E. & Walker, N. A. (2016). Organizational Change and Justice: The Impact of Transparent and Ethical Leaders. Journal of Intercollegiate Sport, 9(2), 179-199.
Wojciszke, B., Abele, A. E. & Baryla, W. (2009). Two Dimensions of Interpersonal Attitudes: Liking Depends on Communion, Respect Depends on Agency. European Journal of Social Psychology, 39(6), 973-990.
Yazıcı, N. & Yürür, S. (2018). Deontolojik Adalet: Örgütteki Kültürel Bağlamın Etkisi. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 20(1), 17-38.
Yazıcı, N. & Yürür, S. (2019). Birey-Örgüt Uyumu ve Örgütsel Adalet: Uyum Her Zaman İyi midir?. İzmir İktisat Dergisi, 34(2), 213-224.
Yürür, S. (2008). Örgütsel Adalet ile İş Tatmini ve Çalışanların Bireysel Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Analizine Yönelik Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 295-312.
Yürür, S. (2019). Sosyal Mübadele Kuramı. S. Yürür, (Ed.), Örgütsel Davranış Kuramları içinde (s. 245- 279), İstanbul: Beta Yayınevi.
Yürür, S. & Demir, K. (2011). Örgütsel Adalet ve Psikolojik Güçlendirme: Karşılıklı Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 16(3), 311-335.
Yürür, S., & Mengenci, C. (2014). Örgütsel Adalet ve Ekstra-Rol Davranışları İlişkisi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 12(24), 1-17.
Yürür, S. & Nart, S. (2016). Örgütsel Adalet Algısı Kamu Çalışanlarının İhbar Etme Niyetinin Belirleyicisi Midir?. Amme İdaresi Dergisi, 49(3), 117-148.
Yürür, S. & Soygüzel, H. (2010). Örgütsel Çatışma Yönetimi Açısından Kamu Yöneticileri ile Özel Sektör Yöneticileri Arasındaki Farklılıkların Analizi. Paradoks Ekonomi Sosyoloji ve Politika Dergisi, 6(1), 31-47.
Zapata, C. P., Olsen, J. E. & Martins, L. L. (2013). Social exchange from the Supervisor’s Perspective: Employee Trustworthiness as a Predictor of Interpersonal and Informational Justice. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 121(1), 1-12.
Zhao, G., Chen, Y. & Brockner, J. (2015). What Influences Managers’ Procedural Fairness Towards Their Subordinates? The Role of Subordinates’ Trustworthiness. Journal of Experimental Social Psychology, 59, 96-112.
Zheng, M. X., Schuh, S. C., Dijke, M. & De Cremer, D. (2020). Procedural Justice Enactment as an Instrument of Position Protection: The Three‐Way Interaction Between Leader’s Power Position Stability, Followers’ Warmth, and Followers’ Competence. Journal of Organizational Behavior, 42(6), 785-799.