Uykusuzluk Şiddeti İndeksi'nin Türk örneklemindeki psikometrik özellikleri

Amaç: Toplumda yapılan tarama çalışmaları uykusuzluk yaygınlığının yaklaşık üçte bir oranında görüldüğünü bildirmektedir. Psikiyatrik bozuklular ve sağlık sorunu yaşayan hastalarda uykuyla ilişkili zorlukların azımsanmaya-cak düzeyde olduğu yolunda güçlü araştırma bulguları vardır. Bu anlamda birincil ve ikincil uykusuzluğu değerlen-dirmede kullanılacak ölçme araçlarının geliştirilmesi ve kullanımı daha da önem kazanmaktadır. Morin'in geliştir-diği Uykusuzluk Şiddeti İndeksi (UŞİ) farklı dillere de çevrilmiş, pratik kullanıma sahip bir ölçme aracıdır. Bu çalış-mayla Uykusuzluk Şiddeti İndeksi'nin Türk örneklemindeki psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi amaçlan-mıştır. Yöntem: Araştırmanın verileri Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma Hastanesi Psikiyatri Polikli-niği'ne başvuran 34 depresyon hastası ve sağlıklı 258 üniversite öğrencisini oluşturduğu bir örneklemden toplan-mıştır. Araştırmaya katılan deneklere UŞİ, Hamilton Depresyon Ölçeği (HAM-D), Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) ve Pittsburgh Uyku Kalitesi Ölçeği (PUKÖ) uygulanmıştır. UŞİ'nin birlikte geçerliliği diğer psikolojik değişkenlerle korelasyonlar hesaplanarak değerlendirilmiştir. Madde analizleri, iç tutarlılık katsayısı ve tekrarlı uygulamalar arasında sınıf içi korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Yapı geçerliliğini değerlendirebilmek amacıyla varimaks rotasyonlu ana bileşenler analizi ve yapısal eşitlik analizinden yararlanılmıştır. Sonuçlar: Ölçeğin diğer değişken-lerle korelasyonları yeterli düzeydedir. Ölçek maddelerinin ayırt edicilikleri 0.44'ün üzerindedir. Tüm maddeler için iç tutarlıklık katsayısı 0.79 olarak bulunmuştur. Depresyon hastalarında 30 günlük sınıf içi korelasyon 0.65 ve sağlıklı kişilerde 15 günlük sınıf içi korelasyon 0.82'dir. Faktör analizleri sonucunda ölçme aracının Türkçe formu-nun iki faktörlü bir yapı gösterdiği görülmüştür: 'Günlük işlevsellik' ve 'uyku kalitesi'. Tartışma: UŞİ Türk örnekle-minde araştırmacılar tarafından kullanılabilecek yeterli geçerlilik ve güvenilirlik düzeyine sahiptir. Sonuçlar önceki bulgular ve kuramsal yaklaşımlar çerçevesinde tartışılmıştır.

Psychometric properties of the Insomnia Severity Index in Turkish sample

Objective: Prevalence of insomnia was detected approximately one third of normal population in surveys. Research evidence suggest that comorbid sleep problems in patients with psychiatric disorders and health prob-lems are not rare. Therefore, the importance of development and using of the instruments that assess primary and secondary insomnia increases. Insomnia Severity Index (ISI) developed by Morin has translated into various languages and have prevalent use for the research purposes. The aim of the study was to assess psychometric properties of the Insomnia Severity Index in Turkish sample. Methods: Data were collected from 34 patients diagnosed with depression in psychiatry clinics of Yüzüncü Yıl University Faculty of Medicine Research Hospital and 258 undergraduate healthy controls. The ISI, the Hamilton Depression Scale (HDS), the Beck Depression Inventory (BDI), and Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI) were administered to the subjects. Concurrent validity was evaluated by calculating correlations between the ISI scores and other psychological variables. Item ana-lyses, inner consistency coefficient and intraclass correlations between two repeated applications in both patient and healthy subjects were calculated. Construct validity was tested by using principal component analysis with varimax rotation and structural equation analysis. Results: Correlations between the instrument and other psychological variables were adequate. Item discriminations were higher than 0.44. Inner consistency of the scale was 0.79. Intraclass correlation at 30-day time interval in depressive patients was 0.65 and at 15-day time interval in 68 healthy controls was 0.82. It was found in factor analyses that Turkish form has a two-factor structure: 'Daily functionality' and 'sleep quality'. Conclusion: The ISI revealed adequate validity and reliability to be used by researchers in Turkish sample. Current results were discussed under the previous findings and concerning theoretical considerations.

___

  • 1.Aslan S, Gülcat Z, Albayrak FS, Maral I, Yetkin S, Sütçügil L, et al. Prevalence of insomnia symptoms: results from an urban district in Ankara, Turkey. Int J Psychiat Clin 2006; 10:52-58.
  • 2.Morin CM, LeBlanc M, Daley M, Gregoire JP, Merette C. Epidemiology of insomnia: prevalence, self-help treatments, consultations, and determinants of help-seeking behaviors. Sleep Med 2006; 7:123-130.
  • 3.Amerikan Psikiyatri Birliği. Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı, Dördüncü Baskı (DSM-IV), Washington D.C., 1994' ten çeviren E Köroğlu, Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 1994.
  • 4.LeBlanc M, Beaulieu-Bonneau S, Merette C, Savard J, Ivers H, Morin CM. Psychological and health related quality of life factors associated with insomnia in a population-based sample. J Psychosom Res 2007; 63:157-166.
  • 5.Simon GE, VonKorff M. Prevalence, burden, and treatment of insomnia in primary care. Am J Psychiatry 1997; 154:1417-1423.
  • 6.Means MK, Lichstein KL, Epperson MT, Johnson CT. Relaxation therapy for insomnia: nighttime and day time effects. Behav Res Ther 2000; 38:665-678.
  • 7.Morin CM, Espie CA. Insomnia: A Clinical Guide to Assessment and Treatment. New York, Kluwer Academic/Plenum Pub., 2003.
  • 8.Sateia MJ, Doghramji K, Hauri PJ, Morin CM. Evaluation of chronic insomnia. Sleep 2000; 23:1-66.
  • 9.Devine EB, Hakim Z, Green J. A systematic review of patient-reported outcome instruments measuring sleep dysfunction in adults. Pharmacoeconomics 2005; 23:889-912.
  • 10.Moul DE, Hall M, Pilkonis PA, Buysse DJ. Self-report measures of insomnia in adults: rationales, choices, and needs. Sleep Med Rev 2004; 8:177-198.
  • 11.Libman E, Fichen CS, Bailes S, Amsel R. Sleep questionnaire versus sleep diary: which measure is better? Int J Rehabil Health 2000; 5:205-209.
  • 12.Bastien CH, Vallieres A, Morin CM. Validation of the Insomnia Severity Index as an outcome measure for insomnia research. Sleep Med 2001; 2:297-307.
  • 13.Yang M, Morin CM, Schaefer K, Wallerstein GV. Interpreting score differences in the Insomnia Severity Index:using health-related outcomes to define the minimally important difference. Curr Med Res Opin 2009; 25:2487-2494.
  • 14.Savard MH, Savard J, Simard S, Ivers H. Empirical validation of the Insomnia Severity Index in cancer patients. Psycho-Qncol 2005; 14:429-441.
  • 15.Morin CM, Colecchi C, Stone J, Sood R, Brink D. Behavioral and pharmacological therapies for late-life insomnia: a randomized controlled trial. JAMA 1999; 281:991-999.
  • 16.Morin CM. Insomnia: Psychological Assessment and Management. New York, Guilford Press, 1993.
  • 17.Hamilton M. A rating scale for depression. J Neurol Neurosurg Psychiatry 1960; 23:56-62.
  • 18.Akdemir A, Örsel S, Dağ i, Türkçapar H, işcan N, Özbay H. Hamilton depresyon derecelendirme ölçeği (HDDÖ)'-nin geçerliliği, güvenilirliği ve klinikte kullanımı. 3P Dergisi 1996;4:251-259.
  • 19.Beck AT, Rush AJ, Shaw BF, Emery G. Cognitive Therapy of Depression. New York, Guilford Press, 1978, p.229-256.
  • 20.Hisli N. Beck Depresyon Envanteri'nin üniversite öğrencileri için geçerliği, güvenirliği. Türk Psikoloji Dergisi 1989;7:3-13.
  • 21.Buysse DJ, Reynolds CF 3rd, Monk TH, Berman SR, Kupfer DJ. The Pittsburgh Sleep Quality Index: a new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry Res 1989; 28:193-213.
  • 22.Ağargün MY, Kara H, Anlar Ö. Pittsburgh Uyku Kalitesi indeksi'nin geçerliği ve güvenirliği. Turk Psikiyatr Derg 1996;7:107-115.
  • 23.Taylor DJ, Lichstein KL, Durrence HH, Reidel BW, Bush AJ. Epidemiology of insomnia, depression, and anxiety. Sleep 2005; 28:1457-1464.
  • 24.Fava M. Daytime sleepiness and insomnia as correlates of depression. J Clin Psychiatry 2004; 65:27-32.
  • 25.Sierra JC, Guillen-Serrano V, Santos-lglesias P. Insomnia Severity Index: some indicators about its reliability and validity on an older adults sample. Rev Neurol 2008; 47:566-570.